Η κατοχή της Ελλάδας κατά τη διάρκεια του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου ξεκίνησε τον Απρίλιο του 1941 και υπήρξε αποτέλεσμα της γερμανικής εισβολής. Η κατοχή τερματίστηκε με την αποχώρηση των γερμανικών στρατευμάτων από την Ελλάδα, τον Οκτώβριο του 1944. Ωστόσο, στην ιστορική μας συνείδηση η Κατοχή έχει συνδεθεί με την επέτειο του Όχι, όπου μνημονεύεται η άρνηση της χώρας μας στις ιταλικές αξιώσεις που περιείχε το τελεσίγραφο που επιδόθηκε, στις 28 Οκτωβρίου του 1940, στον Ιωάννη Μεταξά. Το πρώτο παράδοξο είναι ότι εορτάζουμε τη συνέπεια της άρνησής μας (το Όχι), που μας ενέπλεξε στην ουσία στον πόλεμο και όχι τη λήξη της εμπλοκής μας. 

Το δεύτερο έχει να κάνει με το ποιος είπε τελικά το Όχι, ο Λαός ή ο Μεταξάς; Ξέρουμε ότι, λίγο μετά τις 3 τα ξημερώματα της 28ης Οκτωβρίου του 1940, η τότε ιταλική κυβέρνηση απέστειλε στην Ελλάδα τελεσίγραφο, διά του Ιταλού Πρέσβη στην Αθήνα Εμανουέλε Γκράτσι. Ο Γκράτσι επέδωσε τις απαιτήσεις των Ιταλών ιδιοχείρως στον Ιωάννη Μεταξά. Με το τελεσίγραφο αυτό η Ιταλία ζητούσε την ελεύθερη διάβαση των στρατευμάτων της από την ελληνοαλβανική μεθόριο, προκειμένου στη συνέχεια να καταλάβει κάποια στρατηγικά σημεία του Βασιλείου της Ελλάδος (λιμένες, αεροδρόμια κ.λπ.), για ανάγκες ανεφοδιασμού και άλλων διευκολύνσεών τους στη μετέπειτα προώθησή τους στην Αφρική.

Τη σκηνή, μάλιστα, την περιέγραψε αργότερα ο ίδιος ο Γκράτσι στα απομνημονεύματά του, που εξέδωσε το 1945: 
«“Έχω εντολή κ. πρωθυπουργέ να σας κάνω μία ανακοίνωση” και του έδωσα το έγγραφο. Παρακολούθησα τη συγκίνηση εις τα χέρια και εις τα μάτια του. Με σταθερή φωνή και βλέποντάς με κατάματα ο Μεταξάς μου είπε: “Αυτό σημαίνει πόλεμο”. Του απήντησα ότι αυτό θα μπορούσε να αποφευχθεί. Μου απήντησε “Όχι”. Του πρόσθεσα ότι αν ο στρατηγός Παπάγος…, ο Μεταξάς με διέκοψε και μου είπε: “ Όχι!”. Έφυγα υποκλινόμενος με τον βαθύτερο σεβασμό προ του γέροντος αυτού, που προτίμησε τη θυσία αντί της υποδουλώσεως».

Να θυμίσουμε ότι το τελεσίγραφο όριζε ότι, σε περίπτωση άρνησης των Ελλήνων, η επίθεση θα ξεκινούσε στις 6 το πρωί της ίδιας μέρας, πράγμα που έγινε στις 5 και μισή τα ξημερώματα. Είναι προφανές ότι ο λαός κοιμόταν μεταξύ της 3ης και 6ης π.μ. Άρα, ο Μεταξάς ήταν αυτός που έλαβε την ιστορική ευθύνη του Όχι, θεωρώντας ότι έτσι εξέφραζε το βαθύ αίσθημα του ελληνικού λαού! 
Το «Όχι» παρουσιάσθηκε για πρώτη φορά ως τίτλος στο κύριο άρθρο της εφημερίδας «Ελληνικό Μέλλον» του Ν. Π. Ευστρατίου στις 30 Οκτωβρίου του 1940.
Το τρίτο παράδοξο είναι ότι προτού προλάβουμε να πανηγυρίσουμε την απελευθέρωση της χώρας τον Οκτώβριο του 1944, είχαμε ήδη καταφέρει να αρχίσουμε την εμφύλια σύγκρουση που είχε ως αποτέλεσμα να εμπλακεί η χώρα μας στον φαύλο κύκλο ενός εμφυλίου πολέμου, στιγματίζοντας ανεπανόρθωτα την εθνική και ιστορική μας συνείδηση.

