Στην κατ’ ιδίαν ενημέρωση των πολιτικών αρχηγών από τον πρωθυπουργό στρέφεται το ενδιαφέρον μετά το ταξίδι του Κυριάκου Μητσοτάκη στις ΗΠΑ και τη συνάντηση με τον Αμερικανό Πρόεδρο Τραμπ, η οποία σαφώς επισκιάστηκε από τις εξελίξεις στο Ιράν αλλά και από την αμερικανική πολιτική επικαιρότητα.

Το κλίμα Μαξίμου – Κουμουνδούρου είναι τεταμένο μετά τη σφοδρή επίθεση ΣΥΡΙΖΑ για το αποτέλεσμα της συνάντησης, το οποίο το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης χαρακτήρισε «πρωτοφανές φιάσκο», «διπλωματική αποτυχία του Μητσοτάκη» και «μελανή στιγμή» για τις διεθνείς σχέσεις της χώρας.

Σύμφωνα μάλιστα με τα όσα καταλόγισε ο ΣΥΡΙΖΑ, ο πρωθυπουργός εξέπεμψε μια προσβλητική για τη χώρα εικόνα μετατροπής της σε «κομπάρσο των εξελίξεων» και εισέπραξε την απαξίωση του Ντόναλντ Τραμπ, καθώς πριν από το ταξίδι προέβη σε παραχωρήσεις και μάλιστα «τα έδωσε όλα», σύμφωνα με την έκφραση που χρησιμοποίησαν από την Κουμουνδούρου.

«Βλέπουν» παραχωρήσεις

Ειδικότερα, πηγές του ΣΥΡΙΖΑ εξηγούσαν σε ποιες παραχωρήσεις αναφέρονται:

– Στο ότι ο πρωθυπουργός, και παρά τις προειδοποιήσεις της Κουμουνδούρου για το αντίθετο, «κατέθεσε το νομοσχέδιο για την αναβάθμιση της διμερούς αμυντικής μας συνεργασίας σε τέσσερις εγκαταστάσεις».

– Στην αναφορά Μητσοτάκη (στο think tank Atlantic Council, πριν από τη συνάντηση στον Λευκό Οίκο) «ότι υποστηρίζει τις ενέργειες των ΗΠΑ σε σχέση με την εκτέλεση του Ιρανού στρατηγού στο Ιράκ, αποτελώντας τον μόνο Ευρωπαίο ηγέτη που έχει κάνει τέτοια κίνηση» και θέτοντας τη χώρα «στο στόχαστρο και σε διακινδύνευση, χωρίς κανέναν λόγο».

– Στο ότι «δήλωσε πρόθυμος για την αγορά F35, όταν είναι γνωστό ότι η χώρα δεν έχει την οικονομική δυνατότητα να υποστηρίξει ένα τέτοιο επιθετικό μάλιστα όπλο».

– Στο ότι «έδωσε θετικά μηνύματα στις απαιτήσεις ΗΠΑ να ανασταλούν επενδύσεις κινεζικών εταιρειών για δίκτυα 5G», αν και «δεν είχε κανέναν λόγο να δεσμευθεί σε κάτι τέτοιο, όταν μάλιστα πρόκειται για επενδύσεις επωφελείς για την ελληνική οικονομία».

Πάντως, παρά την έντονα επικριτική στάση του προς την κυβέρνηση και τον ίδιο τον πρωθυπουργό, τώρα τον ΣΥΡΙΖΑ προβληματίζει η στάση που θα τηρήσει απέναντι στη συμφωνία ΗΠΑ – Ελλάδας για την αμυντική συνεργασία (Πρωτόκολλο Τροποποίησης της Συμφωνίας Αμοιβαίας Αμυντικής Συνεργασίας μεταξύ Ελλάδας και ΗΠΑ). Και ο προβληματισμός έγκειται στο ότι η εν λόγω διακρατική συμφωνία – την οποία συνυπέγραψαν ο Έλληνας ΥΠΕΞ Νίκος Δένδιας με τον Αμερικανό ομόλογό του Μάικ Πομπέο κατά την επίσκεψη του δεύτερου στην Αθήνα στις αρχές Οκτωβρίου – αποτελεί ουσιαστικά την ολοκλήρωση της συμφωνίας που είχε ξεκινήσει να συζητά ο ΣΥΡΙΖΑ στο πλαίσιο της επίσκεψης Τσίπρα στις ΗΠΑ τον Οκτώβριο του 2017. Βασικός κορμός είναι δηλαδή η συμφωνία του ΣΥΡΙΖΑ.

Κριτική εκ του ασφαλούς

Όμως στον ΣΥΡΙΖΑ φαίνεται να επαναξιολογούν τα δεδομένα λαμβάνοντας υπόψη τις εξελίξεις στο γεωπολιτικό πεδίο, και συγκεκριμένα, μετά την προσπάθεια επαναπροσέγγισης των ΗΠΑ με την Τουρκία, τη συμφωνία Τουρκίας – Λιβύης, η οποία απειλεί ευθέως τα κυριαρχικά δικαιώματα της Ελλάδας αλλά και την εξέλιξη με το Ιράν.

