Η πρόσθεση 100 + 150 + 200 + 300 = αθρόες διελεύσεις που βλέπουμε στον υπότιτλο αυτού του ρεπορτάζ έρχεται να υπολογίσει την εξί­σωση που δημιουργεί η διαχρονικά στενή σχέση μεταναστών και Έβρου.

Η πρόσθεση 100 + 150 + 200 + 300 = αθρόες διελεύσεις που βλέπουμε στον υπότιτλο αυτού του ρεπορτάζ έρχεται να υπολογίσει την εξί­σωση που δημιουργεί η διαχρονικά στενή σχέση μεταναστών και Έβρου. Οι αριθμοί αντιστοιχούν στους μέσους όρους – προοδευτικά – των τεσσάρων τελευταίων εβδομάδων και αντικατοπτρίζουν τις ανά ημέρα εισροές προ­σφύγων από τα ελληνοτουρκικά σύνο­ρα. Το δεύτερο στην κλίμακα ελληνικό και ευρωπαϊκό πρόβλημα μετά το οικο­νομικό παραμένει αμετάβλητο και, όσο αυξάνονται οι διεθνείς «θερμοκρασί­ες», τόσο ανεβαίνει και το «θερμόμε­τρο» μέτρησης του αριθμού των μετα­ναστών που παρανόμως διέρχονται τα σύνορα.

Κάπου 500 άτομα το διάστημα αυ­τό έχει πιάσει το Λιμενικό, όμως αυτοί δεν «λογαριάζονται», καθώς πρόκειται για ήδη εγκατεστημένους στην Ελλάδα που αποπειράθηκαν να φύγουν προς τη Δύση, αλλά πιάστηκαν εν πλω προς την Ιταλία.

Παρά την παρουσία του Frontex, τον φράχτη και τα στρατόπεδα, το πρόβλη­μα παραμένει ανεπίλυτο. Αυτή η διαπί­στωση και η αμετάβλητη πραγματικό­τητα στον Έβρο θέτουν ζήτημα αντοχής για έναν από τους κυρίαρχους ευρωπα­ϊκούς θεσμούς: τη συνθήκη Σένγκεν.

Ο πρώτος δυναμίτης στα θεμέλια της συνθήκης μπήκε τον Σεπτέμβριο του 2011, όταν οι «Financial Times» διαπί­στωναν πως: «Η Ε.Ε. θα προτείνει έναν τρόπο αποκοπής χωρών από τη ζώνη, σε μία κίνηση που εν μέρει στοχεύει στο να εντείνει τις πιέσεις προς την Ελ­λάδα και να κρατήσει τους παράνομους μετανάστες μακριά από το κέντρο της Ευρώπης».

Από τότε η βιτρίνα της Ευρώπης έχει υποστεί πολλές ρωγμές, με αποτέλε­σμα να επαπειλείται παταγώδης κατάρ­ρευση με απαρχή… τον Έβρο.

 

«Πραξικόπημα»;

Ό,τι υποτονθόρυζαν πριν από 10 μή­νες οι «Financial Times », το έκανε, και μάλιστα σχεδόν πραξικοπηματικά, η προεδρεύουσα – παραδίδει σε λίγες ημέρες – Δανία προκαλώντας την οργή του Ευρωκοινοβουλίου. Με απόφασή του την περασμένη εβδομάδα το Συμ­βούλιο των αρμόδιων υπουργών, με την ψήφο και της… Ελλάδας (!), κατάργησε ουσιαστικά κάθε ανεξάρτητο έλεγχο, από τα θεσμικά όργανα της Ε.Ε., των αποφάσεων που λαμβάνονται από τις κυβερνήσεις για το Σένγκεν.

«Σε μία ένωση κρατών και πολιτών προβληματίζει η προσπάθεια των εθνι­κών κυβερνήσεων να αποκλείσουν τους εκπροσώπους των πολιτών από αποφά­σεις για θέματα που αφορούν τα ατο­μικά δικαιώματα των πολιτών» δήλωσε ο πρόεδρος του Ε.Κ. Μάρτιν Σουλτς. «Η ελευθερία μετακίνησης χωρίς διαβατή­ρια είναι κεντρικός πυλώνας της Ένω­σης και ένα από τα πιο ορατά πλεονεκτήματά της και το Ε.Κ. θα πολεμήσει για να το ενισχύσει» κατέληξε.

