Οι ιδιωτικοποιήσεις στον κλάδο της ενέργειας αναμένεται να αποτελέσουν τεράστια πρόκληση για την κυβέρνηση που θα προκύψει από τις κάλπες της 7ης Ιουλίου.

Κι αυτό γιατί παρόλο που σε άλλους τομείς η παρούσα κυβέρνηση έφερε κάποια αποτελέσματα, όπως για παράδειγμα στην αξιοποίηση των λιμανιών, των αεροδρομίων, των τηλεπικοινωνιών και των κρατικών ακινήτων, στην ενέργεια δεν κατάφερε να ολοκληρώσει καμία μεγάλη αποκρατικοποίηση.

Η κυβερνητική αστοχία (που σε αρκετές περιπτώσεις εκλαμβάνεται από τους ξένους και ως απροθυμία) στην ολοκλήρωση κρίσιμων ενεργειακών αποκρατικοποιήσεων σε συνδυασμό με την αποτυχία δημιουργίας ενός Ενεργειακού Χρηματιστηρίου που θα λειτουργήσει ως βάση για την ανάπτυξη των ΑΠΕ, αποτελούν ένα διαρκές σημείο τριβής με τους θεσμούς, καθώς θεωρούν ότι η κωλυσιεργία αυτή «μπλοκάρει» τη ροή σημαντικών επενδυτικών κεφαλαίων προς τη χώρα.

Εξάλλου μην ξεχνάμε ότι ο κλάδος της ενέργειας, μαζί με τον τουριστικό και το real estate, προσελκύουν το μεγαλύτερο ενδιαφέρον ξένων θεσμικών (και όχι μόνο) επενδυτών, όπως φάνηκε και στο πρόσφατο επενδυτικό roadshow που διοργάνωσε το Χρηματιστήριο Αθηνών στη Νέα Υόρκη.

Πάντως, είτε για λόγους αντικειμενικών δυσκολιών είτε από στρατηγική επιλογή, τα ανοιχτά μέτωπα στην ενεργειακή αγορά είναι πολλά. Τα πιο σημαντικά είναι τα παρακάτω:

Η ΔΕΗ

Η αξιωματική αντιπολίτευση αλλά και ειδικοί της ελληνικής αγοράς ενέργειας έχουν χαρακτηρίσει τα προβλήματα της ΔΕΗ ως ωρολογιακή βόμβα, αναφερόμενοι κυρίως στην οικονομική κατάσταση της εταιρείας αλλά και στις συσσωρευμένες επιπτώσεις των επιλογών της κυβέρνησης: τόσο για την εκποίηση του ΑΔΜΗΕ όσο και για την απελευθέρωση της αγοράς (δημοπρασίες ΝΟΜΕ).

Ταυτόχρονα, η αποτυχία ολοκλήρωσης του διαγωνισμού για τις λιγνιτικές μονάδες αναμένεται να ανοίξει τον διάλογο μεταξύ της ελληνικής κυβέρνησης και της Κομισιόν από μηδενική βάση. Παρά το γεγονός ότι θεωρητικά η ημερομηνία κατάθεσης προσφορών για τις λιγνιτικές μετατέθηκε για τις 15 Ιουλίου, εν τούτοις είναι πολύ δύσκολο έως αδύνατο και λόγω των εκλογών να υπάρξουν προσφορές και ολοκλήρωση του διαγωνισμού.

Πλέον, τα επτά «καυτά» θέματα για τη ΔΕΗ είναι:

Δημοπρασίες ΝΟΜΕ: Η κυβέρνηση επέλεξε να ακυρώσει τον νόμο για την πώληση της «μικρής ΔΕΗ» που θα απέφερε έσοδα της τάξης των 1,5 με 2 δισ. ευρώ και θα άνοιγε τον ανταγωνισμό στην αγορά, σύμφωνα με την ευρωπαϊκή νομοθεσία.

