Σε υψηλούς αντιπολιτευτικούς τόνους κινείται ο ΣΥΡΙΖΑ σε σχέση με τα όσα συμβαίνουν τα τελευταία εικοσιτετράωρα στον Έβρο και στα ακριτικά νησιά του Βορειοανατολικού Αιγαίου με την μαζική εισροή προσφύγων και μεταναστών μετά το σήμα που έδωσε η τουρκική κυβέρνηση το βράδυ της περασμένης Πέμπτης, ανοίγοντας τα σύνορα.

Σε πρώτο πλάνο βρίσκονται οι κατηγορίες για «ανεύθυνους χειρισμούς» και «ανικανότητα» σε συνδυασμό με τον αυταρχισμό, και τα πυρά για πράξεις και παραλείψεις στην παρούσα φάση όσο και κατά το προηγούμενο επτάμηνο. Βασική αιχμή αποτελεί το ότι ενώ οι οιωνοί υπήρχαν η κυβέρνηση, δεν προετοιμάστηκε και δεν συγκρότησε εθνικό σχέδιο μετά από διάλογο με τα κόμματα, αντ’ αυτού κατάργησε το υπουργείο Μεταναστευτικής Πολιτικής για να το επανασυστήσει όταν είδε τα σκούρα.

Πίσω από τους υψηλούς τόνους πάντως, ο ΣΥΡΙΖΑ, υιοθετεί μια γραμμή «ρεαλισμού» σε σχέση με το τι μπορεί να γίνει (εθνική συνεννόηση, πολιτική πίεση στην ΕΕ, έλεγχος στα χερσαία σύνορα, εσωτερική διαχείριση του προβλήματος με μετακίνηση πληθυσμών στην ενδοχώρα) και δυνητικής συναίνεσης αν η κυβέρνηση αλλάξει στάση και σχεδιασμό.

Εν ολίγοις επιχειρεί να στείλει το μήνυμα ότι δεν δίνει «λευκή επιταγή» και η πολύτιμη για την κυβέρνηση συναίνεση δεν είναι δεδομένη.

«Λαβή» σε Ερντογάν η εικόνα των ΜΑΤ στα νησιά

Έτσι, είναι εμφανής η προσπάθεια να μην ξεχαστούν τα πρόσφατα γεγονότα, με την απόβαση των ΜΑΤ σε Λέσβο και Χίο την περασμένη εβδομάδα. Μεταξύ άλλων από την Κουμουνδούρου τονίζουν ότι όσο δεν υπάρχει αποσυμφόρηση των νησιών καλλιεργείται η όξυνση και προειδοποιούν πως για ό,τι συμβεί από εδώ και πέρα την ευθύνη φέρουν η κυβέρνηση και ο πρωθυπουργός. Χαρακτηριστικά, χτες ο εκπρόσωπος Τύπου Αλέξης Χαρίτσης επέρριψε ευθύνες στην κυβέρνηση για την δράση ακροδεξιών ομάδων στα συγκεκριμένα νησιά με πρόσχημα το προσφυγικό.

Επίσης, συνδέουν τα όσα συνέβησαν την περασμένη εβδομάδα με το «τάιμινγκ» του Ενρτογάν να ανοίξει τα σύνορα παραβιάζοντας τη συμφωνία ΕΕ – Τουρκίας. Η επιλογή Ερντογάν «να ανοίξει τη στρόφιγγα του προσφυγικού δεν είναι τυχαία. Ήρθε την ώρα που οι πρωτοφανείς και ανεύθυνοι χειρισμοί της κυβέρνησης στα νησιά πρώτης υποδοχής οδήγησαν σε διχασμό και εμφυλιοπολεμικές συγκρούσεις, με τις εικόνες ντροπής να κάνουν το γύρο του κόσμου» επισημαίνεται σε σχετική ανακοίνωση.

