Οι αποδόσεις των ομολόγων της Ευρωζώνης αυξήθηκαν σήμερα στο υψηλότερο επίπεδό τους από τις αρχές Αυγούστου, εν μέσω αμφιβολιών για το αν η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα θα ανακοινώσει έναν νέο γύρο αγορών στοιχείων ενεργητικού αυτή την εβδομάδα. Αναλυτές επικαλούνταν δημοσίευμα του MNI αργά την Τρίτη, σύμφωνα με το οποίο η ΕΚΤ είναι πιθανόν να καθυστερήσει την ποσοτική χαλάρωση και να τη συνδέσει με τα οικονομικά στοιχεία που η ανακοίνωσή τους επίκειται, ως τον λόγο για τις τελευταίες μεγάλες πωλήσεις στις αγορές χρέους.

Αν και η ΕΚΤ αναμένεται ευρύτερα να μειώσει τα επιτόκια στην αυριανή συνεδρίαση του Διοικητικού Συμβουλίου της, οι αμφιβολίες για το αν θα αρχίσει ένας νέος γύρος ποσοτικής χαλάρωσης οδήγησαν σε πωλήσεις στις αγορές ομολόγων – ιδιαίτερα στους τίτλους μεγαλύτερης διάρκειας – την περασμένη εβδομάδα. Στις αρχές της σημερινής συνεδρίασης, οι αποδόσεις των περισσότερων 10ετών ομολόγων της Ευρωζώνης σημείωσαν άνοδο.

Η απόδοση του γερμανικού 10ετούς ομολόγου αυξήθηκε στο -0,535%, που είναι υψηλό επίπεδο μήνα, ενώ η απόδοση του γερμανικού 30ετούς τίτλου αυξήθηκε στο 0,027%, παραμένοντας σε θετικό έδαφος για δεύτερη ημέρα. Οι αποδόσεις των γερμανικών 10ετών ομολόγων είναι 20 μονάδες βάσης (0,2 της ποσοστιαίας μονάδας) υψηλότερες από τα χαμηλά επίπεδα – ρεκόρ της περασμένης εβδομάδας.

Για τις αγορές, το βασικό ερώτημα είναι αν η ΕΚΤ θα αρχίσει τις αγορές ομολόγων για να ενισχύσει την ανάπτυξη και τον πληθωρισμό. Οι τελευταίες δηλώσεις αξιωματούχων της υποβάθμισαν μία τέτοια προοπτική. Οι αποδόσεις των ομολόγων πιέζονται αυτή την εβδομάδα και από τις ενδείξεις ότι η Ευρωζώνη βρίσκεται πιο κοντά σε μία δημοσιονομική στήριξη. Η Ευρωπαϊκή Ένωση ετοιμάζεται για μία αναθεώρηση των αυστηρών δημοσιονομικών κανόνων της καθώς η οικονομία επιβραδύνεται, ενώ η νομισματική στήριξη θεωρείται ότι είναι κοντά στα όριά της, σύμφωνα με αξιωματούχους και έγγραφο που είναι σε γνώση του Reuters. Δημοσίευμα της Δευτέρας ανέφερε, εξάλλου, ότι η Γερμανία εξετάζει τη σύσταση ανεξάρτητων δημόσιων οργανισμών που θα μπορούσαν να αναλάβουν νέο χρέος για επενδύσεις στην ασθμαίνουσα οικονομία της χώρας, χωρίς να παραβιάσει τους αυστηρούς εθνικούς κανόνες για το χρέος.

Πέντε βασικά ερωτήματα για τις αγορές

«Θα είναι πιθανότατα η πιο ενδιαφέρουσα συνεδρίαση από τον Μάρτιο του 2016, επειδή έχουμε τη συρροή οικονομικών θεμάτων, πολιτικών θεμάτων και της επικείμενης αλλαγής στην προεδρία», δήλωσε αναλυτής της Pictet Wealth Management. Αναφερόταν στη συνεδρίαση του 2016, όπου η ΕΚΤ μείωσε το επιτόκιο αποδοχής καταθέσεων στο -0,40%, αύξησε τις μηνιαίες αγορές στοιχείων ενεργητικού – περιλαμβανομένων και εταιρικών ομολόγων – στα 80 δισ. ευρώ και άρχισε έναν δεύτερο γύρο χορηγήσεων φθηνών δανείων, πολυετούς διάρκειας, στις τράπεζες.