Στις 7 Ιουνίου οι υπουργοί Εσωτερι­κών και Δικαιοσύνης της Ε.Ε. αποφά­σισαν να μεταφέρουν τη νομική βάση των κανόνων που αφορούν την αξιολό­γηση του Σένγκεν από το άρθρο 77 στο άρθρο 70 των συνθηκών. Η αλλαγή εί­ναι ουσιαστική διότι στερεί από το Ευ­ρωκοινοβούλιο τη δυνατότητα να συναποφασίζει, παρέχοντάς του μόνο το δικαίωμα να ενημερώνεται.

Έτσι Κοινοβούλιο και Κομισιόν δεν θα μπορούν πλέον να ασκούν τον επο­πτικό ρόλο τους προς όφελος των πολι­τών και τα κράτη θα μπορούν να αγνοή­σουν πλήρως οποιαδήποτε ανησυχία ή πρότασή τους. Η απόφαση ελήφθη ενώ οι διαπραγματεύσεις για το θέμα αυτό με τα θεσμικά όργανα της Ε.Ε. συνεχί­ζονταν. Έτσι τα θεσμικά όργανα δεν θα μπορούν πλέον να ελέγχουν τον τρόπο διεξαγωγής των συνοριακών ελέγχων των κρατών – μελών, αυξάνοντας τον κίνδυνο καταχρήσεων.

Το Ευρωκοινοβούλιο κάλεσε τη δα­νική προεδρία του Συμβουλίου να πα­ραστεί σε σχετική συνεδρίαση αυτήν την εβδομάδα στο Στρασβούργο για να συζητήσει το θέμα, ενώ το ίδιο θα συνεχίσει τη νομοθετική διαδικασία για την πρόταση με ψηφοφορία στην Επιτροπή Πολιτικών Ελευθεριών. Πα­ράλληλα θα εξετάσει την προσφυγή του σε ένδικα μέσα.

 

Σφοδρές αντιδράσεις

Σύμφωνα με το δελτίο Τύπου του Συμ­βουλίου Υπουργών, θα αλλάξει η νομι­κή βάση των προβλέψεων του Σένγκεν και μάλιστα, προκειμένου να αποφευ­χθούν οι «κλυδωνισμοί» ανάμεσα στα θεσμικά όργανα, τονίζεται ότι το Συμ­βούλιο «θα διαβουλευθεί με το Ευρω­κοινοβούλιο σε εθελοντική βάση, για να διασφαλιστεί ότι η άποψη της Ευρω­βουλής θα ληφθεί υπόψη πριν από την υιοθέτηση του τελικού κειμένου».

Φυσικά η πρόβλεψη αυτή προκάλε­σε αναταραχή στην καρδιά της Ευρώπης. Το Ευρωκοινοβούλιο αντέδρασε με ασυνήθιστα σκληρό τρόπο. Οι ευ­ρωβουλευτές ενοχλήθηκαν διότι οι υπουργοί ψήφισαν να μετατρέψουν τη διαδικασία συναπόφασης για τα ζη­τήματα Σένγκεν σε μια απλή διαδικα­σία διαβουλεύσεων, όπου η θέση του Κοινοβουλίου θα μπορεί να αγνοηθεί πλήρως.

Υπενθυμίζεται επίσης ότι τον περα­σμένο Απρίλιο ο Γάλλος πρώην υπουρ­γός Εσωτερικών Κλοντ Γκεάν και ο Γερ­μανός συνάδελφός του Χανς Πέτερ Φρίντριχ έδωσαν το δεύτερο χτύπημα στη συμφωνία, όταν ζήτησαν από τη δανική προεδρία να πάρουν πίσω τις αρμοδιότητες της Κομισιόν, ώστε να μπορούν να θεσπίσουν συνοριακούς ελέγχους για όσους ταξιδεύουν από την Ελλάδα.