Στη συνέντευξη που παραχώρησε ο Αλέξης Τσίπρας στο κυριακάτικο «Βήμα» – η οποία ειρήσθω εν παρόδω αποτελεί είδηση καθεαυτή, καθώς μοιάζει να επιχειρείται η εξομάλυνση των σχέσεων με το δημοσιογραφικό συγκρότημα Μαρινάκη – καλεί τον Κυριάκο Μητσοτάκη σε επανεξέταση πτυχών της συμφωνίας αν δεν υπάρξουν αμερικανικές εγγυήσεις για την ασφάλεια όσον αφορά τον αγωγό EastMed όσο και στήριξη στις ελληνικές θέσεις για τα ελληνοτουρκικά.

Πιο συγκεκριμένα, σε αυτή τη συνέντευξη, με την οποία ο Αλέξης Τσίπρας κάνει «ποδαρικό» στη νέα χρονιά, επί της ουσίας υπονοεί ότι υπάρχει – εκτός από μεταβολή του γεωπολιτικού σκηνικού – μεταστροφή και αλλαγή προσανατολισμού του Προέδρου Τραμπ σε σύγκριση με τη συγκυρία κατά την οποία ο ίδιος ο αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης είχε έλθει σε συμφωνία μαζί του για την αμυντική συνεργασία, στη βάση κοινών συμφερόντων. Αν τα συμφέροντα αυτά πλέον δεν συγκλίνουν, αφήνεται να εννοηθεί ότι υπάρχει περιθώριο επανεξέτασης με γνώμονα πάντα την καλύτερη δυνατή εξυπηρέτηση των ελληνικών συμφερόντων:

«Η πολυεπίπεδη αναβάθμιση των σχέσεων με τις ΗΠΑ αποτέλεσε στρατηγική επιλογή μας στη βάση της σύγκλισης των συμφερόντων μας σε μια σειρά από τομείς. (…) Ωστόσο, όπως τόνισα, βρισκόμαστε σε μια νέα φάση στην περιοχή. Εάν τα συμφέροντα των ΗΠΑ, όπως εκφράζονται από τον Πρόεδρο Τραμπ, δεν συγκλίνουν πια με τα δικά μας στο πιο κρίσιμο ζήτημα, που είναι η προστασία των κυριαρχικών μας δικαιωμάτων από τις πιο σοβαρές τουρκικές απειλές των τελευταίων δύο δεκαετιών, τότε και εμείς πρέπει να επανεξετάσουμε την πολιτική μας».

Και συνεχίζει: «Θεωρώ λάθος το ότι η κυβέρνηση κατέθεσε το νομοσχέδιο για αναβάθμιση της αμυντικής μας συνεργασίας με τις ΗΠΑ σε τέσσερις στρατιωτικές εγκαταστάσεις, χωρίς να είναι σαφές ποια στάση θα τηρήσει ο Πρόεδρος Τραμπ έναντι των τουρκικών απειλών. Και στην επικείμενη συνάντηση και κυρίως στη συνέντευξη Τύπου με τον Έλληνα πρωθυπουργό οφείλει αυτό να το ξεκαθαρίσει. Και η ελληνική πλευρά οφείλει να πιέσει για να το ξεκαθαρίσει. Και πίεση δεν υπάρχει αν η ελληνική στάση θεωρείται δεδομένη. Υπενθυμίζω ότι ο Πρόεδρος Τραμπ εξέφρασε ενστάσεις στο αμερικανικό νομοσχέδιο το οποίο αναφερόταν στις τουρκικές παραβιάσεις και στη στήριξη του σχήματος 3+1. Εάν οι δηλώσεις κατά της τουρκικής προκλητικότητας και υπέρ του σχήματος 3+1 και του αγωγού EastMed δεν είναι σαφείς – πόσο δε μάλλον αν δεν υπάρξουν καν – νομίζω ότι πρέπει να επανεξετάσουμε πτυχές αυτής της συνεργασίας».

Ωστόσο, δύο παρατηρήσεις μπορούν να γίνουν εδώ:

– Ο Αλέξης Τσίπρας ενδεχομένως έχει μεγαλύτερη άνεση από τη θέση της αξιωματικής αντιπολίτευσης να καλεί σε επανεξέταση της συμφωνίας.

– Από την άλλη μένει να φανεί αν αυτό σημαίνει – ειδικά τώρα που ολοκληρώθηκε η επίσκεψη και ο ΣΥΡΙΖΑ τη χαρακτήρισε «φιάσκο» – ότι η Κουμουνδούρου εξετάζει το ενδεχόμενο να μην ψηφίσει το νομοσχέδιο ή εν πάση περιπτώσει βρίσκεται σε αναζήτηση κάποιου ελιγμού. Από την άλλη, στην Κουμουνδούρου και με δεδομένες τις βλέψεις επιστροφής στην εξουσία δεν φαίνεται να έχουν κάποια στρατηγική διάρρηξης των ελληνοαμερικανικών σχέσεων, όπως άλλωστε καταδεικνύει και η ένθερμη στήριξη στον EastMed, η οποία παραμένει.