Το αποτέλεσμα ήταν η ΔΕΗ, επειδή δεν επιτύγχανε να μειώσει τα μερίδιά της, να επιβαρυνθεί το 2018 με 223,8 εκατ. από τις ΝΟΜΕ. Η επιβάρυνση ήταν αυξημένη κατά 151,6 εκατ. ευρώ σε σχέση με το 2017.

Αποτυχία μείωσης μεριδίων στη λιανική: Ένα παράδοξο στοιχείο έχει δημιουργηθεί στην αγορά ηλεκτρικής ενέργειας, αφού η ΔΕΗ δεν καταφέρνει να μειώσει το μερίδιό της στην προμήθεια, δηλαδή στη λιανική, παρά τις δεσμεύσεις της κυβέρνησης έναντι των δανειστών. Έχει ποσοστό 81,9%, ενώ το αντίστοιχο μερίδιό της στην παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας είναι κάτω από το 50%. Οι ποσότητες ρεύματος που παράγει δεν αρκούν για να καλύψουν τις ανάγκες κατανάλωσης των πωλητών της και έτσι αναγκάζεται να αγοράζει από τη χονδρεμπορική ποσότητες της τάξης των 2,3 δισ. ευρώ προκειμένου να καλύψει τους πελάτες της.

Τα «φέσια» των πελατών ύψους 2,5 δισ.: Η χαλαρή πολιτική της διοίκησης της ΔΕΗ εκτόξευσε τις ληξιπρόθεσμες οφειλές στα επίπεδα των 2,5 δισ. ευρώ. Η εταιρεία έχει προσλάβει εξειδικευμένους συμβούλους για τη διαχείριση και είσπραξή τους, ενώ σχεδιάζει και την τιτλοποίηση μέρους των χρεών.

Πώληση λιγνιτικών και κόστος ρύπων: Η επιλογή της κυβέρνησης να συμφωνήσει στην πώληση λιγνιτικών μονάδων που αντιπροσωπεύουν το 40% της παραγωγής ήλθε σε μια εποχή κατά την οποία η Ε.Ε. ξεδιπλώνει πολιτικές κατά του άνθρακα. Έτσι, αφενός ο πρώτος διαγωνισμός πώλησης της Μελίτης και της Μεγαλόπολης κατέληξε άγονος, αφετέρου το τίμημα που αναμένεται να εισπράξει η δημόσια εταιρεία θα είναι κατά πολύ χαμηλότερο σε σχέση με την αξία τους.

Ενδεικτικό του κόστους που επωμίζεται η ΔΕΗ από την άνοδο των τιμών CO2 στο χρηματιστήριο των ρύπων για την αγορά δικαιωμάτων είναι το ότι σχεδόν διπλασιάστηκε στα 279,5 εκατ. ευρώ από 141,6 εκατ. ευρώ το 2017.

Υπερβολικός δανεισμός: Η ΔΕΗ είναι αντιμέτωπη επίσης με μακροπρόθεσμο δανεισμό της τάξης των 4 δισ. ευρώ, εκ των οποίων τα 775 εκατ. ευρώ καλείται να εξυπηρετήσει εντός του 2019. Τα ζημιογόνα οικονομικά αποτελέσματα δεν της επιτρέπουν να βγει στις αγορές για αναχρηματοδότηση με ευνοϊκότερους όρους.

Υψηλά λειτουργικά κόστη: Στα 722,5 εκατ. ευρώ ανέρχεται η δαπάνη μισθοδοσίας. Η διοίκηση της δημόσιας εταιρείας ζητά ευέλικτο θεσμικό πλαίσιο, δηλαδή λιγότερο δημόσιο παρεμβατισμό προκειμένου να προχωρήσει σε προγράμματα εθελουσίας εξόδου και αντικατάστασης των εργαζομένων με νεότερους χαμηλότερου κόστους.