Οι αντιδράσεις και για τον πραξικο­πηματικό χαρακτήρα της απόφασης, όσο και για το πλήγμα στη συμφωνία, ήταν πολλές και σφοδρές. Ο αντιπρόε­δρος της Κ.Ο. του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος (ΕΛΚ), Γερμανός Μάνφρεντ Βέμπερ, και ο Πορτογάλος εισηγητής Κάρλος Κοέλιο σημειώνουν ότι «αυτό θα οδηγήσει σε αδιαφανείς αποφάσεις από μυστικοπαθείς γραφειοκράτες και αόρατους “κύκλους”».

«Δεν πρόκειται για τσακωμό μεταξύ κυβερνήσεων και Ε.Ε. για κάποια νο­μικίστικη λεπτομέρεια, αλλά για την υπεράσπιση θεμελιώδους δικαιώμα­τος των πολιτών» τόνισε ο πρόεδρος των Σοσιαλιστών Χάνες Σβόμποντα. Ο Βέλγος πρόεδρος των Φιλελευθέρων Γκι Φέρχοφστατ σημειώνει: «Όλοι μας οι φόβοι και οι ανησυχίες ξαφνικά πή­ραν σάρκα και οστά. Με την απόφασή του το Συμβούλιο έστειλε ξεκάθαρο μήνυμα ότι οι κυβερνήσεις συγκρο­τούν μέτωπο εναντίον μας και με κά­θε δικαιολογία θα κλείνουν τα σύνορά τους».

Στο μικροσκόπιο πλέον μπαίνει κυρί­ως η Ελλάδα, η οποία δέχεται πυρά για την αποτυχία της να προστατέψει τα θαλάσσια σύνορά της με την Τουρκία.

 

Ελλάδα υπό επιτροπεία

Τρίτη απόγευμα προέκυψαν τα απο­τελέσματα του Συμβουλίου υπουρ­γών Δικαιοσύνης και Εσωτερικών της Ε.Ε., όπου παρουσιάστηκαν τα συμπεράσματα που αποκόμισαν στην έκτακτη επίσκεψή τους στην Ελλάδα τα μέλη της επιτροπής ομότιμων Σένγκεν για την «εξακρίβωση της προόδου σε θέματα υλοποίησης του Εθνικού Σχεδίου Δράσης “Ελλά­δα – Σένγκεν”».

Μετά τα εισαγωγικά ενθαρρυντικά περί προόδου, η επίτροπος Εσωτερι­κών Υποθέσεων Σεσίλια Μάλμστρομ επέκρινε πάλι την Ελλάδα για τη χαμηλή απορροφητικότητα των κοινο­τικών κονδυλίων για τον σκοπό αυ­τόν και συνέστησε να προωθήσει αλ­λαγές με στόχο την απλοποίηση των διαγωνιστικών διαδικασιών.

Το σημαντικό στοιχείο όμως ήταν τα δύο Σχέδια Κανονισμών που εξε­τάστηκαν και αφορούν την εγκαθί­δρυση ενός μηχανισμού αξιολόγη­σης και επιτήρησης για την εφαρ­μογή από τα κράτη – μέλη του κε­κτημένου Σένγκεν, καθώς και την εγκαθίδρυση κοινών κανόνων για προσωρινή επανεισαγωγή συνορια­κών ελέγχων στα εσωτερικά σύνορα σε εξαιρετικές περιπτώσεις.

Η πρόταση ήταν καθαρά φωτο­γραφική για τη χώρα μας, καθώς το Σχέδιο Κανονισμού για την επανεισαγωγή συνοριακών ελέγχων «προ­τείνει τρόπους ενίσχυσης του Κ-Μ που δέχεται ισχυρές μεταναστευτι­κές ροές στα σύνορά του, που είναι ταυτόχρονα και εξωτερικά σύνορα της Ευρωπαϊκής Ένωσης και, εφό­σον αυτή η βοήθεια δεν τελεσφο­ρήσει, τότε μόνο θα εξεταστεί το εν­δεχόμενο λήψης τυχόν περαιτέρω μέτρων».

Λέγε με Ελλάδα δηλαδή…