Να τοποθετηθούν για την επίθεση Λακόπουλου αναμένει από τα μέλη της Π.Γ. ο Σκουρλέτης

Ο κύκλος της αυγουστιάτικης ανάπαυλας κλείνει σιγά – σιγά για το πολιτικό προσωπικό και, όσο πλησιάζουμε προς το τέλος Αυγούστου, κάθε πολιτικός «κατεργάρης» επιστρέφει στον πάγκο του. Σε ό,τι αφορά τον ΣΥΡΙΖΑ τα ανοιχτά θέματα στο τραπέζι είναι η κατεύθυνση και η οργάνωση της αντιπολιτευτικής δουλειάς αλλά βεβαίως και η υπόθεση του μετασχηματισμού του ΣΥΡΙΖΑ, ζήτημα που άνοιξε από την κορυφή, δηλαδή τον ίδιο τον Τσίπρα, το βράδυ των βουλευτικών εκλογών.

Πέρα από τα θεωρητικά και πολιτικά ζητήματα που ανοίγουν και είναι προς εξέταση το επόμενο διάστημα είναι φανερό ότι δίνεται και μια μάχη εξουσίας μεταξύ προσώπων και «μηχανισμών», ενώ ασκούνται πιέσεις για την κατεύθυνση που πρέπει να πάρει ο ΣΥΡΙΖΑ και από πρόσωπα εκτός του κόμματος.

Τα βασικά θέματα έχουν τεθεί στη δημόσια συζήτηση:

– άλλα επισήμως – όπως το ζήτημα της εγγραφής νέων μελών σε αναλογία 10% προς τους ψηφοφόρους του κόμματος, δηλαδή περίπου 170.000 μέλη από τα 30.000 – 40.000 που είναι σήμερα,

– άλλα ανεπισήμως, όπως το θέμα της εκλογής του προέδρου από τη βάση, το οποίο κινήθηκε μέσω διαρροών προκειμένου – προφανώς – η ηγεσία να ζυγίσει τις αντιδράσεις στο εσωτερικό.

Ωστόσο, το ότι κατατέθηκαν κάποιοι βασικοί άξονες, με αφετηρία τους οποίους ο κάθε ενδιαφερόμενος – από αναλυτές ή επίδοξους συμβούλους έως μέλη και στελέχη του κόμματος – λέει τη γνώμη του αρθρογραφώντας σε ΜΜΕ για το τι πρέπει να αλλάξει στον ΣΥΡΙΖΑ, προς το παρόν δεν συνιστά οργανωμένη συζήτηση εντός του κόμματος. Αυτή αναμένεται να ξεκινήσει επίσημα από τον Σεπτέμβριο, οπότε εκτιμάται πως ο πρόεδρος του κόμματος, όπως ο ίδιος έχει αναφέρει, θα καταθέσει πιο ολοκληρωμένη πρόταση, όπου εκτιμάται ότι θα κωδικοποιηθούν με σαφή τρόπο τα ζητήματα προς συζήτηση.

Η συζήτηση, όπως είναι γνωστό, δεν είναι απεριόριστης διάρκειας αλλά έχει ορίζοντα το επικείμενο συνέδριο του ΣΥΡΙΖΑ. Ωστόσο αν και αυτό αρχικώς αναμενόταν να γίνει εντός του 2019 (προς τον Δεκέμβρη) τελικώς ο χρόνος του μετατίθεται διαρκώς, καθώς έγινε λόγος για Φεβρουάριο, ενώ εσχάτως ακούγεται και ο Απρίλιος ως μήνας διεξαγωγής του.

Ξορκίζουν την αποτίμηση της ήττας;

Από κάποιες πλευρές εκφράζονται φόβοι ότι αυτή η χρονική μετάθεση δεν είναι τυχαία. Αντιθέτως εκτιμάται πως υπαγορεύεται από διάθεση να προσπεραστούν ζητήματα όπως η αποτίμηση της εκλογικής ήττας, συζήτηση που όμως πολλοί θεωρούν αλληλένδετη με τη συνολική συζήτηση για τον μετασχηματισμό του ΣΥΡΙΖΑ, υπό το σκεπτικό ότι για να συμφωνηθεί τι πρέπει να αλλάξει πρέπει πρώτα να δούμε τι έφταιξε. Λέγεται δηλαδή ότι όσο ο χρόνος του συνεδρίου απομακρύνεται από τις εκλογές, τόσο επηρεάζεται και το περιεχόμενο της συζήτησης. Σε 7 ή 8 μήνες η πολιτική συγκυρία πιθανότατα θα έχει αλλάξει άρδην και εύκολα θα μπορεί να υποβαθμιστεί η συζήτηση για την εκλογική ήττα στη λογική «καιγόμαστε, για τις εκλογές θα συζητάμε τώρα»; Μάλιστα, δεδομένου ότι και η συζήτηση για τα ΜΜΕ θεωρείται πως συνδέεται με τη συζήτηση για τα αίτια της ήττας, πίσω από όσους πιθανότατα πιέζουν για χρονική μετάθεση του συνεδρίου με στόχο να αποφευχθεί ο σχετικός απολογισμός, κάποιοι φωτογραφίζουν τον καθ’ ύλην αρμόδιο για τη στρατηγική στα ΜΜΕ κατά τη διάρκεια της διακυβέρνησης του ΣΥΡΙΖΑ, Νίκο Παππά.

