Η βουβαμάρα που επικρατούσε πριν από τις τριπλές κάλπες της 26ης Μαΐου εξακολουθεί και σήμερα να υφίσταται σε επίπεδο κοινωνίας. Κλίμα πόλωσης δεν υφίσταται στον κόσμο, οι προεκλογικές μαζώξεις είναι μέτριες σε πλήθος και ένταση, ενώ οι πολιτικοί αρχηγοί προτιμούν σαφώς τις μικρές πληθυσμιακές κλίμακες, τις επιμέρους κοινωνικές ομάδες και τους πολύ χαμηλούς – έως… υπνηλίας – προεκλογικούς τόνους.

Δεν είναι τυχαία η λεκτική ταύτιση του Αλέξη Τσίπρα και του Κυριάκου Μητσοτάκη, οι οποίοι, με τα ίδια ακριβώς λόγια, προειδοποιούν τους… ενδιαφερόμενους ψηφοφόρους ότι η κάλπη της 7ης Ιουλίου δεν είναι ήδη γεμάτη ή μισογεμάτη από τα ψηφοδέλτια της 26ης Μαΐου, αλλά θα πρέπει να ξαναγεμίσει στη βάση των διλημμάτων που οι ίδιοι επιχειρούν να θέσουν στην κοινωνία.
Κοινώς, η ανησυχία πως θα επικρατήσει ο εφησυχασμός είναι ισχυρότερη από την ένταση των προεκλογικών διλημμάτων.

1. Ο ΣΥΡΙΖΑ επιχειρεί να απαλύνει τον θυμό εκατοντάδων χιλιάδων πρώην ψηφοφόρων του που απομακρύνθηκαν απ’ αυτόν στις ευρωεκλογές αλλά δεν πέρασαν σε κάποιο άλλο στρατόπεδο. Στην πραγματικότητα πρόκειται για το κοινό που θεωρείται ευκολότερα προσεγγίσιμο, καθώς οι ψηφοφόροι που έκαναν κάποια άλλη επιλογή δεν είναι καθόλου εύκολο να επιστρέψουν.
2. Η Ν.Δ. από την πλευρά της θέλει να εμπεδώσει την αίσθηση ότι είναι ήδη κυβέρνηση και, σε αντίθεση με κάποιους πολύ… βιαστικούς του κόμματός του, οι οποίοι μεταδίδουν ένα κλίμα θριάμβου και ενίοτε ρεβανσισμού, ο Μητσοτάκης επιχειρεί να λειάνει τον λόγο του και να σιγάσει κάθε ανησυχία για τις προθέσεις του εάν αναλάβει την πρωθυπουργία.

Ξέπνοα διλήμματα
Ο ΣΥΡΙΖΑ, ο οποίος είδε κρίσιμες πολιτικές επενδύσεις του – νέοι, συνταξιούχοι, Δημόσιο – να υποαποδίδουν εκλογικά, επιχειρεί να θέσει στο τραπέζι την απειλή σοβαρής υποβάθμισης του κοινωνικού κράτους και να αντιπαρέλθει τις διαβεβαιώσεις της Ν.Δ. ότι δεν πρόκειται να πειράξει βασικές κοινωνικές παροχές, μεταξύ των οποίων και τα επιδόματα που είτε θέσπισε είτε αύξησε η απερχόμενη κυβέρνηση.

Η υποστελέχωση του Δημοσίου, η ανεπάρκεια υπηρεσιών στην Υγεία και την Παιδεία, η υπονόμευση των συνταξιοδοτικών παροχών μέσω του «ασφαλιστικού Πινοσέτ» με μια κυβέρνηση Ν.Δ. είναι μερικά από τα σημεία στα οποία το κυβερνών κόμμα επιχειρεί να επιστήσει την προσοχή των ψηφοφόρων προκειμένου να φιλοτεχνήσει ένα δίλημμα εστιασμένο στο κοινωνικό κράτος.
Από την άλλη πλευρά η μείωση της φορολογίας, η πυροδότηση της ανάπτυξης, το επενδυτικό «μπουμ» και οι «καλοπληρωμένες» θέσεις εργασίας είναι τα σημεία των υποσχέσεών της που επιχειρεί να φωτίσει η Ν.Δ., ώστε να αποσείσει τις κατηγορίες ότι ετοιμάζεται να θίξει εργασιακά και άλλα δικαιώματα. 
Ωστόσο θέματα όπως το «ασφαλιστικό Πινοσέτ», το επταήμερο εργασίας και η κατάργηση του οκταώρου δεν δημιουργήθηκαν από κάποια αντίπαλη «μονταζιέρα», αλλά από δηλώσεις στελεχών και του προέδρου της.

