Το πρωί της 23ης Ιουλίου, ο αρχηγός των Ενόπλων Δυνάμεων, στρατηγός Γρηγόριος Μπονάνος, και οι αρχηγοί του Στρατού, σε σύσκεψη με τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, στρατηγό Φαίδωνα Γκιζίκη, διατύπωσαν την άποψη ότι είναι επιτακτική ανάγκη η ανάθεση της διακυβέρνησης της χώρας στους πολιτικούς. Αμέσως, ο Φαίδων Γκιζίκης καλεί τον Ιωαννίδη και του ανακοινώνει την απόφαση της ηγεσίας του στρατεύματος.

Λίγο μετά τις 2 το μεσημέρι καλούνται σε σύσκεψη από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας σημαίνουσες πολιτικές προσωπικότητες της προδικτατορικής περιόδου. Στη σύσκεψη συμμετέχουν οι αρχηγοί των δύο μεγαλύτερων κομμάτων Παναγιώτης Κανελλόπουλος της ΕΡΕ και Γεώργιος Μαύρος της «Ενώσεως Κέντρου», καθώς και οι Ευάγγελος Αβέρωφ, Σπύρος Μαρκεζίνης, Γεώργιος Αθανασιάδης-Νόβας, Στέφανος Στεφανόπουλος, Πέτρος Γαρουφαλλιάς και Ξενοφών Ζολώτας.

Η δικτατορία της 21ης Απριλίου καταρρέει λίγες μόλις μέρες ύστερα από την τουρκική εισβολή στην Κύπρο.
Στη σύσκεψη άμεσα αποφασίζεται ο σχηματισμός πολιτικής κυβέρνησης υπό τον Παναγιώτη Κανελλόπουλο, ο οποίος λαμβάνει προθεσμία έως τις 8 το βράδυ της ίδιας μέρας για να ανακοινώσει τη σύνθεση του Υπουργικού Συμβουλίου του.

Στο μεταξύ, με πρωτοβουλία του Ευάγγελου Αβέρωφ, προτείνεται η λύση Καραμανλή. Άμεσα ο Αβέρωφ επικοινωνεί με τον πρώην πρωθυπουργό, που ζούσε αυτοεξόριστος στο Παρίσι από το 1963. Ο Αβέρωφ του ζητά να επιστρέψει αμέσως στη Ελλάδα. 
Στις 6.30 το απόγευμα, ο Αβέρωφ, με υπόδειξη του Γκιζίκη, τηλεφωνεί στον Κανελλόπουλο και του ανακοινώνει την άρση της εντολής που του είχε ανατεθεί.
Στις 8 επαναλαμβάνεται η σύσκεψη των πολιτικών αρχηγών όπου συμφωνείται η ανάληψη της διακυβέρνησης της χώρας από τον Κωνσταντίνο Καραμανλή.

Την ίδια στιγμή στο Παρίσι, ο Πρόεδρος της Γαλλικής Δημοκρατίας Βαλερί Ζισκάρ Ντ’ Εστέν διέθετε πάραυτα το προσωπικό του αεροπλάνο για την άμεση επιστροφή του Καραμανλή…
Λίγο πριν επιβιβαστεί στο αεροπλάνο, ο Καραμανλής τηλεφωνεί στον τέως βασιλιά Κωνσταντίνο, ο οποίος ήταν στο Λονδίνο. Ο βασιλιάς Κωνσταντίνος του ζητά να τον συνοδεύσει στην Αθήνα. Σύμφωνα με τον Κωνσταντίνο, ο Καραμανλής τού είπε να καθυστερήσει την άφιξή του διαβεβαιώνοντάς τον ότι θα τον ειδοποιούσε ο ίδιος «σε λίγες ημέρες». Όπως γνωρίζουμε, η μόνη «ειδοποίηση» ήταν το δημοψήφισμα για τη βασιλεία…

Στις 10 ακριβώς, ο Καραμανλής αναχωρεί από το αεροδρόμιο Λε Μπουρζέ κάνοντας την ακόλουθη δήλωση: «Θα επαναλάβω τας λέξεις του αντιπροέδρου των Ηνωμένων Πολιτειών (αναφέρεται στον Χάρυ Τρούμαν) όταν του ανεκοινώθη ο θάνατος του Προέδρου Ρούσβελτ: “Boys, pray for me!” (Παιδιά, προσεύχεσθε δι΄ εμέ!)».
Στις 10.20 μ.μ. ανακοινώνεται επίσημα από τα ΜΜΕ η άφιξη του Καραμανλή: «Ο πρώην πρωθυπουργός Κωνσταντίνος Καραμανλής ανεχώρησε ήδη εκ Παρισίων δι’ Αθήνας, κληθείς όπως συμμετάσχει της συσκέψεως την οποίαν συνεκάλεσεν ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, στρατηγός Γκιζίκης».

Στις 2 μετά τα μεσάνυχτα της 24ης Ιουλίου, ο Κωνσταντίνος Καραμανλής, συνοδευόμενος από τον δημοσιογράφο και στενό του συνεργάτη Παναγιώτη Λαμπρία, αποβιβάζεται στο αεροδρόμιο του Ελληνικού, όπου του επιφυλάσσεται αποθεωτική υποδοχή από το συγκεντρωμένο πλήθος. Προτού επιβιβαστεί στο αυτοκίνητο που θα τον μετέφερε στην Αθήνα δηλώνει ότι επιθυμεί «ενότητα, σωφροσύνην και υπομονήν».

Στις 4.20 π.μ., ο Κωνσταντίνος Καραμανλής ορκίζεται πρωθυπουργός, ενώπιον του Γκιζίκη και χοροστατούντος του αρχιεπισκόπου Αθηνών και πάσης Ελλάδος, Σεραφείμ. 
Στις 4 το απόγευμα, παρουσία του, ορκίζεται ο βασικός κορμός της κυβέρνησής του: Μαύρος (αντιπρόεδρος της κυβέρνησης και υπουργός Εξωτερικών), Ζολώτας (Συντονισμού), Αβέρωφ (Εθνικής Αμύνης), Γεώργιος Ράλλης (Εσωτερικών), Κωνσταντίνος Παπακωνσταντίνου (Δικαιοσύνης), Σόλων Γκίκας (Δημοσίας Τάξεως), Νικόλαος Λούρος (Παιδείας), Κωνσταντίνος Τσάτσος (Πολιτισμού), Κώστας Λάσκαρης (Απασχολήσεως), Ανδρέας Κοκκέβης (Κοινωνικών Υπηρεσιών) και Παναγιώτης Λαμπρίας (υπουργός παρά τω πρωθυπουργώ).
Το κυβερνητικό σχήμα θα ολοκληρωθεί δυο μέρες αργότερα και η πρώτη κυβέρνηση της μεταπολίτευσης πολιτογραφείται ως «κυβέρνηση εθνικής ενότητας»!