Ως προς το περιεχόμενο της συζήτησης, απ’ ό,τι μπορεί να διακρίνει κανείς μέχρι στιγμής, αλλά και σύμφωνα με κεντρικά στελέχη του κόμματος, τα ζητήματα γύρω από τα οποία θα κινηθεί η συζήτηση και κατά πάσα πιθανότητα θα προκαλέσουν τριβές και συγκρούσεις είναι:

Το πρόγραμμα και οι θέσεις γύρω από βασικά ζητήματα που σχετίζονται με αυτό.

Ο χαρακτήρας του κόμματος, αν δηλαδή θα είναι «προσωποπαγές», αρχηγικό κόμμα ή όχι.

Το ζήτημα της μαζικότητας και της ένταξης νέων μελών.

Οι διαδικασίες εκλογής της ηγεσίας – εν προκειμένω, ατύπως όπως προαναφέρθηκε έχει πέσει στο τραπέζι εκλογή προέδρου από τη βάση.

Σε ό,τι αφορά ζητήματα ταυτότητας και αξιακού προσανατολισμού, θεωρείται ότι δεν θα υπάρξουν τριβές σχετικά με αναφορές που θα κατοχυρώνουν τη ριζοσπαστική αριστερή φυσιογνωμία, όπως π.χ. η αναφορά στον «σοσιαλισμό» ή την ανάγκη «αντικαπιταλιστικής υπέρβασης του συστήματος», κ.λπ. Ήδη στην απόφαση της Κεντρικής Επιτροπής που συνήλθε αμέσως μετά τις εκλογές γίνεται λόγος για «κόμμα με ισχυρή αριστερή ταυτότητα, με στόχο τον σοσιαλισμό με δημοκρατία κι ελευθερία».

Ο προβληματισμός και η αγωνία πάντως από ορισμένες πλευρές είναι το προγραμματικό να συμφωνεί και στην πράξη με το ταυτοτικό στοιχείο, δηλαδή ζητήματα όπως η ανάπτυξη, η οικολογία ή οι θέσεις και οι κατευθύνσεις για την οργάνωση της δουλειάς στο εργατικό – συνδικαλιστικό κίνημα κ.λπ. να μην παραπέμπουν σε απόψεις και πρακτικές που θυμίζουν όψεις της κεντροαριστεράς, ή πιο απλά του ΠΑΣΟΚ των περασμένων δεκαετιών. Για παράδειγμα, στο πεδίο της οικολογίας – το οποίο προεκλογικώς τονίστηκε, δεδομένης και της προσέγγισης στο πλαίσιο της Ευρώπης του ΣΥΡΙΖΑ με τους Πράσινους –, αρκετοί μέχρι στιγμής στην αρθρογραφία τους αναδεικνύουν το ζήτημα της ανάγκης για έκφραση καθαρής αντίθεσης στις εξορύξεις πετρελαίου (π.χ. στην Ήπειρο). Περαιτέρω η συζήτηση αναμένεται να επεκταθεί και στο πώς τίθεται το ζήτημα της ανάπτυξης, αν δηλαδή το πρόγραμμα θα ξεμπερδεύει με την αναφορά σε μια δίκαιη κατανομή του πλούτου ή θα θέτει γενικότερα όρια και προϋποθέσεις (περιβαλλοντικά, εργασιακά, κ.λπ.) για το πώς εννοεί ο ΣΥΡΙΖΑ την ανάπτυξη.

