search
ΣΑΒΒΑΤΟ 20.04.2024 04:55
MENU CLOSE

Αμερική εναντίον πειρατών – Ο πρώτος διεθνής πόλεμος των Αμερικανών για την ελεύθερη ναυσιπλοΐα στη Μεσόγειο

Δημοσιεύτηκε στο ΠΟΝΤΙΚΙ

τεύχος 2113
20-2-2020
26.02.2020 04:00
gal.jpg

 

Στην αυγή του 19ου αιώνα, εφτά αμερικανικές φρεγάτες, έχοντας επικεφαλής τον πρώην διπλωμάτη Γουίλιαμ Ίτον και δύναμη ελάχιστων πεζοναυτών και 500 μισθοφόρων, ανάμεσά τους και 40 Ελλήνων, άνοιγαν τα πανιά τους για τη Μεσόγειο… 

Η Αμερική είναι μια χώρα για την οποία εύκολα μπορείς να σχηματίσεις λάθος εντύπωση, είτε θετική, είτε αρνητική. Είναι εντυπωσιακό το γεγονός ότι κανένα άλλο κράτος στον πλανήτη δεν είχε την ευκαιρία να γράψει την ιστορία του, εν πολλοίς, μπροστά στις κινηματογραφικές κάμερες και να γίνει γνωστό σε ολόκληρο τον κόσμο.
Αν, λοιπόν, νομίζουμε ότι γνωρίζουμε την Αμερική καλύτερα κι από τη γειτονιά μας, κάνουμε λάθος. Οι ΗΠΑ είναι μια σχεδόν άγνωστη χώρα ακόμα και στους ίδιους τους πολίτες της, μια χώρα με έντονες αντιφάσεις που συγκροτήθηκε από τη μια με τις καλύτερες των προθέσεων, όπως τις εξέφρασαν με ειλικρίνεια πολλοί από τους ηγέτες της, κι από την άλλη με εξωφρενική άσκηση βίας. 
Την περίοδο κατά την οποία η Αμερική διεύρυνε τα εσωτερικά της σύνορα (ήδη το 1803, ο Τζέφερσον διπλασίασε την έκτασή της αγοράζοντας τη Λουιζιάνα από τη Γαλλία) συγκροτούσε και μια συνείδηση υπερδύναμης, που δεν άφηνε κανένα περιθώριο αμφισβήτησης για τον πρωταγωνιστικό ρόλο που επεφύλασσε στον εαυτό της στη διεθνή πολιτική πραγματικότητα εγκαινιάζοντας την πολιτική των επεμβάσεων. 

Βερβερίνοι πειρατές στη Μεσόγειο
Η πρώτη εξαγωγή πολέμου των ΗΠΑ τοποθετείται το 1801, και ήταν μάλιστα υπερπόντια, βγάζοντάς τες από την πρώτη στιγμή πολύ μακριά από τα σύνορά τους – καθώς οι φρεγάτες τους βρέθηκαν να πλέουν στις βόρειες ακτές της αφρικανικής ηπείρου μεταξύ Τυνησίας, Αλγερίας και Λιβύης. Αιτία της σύγκρουσης στην περιοχή, γνωστή τότε ως Μπαρμπαριά, υπήρξε η ελεύθερη ναυσιπλοΐα στη Μεσόγειο. Η σύγκρουση αυτή κράτησε από το 1801 έως το 1805. Τα κράτη που προαναφέραμε είχαν εξασφαλίσει ένα ιδιότυπο καθεστώς ανεξαρτησίας από την Οθωμανική Αυτοκρατορία, και ζούσαν από την πειρατεία δρώντας από τα παράλια της Ισπανίας ώς αυτά της Συρίας. 
Ξακουστοί έμειναν ο Βερβερίνοι πειρατές από το Σουλτανάτο του Μαρόκου και τα πριγκιπάτα της Αλγερίας, της Τύνιδας και της Τρίπολης (σημερινής πρωτεύουσας της Λιβύης). Λέγεται ότι οι Βερβερίνοι ήταν απόγονοι του διαβόητου Χαϊρεντίν Μπαρμπαρόσα, που στον καιρό του υπήρξε ο φόβος και ο τρόμος των κατοίκων του Αιγαίου. 

Οι διεθνείς συγκυρίες 
Στην αυγή του 19ου αιώνα, τα σημάδια παρακμής και της επερχομένης διάλυσης της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας ήταν σαφή. Όπως φανερή ήταν και η αδυναμία της να θέσει υπό τον έλεγχό της τις πολυσήμαντες θάλασσες της Μεσογείου, ώστε να διεξάγεται η ναυσιπλοΐα μέσα σε ένα σχετικά ασφαλές περιβάλλον. 
Τον ρόλο τους σε αυτή την ασυδοσία των πειρατών έπαιξαν και οι ναπολεόντειοι πόλεμοι εκείνης της περιόδου, οι οποίοι έριχναν το βάρος τους στα πεδία των μαχών που άνοιγε ο φιλόδοξος Γάλλος στρατηλάτης. Επίσης, οι άλλοτε ισχυρότατοι Μαλτέζοι ιππότες, που αποτελούσαν το αντίπαλο δέος των ασύδοτων πειρατών, είχαν πια τεθεί και αυτοί υπό την κυριαρχία του Ναπολέοντα. 
Εκείνη την εποχή, προκειμένου να εξασφαλίσουν μια ανοικτή και απρόσκοπτη δίοδο στη Μεσόγειο, αναγκάζονταν ακόμα και κράτη όπως η Αγγλία, η Γαλλία και η Αμερική να πληρώνουν λύτρα. Οι πειρατές είχαν αποθρασυνθεί και δεν δίσταζαν να επιβάλλουν τους όρους τους στα ανήμπορα πληρώματα των εμπορικών πλοίων, τα οποία διακινούσαν στις πολυσύχναστες θάλασσες αγαθά από τη μια χώρα στην άλλη. Το ζήτημα αφορούσε – θα λέγαμε με σημερινούς όρους – την παγκόσμια αγορά. Στις θάλασσες της Μεσογείου έπλεαν και τα αμερικανικά πλοία, τα οποία αντιμετώπιζαν με σκεπτικισμό το κάθε τους ταξίδι, μιας και η διέλευση της Μεσογείου ήταν εξαιρετικά επισφαλής. 