Μειωμένα έσοδα: Αντιμέτωπη όμως βρίσκεται και με διαρκώς μειούμενα έσοδα, εξαιτίας της απώλειας μεριδίων. Ήδη το 2018 έχασε άλλα 203 εκατομμύρια ευρώ σε σχέση με το 2017. Η τροχιά τους θα εξακολουθήσει να είναι πτωτική, αλλά η εταιρεία καθυστερεί στην εφαρμογή του επιχειρησιακού της πλάνου για την επέκτασή της σε άλλες δραστηριότητες.

Τα ΕΛΠΕ

Σε «ναυάγιο» οδηγήθηκε τελικά ο διαγωνισμός για την πώληση του 50,1% των Ελληνικών Πετρελαίων, καθώς κανένα από τα δύο σχήματα που διεκδικούσε το πλειοψηφικό «πακέτο» του ομίλου δεν υπέβαλε δεσμευτική οικονομική προσφορά, όταν εξέπνευσε η σχετική προθεσμία. Έτσι, παρόλο που οι αρχικοί «μνηστήρες» που συμμετείχαν στη β’ φάση του διαγωνισμού (η Glencore και η Vitol) συνασπίσθηκαν στην πορεία με δύο ονόματα μεγάλου «ειδικού βάρους» στη διεθνή αγορά, την αμερικανική Carlyle και την αλγερινή Sonatrach αντίστοιχα, η εξέλιξη δεν ήταν η αναμενόμενη.

Οι συζητήσεις του Απριλίου υποτίθεται ότι μέχρι σήμερα δεν έχουν καταλήξει. Θεωρητικά, η κυβέρνηση θα παρουσίαζε μετά τις ευρωεκλογές την πρότασή της για την αξιοποίηση της συμμετοχής (35%) στον όμιλο και την κάλυψη του κενού που προέκυψε στα έσοδα από αποκρατικοποιήσεις. Πλέον, η νέα κυβέρνηση θα πρέπει τον Ιούλιο να ξεκινήσει τις επαφές με τους «θεσμούς» και την πλευρά Λάτση για το εναλλακτικό σχέδιο.

Η ΔΕΠΑ

Σχετική με τα ΕΛΠΕ είναι και η περίπτωση της αποκρατικοποίησης της ΔΕΠΑ, όπου το περίπλοκο σχέδιο του διαχωρισμού σε ΔΕΠΑ Εμπορίας και ΔΕΠΑ Δικτύων έμεινε ανολοκλήρωτο. Ο διαγωνισμός για την πώληση πλειοψηφικού πακέτου της Εμπορίας δεν προχώρησε, ενώ επιχειρήθηκαν (και έγιναν στη θυγατρική ΔΕΔΑ) προσλήψεις εκτός ΑΣΕΠ. Στη ΔΕΠΑ, ωστόσο, η διοίκηση αρνήθηκε, επικαλούμενη τις προβλέψεις του νόμου που διέπει τις προσλήψεις στη μητρική και τις θυγατρικές της. Ένα από τα προβλήματα που θα κληθεί να διαχειριστεί η νέα κυβέρνηση, εάν επιλέξει την ενιαία πώληση, είναι η νομοθεσία για το unbundling, που δεν επιτρέπει την ταυτόχρονη παρουσία σε δίκτυα και σε εμπορία και, άρα, θα απομακρύνει σημαντικό αριθμό δυνητικών αγοραστών.

Οι ΑΠΕ

Προβλήματα, τέλος, θα κληρονομήσει η νέα κυβέρνηση και σε σχέση με την αγορά των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας, καθώς δεν είναι ακόμη τεχνικά έτοιμοι οι αρμόδιοι φορείς (ΑΔΜΗΕ, ΔΑΠΕΕΠ, δηλαδή ο πρώην ΛΑΓΗΕ και το Ενεργειακό Χρηματιστήριο). Καθώς, όμως, το νέο σύστημα προβλεπόταν να λειτουργήσει από 1ης Ιουλίου, θα πρέπει να προωθηθεί νομοθετική ρύθμιση για παράταση ισχύος.