Επιπλέον φαίνεται πως η Ν.Δ. επιχειρεί, μέσω των χαμηλών τόνων, να εμπεδώσει κλίμα ηρεμίας και να αναιρέσει τις ανησυχίες για «σάρωμα» και βαθιές αλλαγές στο Δημόσιο, ώστε να προσεταιριστεί τους έχοντες οικονομικά συμφέροντα από μικρές ή μεγάλες μπίζνες που σχετίζονται με το κράτος. 
Είναι ήδη καταφανές το «κλείσιμο του ματιού» για στροφή σε επιλογές της τριετίας 2012 – 2014 μέσω της απόλυσης συμβασιούχων και της ιδιωτικοποίησης επιμέρους δημοσίων υπηρεσιών και τμημάτων δημοσίων υπηρεσιών (π.χ. ΔΕΗ), ώστε να προσελκύσει το ενδιαφέρον – και την ψήφο – μικρών και μεγάλων επιχειρήσεων.

Πολυεπίπεδη αστάθεια
Στην πραγματικότητα ωστόσο οι προεκλογικές εκστρατείες διαμορφώνονται πολύ μακριά από τα ζητήματα που θα καθορίσουν εν πολλοίς την πορεία της χώρας τα επόμενα χρόνια. Είναι, για παράδειγμα, προφανές ότι το ενδιαφέρον της κοινωνίας είναι σε μεγάλο βαθμό στραμμένο αυτή την εποχή στην τουρκική επιθετικότητα.
Η πολυεπίπεδη αστάθεια – στα ελληνοτουρκικά, στα Βαλκάνια, στη Μέση Ανατολή, στην ευρωπαϊκή οικονομία, στις σχέσεις Ευρώπης – ΗΠΑ – δημιουργεί ένα πολύ ευρύ πεδίο, στο οποίο η Ελλάδα θα πρέπει να έχει στραμμένο μεγάλο μέρος της προσοχής της και το οποίο ενδέχεται να καθορίσει σε σοβαρό βαθμό την προοπτική της.

Σε αυτό το κλίμα γενικής αβεβαιότητας για την πορεία των πραγμάτων τα επόμενα χρόνια, η ελληνική κοινωνία καλείται να αποφασίσει με βραχυπρόθεσμα κριτήρια, τα οποία κατά βάση αφορούν είτε τα πεπραγμένα της προηγούμενης περιόδου είτε προεκλογικές υποσχέσεις οι οποίες τηρούνται σε πολύ μικρό βαθμό. Σε κάθε περίπτωση, χωρίς ουσιώδεις απαντήσεις σε κομβικά ζητήματα.
Ένα τυπικό παράδειγμα είναι τα κόκκινα δάνεια, των οποίων το ύψος πρακτικά απαγορεύει τη χρηματοδότηση της οικονομίας εκ μέρους των τραπεζών. 
● Ο ΣΥΡΙΖΑ απέφυγε να εφαρμόσει μια λύση κατά τη διακυβέρνησή του, καθώς, σύμφωνα με τις προτεραιότητες και τις αποφάσεις του ευρωπαϊκού εποπτικού μηχανισμού, αυτή περιλαμβάνει και εντατική αύξηση των κοινωνικά επώδυνων πλειστηριασμών.
● Η Ν.Δ. απέφυγε ακόμη και να θίξει αυτό το ζήτημα, λες και οποιοδήποτε επενδυτικό κίνητρο θα μπορούσε να πυροδοτήσει κάποιο είδος ανάπτυξης… χωρίς χρήμα.
Το διάχυτο κλίμα μειωμένης κοινωνικής προσδοκίας συνδυάζεται λοιπόν με τους χαμηλούς τόνους, την έλλειψη οράματος, την κομματική απραξία σε επίπεδο βάσης και τη γενική αίσθηση ανασφάλειας. Στο ερώτημα ποιος θα ωφεληθεί και ποιος θα ζημιωθεί εκλογικά από το κλίμα αυτό δεν υπάρχει προσώρας απάντηση. Ίσως οι επόμενες δημοσκοπήσεις δώσουν μια πρώτη αίσθηση, αλλά η απάντηση θα δοθεί μόνο στην κάλπη…