Οι πρώτες εκλογές του 20ού αιώνα έγιναν στις 17 Νοεμβρίου 1902 από την κυβέρνηση Αλ. Ζαΐμη. Το εκλογικό σύστημα ήταν μια μορφή πλειοψηφικού και η ψηφοφορία έγινε με σφαιρίδιο σε 71 εκλογικές περιφέρειες. Το σύνολο των εδρών ήταν 234. Στην εκλογική αυτή αναμέτρηση μετείχαν τέσσερα κόμματα: το Εθνικό Κόμμα του Θεόδωρου Δηλιγιάννη, το Νεωτεριστικό Κόμμα του Γεωργίου Θεοτόκη, κληρονόμου της παράταξης και της πολιτικής του Χαρίλαου Τρικούπη, το Κόμμα Ζαΐμη με τον Αλέξανδρο Ζαΐμη και το Κόμμα Ράλλη με τον Δημήτριο Ράλλη. 

 

Κόμματα		Αρχηγοί	Ψήφοι			Έδρες
			Αριθμός	%	+− %	Αριθμός	+−
1	Εθνικόν Κόμμα	Θεόδωρος Δηλιγιάννης				102
2	Νεωτεριστικόν Κόμμα	Γεώργιος Θεοτόκης				102
3	Κόμμα Ζαΐμη	Αλέξανδρος Ζαΐμης				19
4	Κόμμα Ράλλη	Δημήτριος Ράλλης				11
				100,00		234

Το γεγονός ότι τα δύο πρώτα κόμματα είχαν ίδιο αριθμό εδρών, με 102 έδρες έκαστο, είχε ως αποτέλεσμα να ακολουθήσει ένα όργιο συναλλαγών για τον σχηματισμό κυβέρνησης όπου παρά τον οξύτατο ανταγωνισμό μεταξύ των κομμάτων, οι υποψήφιοι βουλευτές, επιδιώκοντας ο καθένας το προσωπικό του συμφέρον, κατέφυγαν σε συναλλαγές με τους υποψηφίους αντίπαλων κομμάτων, σχηματίζοντας έτσι μεικτούς τοπικούς συνδυασμούς. Μάλιστα, ο Τύπος της εποχής καυτηρίασε αυτό το όργιο συναλλαγών χαρακτηρίζοντάς το ως «εκλογές των παρανόμων συνοικισμών», «εκλογές χωρίς νόημα και χωρίς αρχές».

Πριν από τις εκλογές της 17ης Νοεμβρίου του 1902, τη χώρα κυβερνούσε ο Αλέξανδρος Ζαΐμης, στηριζόμενος στις ευκαιριακές ψήφους είτε των «δηλιγιαννικών» είτε των «θεοτοκικών». Αυτή, ωστόσο, η κατάσταση δεν μπορούσε να διαρκέσει και σωστά ο Αλέξανδρος Ζαΐμης ζήτησε από τον βασιλιά Γεώργιο Α’ τη διάλυση της Βουλής και την προκήρυξη εκλογών. Ο ανώτατος άρχοντας συναίνεσε και υπέγραψε το διάταγμα διάλυσης της Βουλής στις 12 Σεπτεμβρίου 1902 από την Κοπεγχάγη, όπου βρισκόταν για διακοπές. 

Παρότι η μέρα των εκλογών από την αρχή είχε πανηγυρικό χαρακτήρα, κατέληξε με τις βίαιες αντιπαραθέσεις που ξεκίνησαν με ανταλλαγές ύβρεων και απαξιωτικών χειρονομιών, και κορυφώθηκαν με μικροσυμπλοκές και συλλήψεις. Αλλά τα δυσάρεστα γεγονότα δεν τελείωσαν με την ολοκλήρωση της ψηφοφορίας. Θα συνεχίζονταν τις επόμενες μέρες με δυσάρεστες εξελίξεις. Ο βασικός λόγος ήταν σε ποιον αρχηγό θα έδινε ο βασιλιάς την εντολή σχηματισμού της νέας κυβέρνησης τη στιγμή που η κάλπη δεν ανέδειξε νικητή, καθώς τα δυο πρώτα κόμματα διέθεταν τον ίδιο αριθμό εδρών. Αρχικά το αποτέλεσμα ικανοποίησε τον βασιλιά, καθώς τον καθιστούσε ρυθμιστικό παράγοντα με τους 19 «ζαϊμικούς» βουλευτές που θεωρούνταν «δικοί» του. Άλλωστε, αυτός ήταν και ο στόχος του με την επιλογή Ζαΐμη: να προκαλέσει ρήγμα στον δικομματισμό, που λειτουργούσε από το 1885 με την εναλλαγή στην εξουσία του Τρικούπη και του Δηλιγιάννη. Ο Γεώργιος Α’, στην προσπάθειά του να βρεθεί μια μέση λύση, απευθύνθηκε στον πρόεδρο του Αρείου Πάγου Ιωάννη Σημαντήρα, ο οποίος αρνήθηκε να αναλάβει την εντολή σχηματισμού κυβέρνησης. Τότε, αποφάσισε να προτείνει ως δεύτερη λύση τον υπασπιστή του, Ιωάννη Παπαδιαμαντόπουλο. Ωστόσο, δεν είχε σταθμίσει την έντονη και άμεση αντίδραση του γηραιού δημαγωγού Θεόδωρου Δηλιγιάννη.