Σε σχέση με το ζήτημα της αύξησης των μελών στο 10 % των ψηφοφόρων, εσωτερικά ή και δημόσια διατυπώνονται απόψεις σύμφωνα με τις οποίες ενδεχομένως αυτή η αναλογία να είναι υπερβολική και ως εκ τούτου η επίτευξη του στόχου μη ρεαλιστική. Από την άλλη, ορισμένοι, πηγαίνοντας παραπέρα επισημαίνουν ότι το θέμα δεν είναι ποσοτικό, δεν μπορεί δηλαδή το ζητούμενο να είναι να αθροιστούν μέλη διαφόρων πολιτικών προελεύσεων που απλώς θα ψηφίζουν για εκλογή ηγεσίας και να συμβολιστούν τα ανοίγματα με αμφιλεγόμενες μεταγραφές προσώπων σε επίπεδο κορυφής.

Κορυφαία στελέχη – με «προεξάρχοντα» τον Πάνο Σκουρλέτη σε αυτή τη φάση – επιμένουν ότι το δίλημμα μεγάλο ή μικρό κόμμα, ή αλλιώς μαζικό κόμμα ή «κόμμα σκαντζόχοιρος», είναι στρεβλό, καθώς ο ΣΥΡΙΖΑ έχει αποδείξει τα τελευταία χρόνια ότι έχει κάνει του κόσμου τις «υπερβάσεις», από την κυβερνητική συνεργασία με τον Πάνο Καμμένο έως την υπουργοποίηση στελεχών του ΚΙΝΑΛΛ, παρά το γεγονός ότι λίγο καιρό νωρίτερα έβριζαν τον ΣΥΡΙΖΑ.

Το «καλό» και το «κακό» ΠΑΣΟΚ

Αντιθέτως, τονίζουν αφενός ότι ο ΣΥΡΙΖΑ έχει αποδείξει ότι έχει πολιτική συμμαχιών, αφετέρου ότι το ζητούμενο είναι το ουσιαστικό άνοιγμα του ΣΥΡΙΖΑ στην κοινωνία με ενεργή παρουσία στους μαζικούς χώρους (συνδικαλισμός, νεολαία, κινήματα, κ.λπ.) με στόχο την αλληλεπίδραση, την κινητοποίηση του κόσμου για ενεργό συμμετοχή στα κινήματα και, κατ’ επέκταση, στο κόμμα και τις διαδικασίες του.

Σε ό,τι αφορά τα περί κινδύνου «πασοκοποίησης» – με την έννοια της αθρόας εισροής προσώπων προερχόμενων από το ΠΑΣΟΚ και την ευρύτερη κεντροαριστερά και κυρίως με την έννοια της υιοθέτησης των πρακτικών, της νοοτροπίας και των θέσεων της άλλοτε κραταιάς παράταξης – στο εσωτερικό καταγράφεται ανησυχία. Παράγοντες του κόμματος σημειώνουν ότι, προφανώς, δεν είναι το ίδιο όλοι όσοι προέρχονται από το ΠΑΣΟΚ και την κεντροαριστερά κι επικαλούνται ως αξιόλογο παράδειγμα «μεταγραφής» πρόσωπα όπως η Μαριλίζα Ξενογιαννακοπούλου, η οποία θεωρείται τρόπον τινά ότι έχει ενσωματωθεί στον ΣΥΡΙΖΑ, σε αντίθεση με άλλα στελέχη που εισχώρησαν στον ΣΥΡΙΖΑ σε διάφορες φάσεις από το 2012 κι έπειτα. Στον αντίποδα, πρόσωπα όπως οι Κοτσακάς και Σπίρτζης με τους οποίους έχει κοινό βηματισμό ο Νίκος Παππάς, θεωρούνται ότι κουβαλούν πασοκικές νοοτροπίες.

Επομένως όσοι εξετάζουν με αυτό τον τρόπο το άνοιγμα του ΣΥΡΙΖΑ θέτουν προς προβληματισμό το ζήτημα του να μην μπει ο ΣΥΡΙΖΑ στο κάδρο του πελατειακού, ρουσφετολογικού ΠΑΣΟΚ του παρελθόντος, μέσα από τη συνεργασία και ανάδειξη προσώπων που ενδίδουν σε τέτοιες λογικές ή συμβολίζουν αυτό το ύφος άσκησης της εξουσίας.