Το Reuters καταγράφει πέντε βασικά ερωτήματα για τις αγορές αναφορικά με τη συνεδρίαση της ΕΚΤ την Πέμπτη:

1. Πόσο θα υποχωρήσουν τα επιτόκια;

Η ΕΚΤ τείνει στην ανακοίνωση ενός πακέτου που θα περιλαμβάνει μία μείωση των επιτοκίων, μία ενισχυμένη δέσμευσή της για διατήρηση των χαμηλών επιτοκίων για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα και μία αποζημίωση των τραπεζών για τις παρενέργειες των αρνητικών επιτοκίων, δήλωσαν πηγές στο Reuters την περασμένη εβδομάδα. Το ελάχιστο που περιμένουν οι αγορές είναι μία μείωση κατά 10 μονάδες βάσης του επιτοκίου αποδοχής καταθέσεων στο -0,50% που θα είναι η πρώτη από το 2016. Σχεδόν ο ένας στους τέσσερις οικονομολόγους που ρωτήθηκαν από το Reuters αναμένουν μία μείωση του επιτοκίου αυτού κατά 20 μονάδες βάσης. Η ΕΚΤ θα μπορούσε επίσης να χρησιμοποιήσει την κατεύθυνση που δίνει για τη μελλοντική πολιτική της για να προαναγγείλει μία επιπλέον μείωση τους επόμενους μήνες. Οι αγορές αναμένουν μία συνολική μείωση κατά 35 μονάδες βάσης έως το τέλος του 2020.

2. Θα αρχίσει και πάλι το QE (τις αγορές ομολόγων) η ΕΚΤ;

Σχεδόν το 90% των οικονομολόγων που ρωτήθηκαν από το Reuters αναμένουν ότι η ΕΚΤ θα ανακοινώσει την επιστροφή στην ποσοτική χαλάρωση, αρχής γενομένης με μηνιαίες αγορές στοιχείων ενεργητικού ύψους 30 δισ. ευρώ από τον Οκτώβριο. Αναλυτές σημειώνουν ότι αυτό θα συνοδευθεί από αλλαγές στους κανόνες της ΕΚΤ για την αγορά ομολόγων, δεδομένης της ανεπάρκειας επιλέξιμων τίτλων. Για παράδειγμα, η ΕΚΤ θα μπορούσε να αυξήσει το όριο του 33% που έχει θέσει για το ποσοστό των ομολόγων μίας χώρας που μπορεί να αγοράσει. Αν και δεν αναμένεται, οποιαδήποτε ένδειξη ότι η ΕΚΤ μπορεί να αρχίσει να αγοράζει μετοχές ή τραπεζικά ομόλογα θα αποτελούσε μεγάλη έκπληξη. Υπάρχει ενδεχόμενο να απογοητευθούν οι επενδυτές, οι οποίοι έχουν πάρει, με τις πολύ αρνητικές αποδόσεις των ομολόγων, ισχυρές θέσεις για μεγάλη στήριξη από την ΕΚΤ. Ορισμένοι υποστηρίζουν ότι χρειάζεται ένα νέο QE, ύψους τουλάχιστον 600 δισ. ευρώ, για να αυξηθούν σημαντικά οι πληθωριστικές προσδοκίες. Πολλοί αξιωματούχοι της ΕΚΤ υποστηρίζουν την επανέναρξη των αγορών ομολόγων, αλλά η αντίθεση από την πλευρά της Βόρειας Ευρώπης περιπλέκει το ζήτημα. Ορισμένοι αξιωματούχοι, όπως ο Βιλερουά ντε Γκαλό, ο Κλάας Κνοτ και η Ζαμπίνε Λαουτενσλέγκερ έχουν υποβαθμίσει την ανάγκη ενός νέου QE.