Σχετικά με την Αντίσταση 
Η Εθνική Αντίσταση των Ελλήνων άρχισε σχεδόν αμέσως μετά την πτώση και τη συνθηκολόγηση της Ελλάδας, τον Απρίλιο του 1941, στις δυνάμεις του Άξονα. Επρόκειτο για αντάρτικες οργανώσεις που δρούσαν είτε στα βουνά είτε στις πόλεις για την απελευθέρωση της χώρας. Στην αρχή, η αντίσταση εναντίον του κατακτητή ξεκίνησε από αυθόρμητες ρομαντικές ατομικές ενέργειες πολιτών και μικρών ομάδων. Ωστόσο, το αντιστασιακό κίνημα με μορφή οργωμένων αντάρτικων στρατιωτικών μονάδων εμφανίζεται από τα μέσα του 1942 και απογειώνεται το 1943, όπου έχουμε πλέον περιπτώσεις στρατιωτικών επιχειρήσεων. 

Έχουν καταγραφεί περίπου 75 αντιστασιακές οργανώσεις κατά τη διάρκεια της Κατοχής, ωστόσο, τρεις υπήρξαν οι βασικές με αξιοσημείωτη δράση: το ΕΑΜ, ο ΕΔΕΣ και η ΕΚΚΑ. 
Το Εθνικό Απελευθερωτικό Μέτωπο (ΕΑΜ) ιδρύθηκε στις 27 Σεπτεμβρίου του 1941 στην κατεχόμενη τότε Αθήνα, με πρωτοβουλία του ΚΚΕ και αποτέλεσε τη μεγαλύτερη ελληνική αντιστασιακή οργάνωση κατά τη διάρκεια της Κατοχής. 
Ο Εθνικός Δημοκρατικός Ελληνικός Σύνδεσμος (ΕΔΕΣ) ήταν η δεύτερη μεγαλύτερη ελληνική αντιστασιακή οργάνωση κατά τη διάρκεια της Κατοχής της Ελλάδας από τις δυνάμεις του Άξονα. Ο ΕΔΕΣ ιδρύθηκε στις 9 Σεπτεμβρίου 1941 από τον απόστρατο συνταγματάρχη Ναπολέοντα Ζέρβα, τον αξιωματικό Λεωνίδα Σπάη, τον δικηγόρο Ηλία Σταματόπουλο και τον Μιχάλη Μυριδάκη. Η οργάνωση φαίνεται ότι εκινείτο στον βενιζελικό – αντιμοναρχικό πολιτικό χώρο και είχε ανακηρύξει ερήμην ως αρχηγό τον στρατηγό Νικόλαο Πλαστήρα. 

Η Εθνική και Κοινωνική Απελευθέρωσις (ΕΚΚΑ) ήταν μία από τις κύριες ελληνικές μαχόμενες αντιστασιακές οργανώσεις που έδρασαν στη διάρκεια της Κατοχής. Η ΕΚΚΑ ήταν αντιστασιακή οργάνωση σοσιαλδημοκρατικών αντιλήψεων που ιδρύθηκε τον Νοέμβριο του 1942 από τον δημοκρατικό – βενιζελικό συνταγματάρχη Δημήτριο Ψαρρό σε συνεργασία με τους πολιτικούς Απόστολο Καψαλόπουλο και Γεώργιο Καρτάλη. Ενώ, αρχικά, οι τρεις βασικές αντιστασιακές οργανώσεις συνεργάζονταν, από τα μέσα του 1943 άρχισαν να εμφανίζονται τα πρώτα σημεία ανταγωνισμού μεταξύ τους, τα οποία κατέληξαν σε μια έντονη ιδεολογικοπολιτική διαμάχη και, δυστυχώς, σε πολεμικές συγκρούσεις. 
Στις αρχές του 1944, όταν η ώρα της απελευθέρωσης από τις δυνάμεις του Άξονα πλησιάζει, οι αντιθέσεις ανάμεσα στις αντιστασιακές οργανώσεις οδηγούνται σε ανοιχτή ρήξη. Τον Απρίλιο του 1944, ο ΕΛΑΣ, ύστερα από σκληρές μάχες, εξουδετερώνει τις αντάρτικες δυνάμεις της ΕΚΚΑ στην περιοχή της Γκιώνας. Ο συνταγματάρχης Δημήτριος Ψαρρός συλλαμβάνεται αιχμάλωτος και, κάτω από ανεξακρίβωτες συνθήκες, δολοφονείται από έναν αντάρτη του ΕΛΑΣ. Συγχρόνως, ο ΕΛΑΣ οργανώνει ευρείας κλίμακας επίθεση εναντίον των αντάρτικων τμημάτων του ΕΔΕΣ και τα περιορίζει σε τμήμα της Ηπείρου. Έτσι, τις παραμονές της Απελευθέρωσης, ο ΕΛΑΣ ήταν κυρίαρχος στην ελληνική ύπαιθρο.