Παρατηρούν δε ότι για τα ζητήματα που τίθενται προς συζήτηση η αγωνία και οι προβληματισμοί που κατατίθενται εκφράζουν διατασικά ένα μεσαίο στελεχιακό δυναμικό του κόμματος και όχι μόνο μια μερίδα που σχηματοποιείται στον άξονα 53 + «βασικοί μέτοχοι» του κόμματος (όπως είθισται στη δημοσιογραφική αργκό να αποκαλείται ένας στελεχιακός κορμός του παραδοσιακού ΣΥΡΙΖΑ αποτελούμενος από τους Βούτση, Σκουρλέτη, Φίλη και άλλους). Με άλλα λόγια, κάποιοι επιθυμούν να καταδείξουν ότι είναι προπαγάνδα και εκ του πονηρού η γραμμή ότι οι 53 και κάποιοι λίγοι ακόμη είναι «απέναντι» στην ηγεσία και βάζουν εμπόδια. Και πως αν κάποιοι «καλοθελητές» – όπως είπε προχθές ο Σκουρλέτης – επιχειρούν να επηρεάσουν τη συζήτηση, το κόμμα συνολικά αγωνιά για τους όρους ανασυγκρότησης.

Οι «καλοθελητές» – «εκκαθαριστές»

Πάντως, σε αυτή τη φάση, πριν καλά – καλά ξεκινήσει η οργανωμένη συζήτηση δηλαδή, διαφαίνεται μια προσπάθεια κέντρων κυρίως εκτός του ΣΥΡΙΖΑ να ασκήσουν πολιτική πίεση και να διαμορφώσουν εντυπώσεις. Στελέχη του κόμματος αποδίδουν αυτές τις προσπάθειες στην επιθυμία πρόσωπα εκτός του ΣΥΡΙΖΑ να ελέγξουν τα τεκταινόμενα στο κόμμα, εφόσον στις εκλογές απέδειξε ότι παραμένει «μαγαζί γωνία» (έκφραση που χρησιμοποίησε και ο γραμματέας του κόμματος σε συνέντευξη στον ANT1).

Έτσι, λοιπόν, κάποιοι αναθερμαίνουν την «καραμέλα» του περίκλειστου κόμματος που κρατάει δέσμιο τον Τσίπρα και δεν του επιτρέπει τα απαιτούμενα ανοίγματα στην κοινωνία, παραπέμποντας εμμέσως πλην σαφώς σε λογικές εσωκομματικών «εκκαθαρίσεων».

Ως τέτοια περίπτωση εκλαμβάνεται από πολλούς εντός κι εκτός του κόμματος το πρόσφατο άρθρο του δημοσιογράφου Γιώργου Λακόπουλου με το οποίο εξαπολύει σφοδρή επίθεση στον γραμματέα του ΣΥΡΙΖΑ Πάνο Σκουρλέτη («Καλός γραμματέας αλλά να τον έχει ο αντίπαλος»), καθώς τον αναγορεύει πάνω κάτω σε νούμερο ένα υπαίτιο για όλα τα δεινά του ΣΥΡΙΖΑ και, κατά συνέπεια, για την εκλογική ήττα. Εν ολίγοις, το εν λόγω άρθρο στοχοποιεί τον γραμματέα του ΣΥΡΙΖΑ, φτάνοντας ώς του σημείου να του χρεώσει και τους 100 νεκρούς στο Μάτι και να ζητά ανοιχτά την καρατόμησή του.

Άνθρωποι του κόμματος επισημαίνουν ότι πρόκειται για πολύ χονδροκομμένη απόπειρα παρέμβασης που προκαλεί αντίθετα από τα επιδιωκόμενα αποτελέσματα, δηλαδή οδηγεί σε συσπείρωση στο εσωτερικό. Παρά ταύτα ο γραμματέας της Κ.Ε. του ΣΥΡΙΖΑ, σύμφωνα με πληροφορίες, θα θέσει το ζήτημα στην προσεχή Π.Γ. (ανοιχτό το ενδεχόμενο να συνέλθει στο τέλος της εβδομάδας ή στις αρχές της επόμενης) και αναμένει από τα μέλη της να λάβουν θέση σε σχέση με τη συγκεκριμένη επίθεση.

Επίσης, πρόσωπα που γνωρίζουν καλά τα τεκταινόμενα στον ΣΥΡΙΖΑ εκτιμούν ότι η ηγεσία θα θέσει φραγμό σε τέτοια φαινόμενα, διαφορετικά υπάρχει κίνδυνος εκτροπής της συζήτησης, διαμόρφωσης εικόνας εσωστρέφειας και «φαγωμάρας» που από τη μία μπορεί να αξιοποιηθεί από την κυβέρνηση της Ν.Δ., από την άλλη θα προκαλέσει την αποστασιοποίηση του κόσμου που παρακολουθεί τον ΣΥΡΙΖΑ και επιθυμεί να πάρει μέρος στις διαδικασίες ανασυγκρότησης.