Η απόφαση αυτή του βασιλιά ήταν αυτό που περίμενε ο Θεόδωρος Δηλιγιάννης, ένας από τους πλέον καταστροφικούς λαϊκιστές ηγέτες στην ιστορία της χώρας. Δίχως να χάσει καιρό, κινητοποίησε τους οπαδούς του, οι οποίοι δημιούργησαν μιαν ατμόσφαιρα χάους στην πρωτεύουσα. Μάλιστα, στην Αττική που το κόμμα του είχε μεγαλύτερη επιτυχία, τον συνέδραμαν στην κινητοποίηση των διαδηλωτών οι πολιτικοί που είχαν ιδιαίτερη επιρροή στην ευρύτερη περιοχή της πρωτεύουσας, οι λεγόμενοι «αττικάρχες», όπως ο Δημήτριος Ράλλης, που με τους 11 βουλευτές του συνεργαζόταν με τον Δηλιγιάννη, και ο μεγαλοσυνδικαλιστής Αλέξανδρος Σκουζές, πρόεδρος είκοσι συντεχνιών της Αθήνας. 

 

Επί πέντε συνεχόμενες μέρες, συγκεκριμένα από την επομένη των εκλογών, από τις 18 έως και τις 23 Νοεμβρίου, η Αθήνα είχε παραδοθεί στην οχλοκρατία. Οι οπαδοί του Δηλιγιάννη λιθοβολούσαν γραφεία εφημερίδων και καταστήματα, ενώ πρωταγωνίστησαν σε συμπλοκές με οπαδούς του Θεοτόκη, με αποτέλεσμα να υπάρχουν πολλοί τραυματίες. Ο Ράλλης, μάλιστα, που επηρέαζε τα γύρω αρβανιτοχώρια, έφερε τους οπαδούς του με πίπιζες και νταούλια, καθώς και με πιστόλες και μαχαίρια, για να τρομοκρατήσουν τους φιλήσυχους πολίτες. Αλλά το κύριο όπλο των διαδηλωτών ήταν οι σανίδες, τις οποίες αποσπούσαν από νεοανεγειρόμενες οικοδομές της οδού Σταδίου. Γι’ αυτό και οι ταραχές αυτές έμειναν στην ιστορία ως «Σανιδικά».

Οι «αττικάρχες» όχι μόνο δεν αντιδρούσαν στα έκτροπα, αλλά παρόντες και οι ίδιοι, ενθάρρυναν τον «αγανακτισμένο» όχλο, χαιρετώντας από τα μπαλκόνια τους «τον γενναίον, φιλότιμον και άγρυπνον υπέρ των θεσμών, λαόν της Αττικής». Ο όχλος υπό την καθοδήγησή τους έβριζε τον Θεοτόκη, τον Ζαΐμη, καθώς και τον βασιλιά Γεώργιο. Μάλιστα, προβόκαραν τη βασιλική οικογένεια καθώς ζητωκραύγαζαν υπέρ του διαδόχου Κωνσταντίνου, πράγμα που έβαλε πολλούς σε σκέψεις ότι πίσω από τα επεισόδια κρυβόταν η γερμανική πρεσβεία και άλλοι γερμανόφιλοι πολιτευτές προσδοκώντας στην εκθρόνιση του Γεωργίου Α’. Υπό το βάρος των επεισοδίων αλλά και κατόπιν της επεμβάσεως των συμβουλατόρων του, ο βασιλιάς ενέδωσε και ανέθεσε τον σχηματισμό κυβέρνησης στον Θεόδωρο Δηλιγιάννη προκειμένου να αποκατασταθεί η τάξη στην πρωτεύουσα, όπερ και εγένετο. 

Την επομένη, ο Βλάσης Γαβριηλίδης έγραψε στην «Ακρόπολη»: «Ο λαός νομοθετεί προχείρως. Απλώνει την πανίσχυρον χείρα του και ξεριζώνει πόρτες, παράθυρα, παν ό,τι κτυπά και ξυλίζει». «Η ισχύς της σανίδος» αποδείχθηκε, έτσι, αποφασιστικής σημασίας για την «αποκατάσταση της συνταγματικής νομιμότητας».