Η πρώτη εκτός συνόρων πολεμική αποστολή των ΗΠΑ 
Ωστόσο, αυτό που έθεσε σε λειτουργία τα πολεμικά αντανακλαστικά του νεοσύστατου κράτους των ΗΠΑ ήταν οι προκλητικές απαιτήσεις του Πασά της Τρίπολης Γιουσούφ Καραμανλή, ο οποίος έφτασε στο σημείο να απαιτήσει από τον Πρόεδρο των ΗΠΑ Τόμας Τζέφερσον, που μόλις είχε αναλάβει τα προεδρικά του καθήκοντα, το ποσό των 225.000 δολαρίων προκειμένου οι πειρατές του να εξασφαλίζουν στον αμερικανικό στόλο τον διάπλου της Μεσογείου δίχως …απρόοπτα! 
Ο Τζέφερσον, που είχε συντάξει τη Διακήρυξη της Ανεξαρτησίας και πριν αναλάβει την προεδρία υπήρξε υπουργός των Εξωτερικών, δεν δίστασε να θεωρήσει τη θρασύτατη απαίτηση του Καραμανλή ως επαρκή αιτία πολέμου. Η πρώτη πολεμική αποστολή των ΗΠΑ εκτός συνόρων είχε αποφασιστεί. 
Λίγο αργότερα, εφτά αμερικανικές φρεγάτες, έχοντας επικεφαλής τον πρώην διπλωμάτη Γουίλιαμ Ίτον και δύναμη ελάχιστων πεζοναυτών και 500 μισθοφόρων, ανάμεσά τους και 40 Ελλήνων, άνοιγαν τα πανιά τους για τη Μεσόγειο… 

Ναυμαχία στα νερά της Μεσογείου
Η αρχή των εχθροπραξιών δεν ήταν η καλύτερη για τους Αμερικανούς ναυάρχους. Μάλιστα, ύστερα από μια σειρά αψιμαχιών, τον Οκτώβριο του 1803, οι πειρατές του Καραμανλή κατάφεραν να πάρουν στην κατοχή τους τη φρεγάτα «Φιλαδέλφεια» αιχμαλωτίζοντας το πλήρωμά της. Στο ίδιο περίπου μοτίβο συνεχίστηκαν οι συγκρούσεις έως το 1805, όταν το αμερικανικό ναυτικό κατάφερε να στριμώξει τους Βέρβερους πειρατές στις 27 Απριλίου στην Ντέρνα, μια παραθαλάσσια πόλη της Λιβύης. Ο Καραμανλή, σημειώτεον, είχε μια δύναμη 4.000 αντρών ενώ οι Αμερικανοί δεν ξεπερνούσαν τους 500. Μετά το τέλος των συγκρούσεων, οι Βέρβεροι μετρούσαν 800 νεκρούς και 1.200 τραυματίες, ενώ οι αμερικανικές απώλειες μόλις έφταναν τους 11 άντρες και τρεις τραυματίες. 
Στις 19 Ιουνίου του 1805, ο ηττημένος Καραμανλή αναγκάζεται να υπογράψει συνθήκη με την οποία δεσμευόταν να μην εμποδίζει την ελεύθερη ναυσιπλοΐα στη Μεσόγειο. Παράλληλα, έλαβε 60.000 δολάρια από την αμερικανική κυβέρνηση για να ελευθερώσει τους αιχμαλώτους της φρεγάτας «Φιλαδέλφεια». Ήταν η πρώτη νίκη που τόνωσε το εθνικό γόητρο των ΗΠΑ. Αξίζει να σημειωθεί ότι σε αυτές τις ναυμαχίες διακρίθηκε το σώμα των πεζοναυτών, που έμελλε να πρωταγωνιστήσει στους μελλοντικούς πολέμους των ΗΠΑ. 
 

google_news_icon

Ακολουθήστε το topontiki.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.

Δείτε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, τη στιγμή που συμβαίνουν.

ΡΟΗ ΕΙΔΗΣΕΩΝ

ΕΙΔΗΣΕΙΣ ΔΗΜΟΦΙΛΗ

Το topontiki.gr σέβεται όλες τις απόψεις, αλλά διατηρεί το δικαίωμά του να μην αναρτά υβριστικά σχόλια και διαφημίσεις. Οι χρήστες που παραβιάζουν τους κανόνες συμπεριφοράς θα αποκλείονται. Τα σχόλια απηχούν αποκλειστικά τις απόψεις των αναγνωστών.

ΣΑΒΒΑΤΟ 20.04.2024 03:33