3. Πόσο αποτελεσματικά θα είναι τα μέτρα;

Μετά τη μείωση των επιτοκίων σε χαμηλά επίπεδα – ρεκόρ και τη διοχέτευση 2,6 τρισ. ευρώ φθηνού χρήματος στην οικονομία από το 2015, ο πληθωρισμός παραμένει κάτω από τον στόχο της ΕΚΤ, που είναι κοντά στο 2%, και η ανάπτυξη υποτονική. Οι πληθωριστικές προσδοκίες υποδηλώνουν ότι ο στόχος της ΕΚΤ για τον πληθωρισμό δεν θα επιτυγχάνεται επί χρόνια. Δεν υπάρχει, συνεπώς, απορία ότι πολλοί στην αγορά αμφισβητούν αν η επιπλέον στήριξη θα είχε το επιθυμητό αποτέλεσμα. Πάνω από το 80% των οικονομολόγων που ρωτήθηκαν από το Reuters πρόσφατα ήταν επιφυλακτικοί για τη δυνατότητα της ΕΚΤ να επηρεάσει τον πληθωρισμό.

4. Τι θα γίνει με τον στόχο της ΕΚΤ για τον πληθωρισμό;

Τον Ιούλιο, ο Ντράγκι άφησε να εννοηθεί ότι θα υπάρξει μία νέα ερμηνεία του στόχου για τον πληθωρισμό, ο οποίος αποτελεί τον ακρογωνιαίο λίθο της πολιτικής της ΕΚΤ. Οι αξιωματούχοι της ΕΚΤ έχουν ως στόχο έναν πληθωρισμό «κοντά αλλά κάτω» από το 2% επί 16 χρόνια. Στην ομιλία του στη Σίντρα τον Ιούνιο και εκ νέου τον Ιούλιο, ο Ντράγκι έκανε λόγο για συμμετρία – μία αναφορά στο ότι ο πληθωρισμός θα μπορούσε να αυξηθεί πάνω από το 2% και στη συνέχεια να παραμείνει εκεί.

5. Είναι πιθανή η λήψη μέτρων από την ΕΚΤ που θα βοηθήσουν τις τράπεζες;

Ναι. Ένας τρόπος για να γίνει αυτό είναι να υπάρξει ένα κλιμακωτό επιτόκιο καταθέσεων για να μειωθεί το πλήγμα από τα πολύ αρνητικά επιτόκια. Η ΕΚΤ έχει δηλώσει ότι εξετάζει αυτό το ενδεχόμενο. Η κλιμάκωση του επιτοκίου σημαίνει ότι η ΕΚΤ περιορίζει το ποσοστό της υπερβάλλουσας ρευστότητας που υπόκειται στο επιτόκιο καταθέσεων, το οποίο σήμερα είναι -0,40%. Η υπερβάλλουσα ρευστότητα – δηλαδή τα διαθέσιμα των τραπεζών εκτός των υποχρεωτικών – ανέρχεται σε περίπου 1,2 τρισ. ευρώ ή το 10% του ΑΕΠ της Ευρωζώνης, σύμφωνα με τη Nomura. Αυτό σημαίνει ότι τα αρνητικά επιτόκια έχουν σημαντικό κόστος για τις τράπεζες. Η θέσπιση, όμως, ενός κλιμακωτού επιτοκίου καταθέσεων δεν είναι χωρίς περιπλοκές και δεν υπάρχει εγγύηση ότι τα κλιμακωτά επιτόκια θα ελαφρύνουν την πίεση στις τράπεζες. Το δεύτερο μέτρο που θα μπορούσε να πάρει η ΕΚΤ, ενδεχομένως σε συνδυασμό με το πρώτο, είναι να ενισχύσει τους όρους για τον τρίτο γύρο φθηνών πολυετών δανείων που ανακοίνωσε νωρίτερα φέτος.