Ακόμη και μετά την αιφνίδια εξέλιξη της περασμένης Πέμπτης με το άνοιγμα των συνόρων από την Τουρκία η απουσία συναινετικών τόνων – με εξαίρεση τον Έβρο ενδεχομένως – εκ μέρους του ΣΥΡΙΖΑ φαίνεται να επιμένει παρά το ότι σε ανακοίνωση του Σαββάτου διαπιστώνει ότι «είναι η ώρα της ευθύνης και της εθνικής συνεννόησης». Χτες μάλιστα παρουσίασε υπό μορφή δεκαλόγου τα λάθη της κυβέρνησης στο προσφυγικό από τότε που ανέλαβε, προκαλώντας την αντίδραση κυβερνητικών κύκλων οι οποίοι έκαναν λόγο για «παραλήρημα».

Στο διπλωματικό επίπεδο της καταλογίζει ατολμία ως προς το σκέλος της διεθνοποίησης του προβλήματος – κάτι στο οποίο συμφωνεί ως κατεύθυνση, αλλά επικρίνει τους χειρισμούς – όσο ο πρωθυπουργός αρνείται να ζητήσει την έκτακτη Σύγκληση του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου. Ούτε λίγο ούτε πολύ λένε στον ΣΥΡΙΖΑ ότι ο Μητσοτάκης από τη μία δείχνει τσαμπουκά στους νησιώτες προσπαθώντας να τους επιβάλει αυθαίρετες αποφάσεις για τις κλειστές δομές, αλλά από την άλλη δεν τολμά να ενοχλήσει του εταίρους και να ζητήσει Σύνοδο Κορυφής.

«Όχι» στη βία, «ναι» στην προάσπιση των χερσαίων συνόρων

Σε κάθε περίπτωση, η Κουμουνδούρου φαίνεται να επιθυμεί να διαχωρίσει με σαφή τρόπο τη θέση της από τη στρατηγική αποτροπής που επιλέγει η κυβέρνηση, ιδίως μετά το προχθεσινό ΚΥΣΕΑ.

Είναι χαρακτηριστικό ότι αν και επί της ουσίας συμφωνεί στην ανάγκη προστασίας των χερσαίων συνόρων (Έβρος) από τη μαζική εισροή, ωστόσο επικαλείται τον σεβασμό στο διεθνές δίκαιο προκειμένου να διαχωριστεί από τυχόν βίαιες ενέργειες κατά προσφύγων και μεταναστών.

Βέβαια, η παραπομπή τόσο στη δήλωση του εκπροσώπου της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ, όσο και στην απόφαση του ΕΔΑΔ για την περίπτωση της Ισπανίας δεν στέλνει μόνο μήνυμα στην κυβέρνηση ότι ο ΣΥΡΙΖΑ διαχωρίζεται από βίαιες μεθόδους υπεράσπισης των συνόρων. Ταυτόχρονα, δείχνει να στρέφεται και στο εσωτερικό του κόμματος στο βαθμό που στις δύο αυτές αναφορές υπογραμμίζεται το νόμιμο δικαίωμα που έχει ένα κράτος να ελέγχει τα σύνορά του, να διαχειρίζεται τις παράνομες μετακινήσεις και να ανακόπτει τη μαζική είσοδο ατόμων στα χερσαία σύνορα. Πιο συγκεκριμένα, η Κουμουνδούρου δείχνει να παίρνει απόσταση από τη νεολαία και όσους στο εσωτερικό του ΣΥΡΙΖΑ ζητούν εδώ και τώρα «ανοιχτά σύνορα».

«Όπως έστρωσε η κυβέρνηση… να κοιμηθεί»

Τέλος, σε ένα πιο στρατηγικό επίπεδο η ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ επιχειρεί να υπερασπιστεί το κυβερνητικό της έργο – και την Κοινή Δήλωση της ΕΕ-Τουρκίας – στο προσφυγικό απέναντι στην κριτική που δέχεται από την κυβέρνηση και τα άλλα κόμματα της αντιπολίτευσης- υποστηρίζοντας ότι εκείνη διαχειρίστηκε αποτελεσματικά το πρόβλημα σε πολύ πιο δύσκολες συνθήκες και επομένως κακώς η κυβέρνηση πετάει στον κάλαθο των αχρήστων την πολύτιμη κυβερνητική εμπειρία της σημερινής αξιωματικής αντιπολίτευσης.

Μάλιστα, η διαρροή κύκλων της κυβέρνησης περί «εξαφάνισης» του Αλέξη Τσίπρα τα τελευταία εικοσιτετράωρα, «ερέθισε» την Κουμουνδούρου η οποία απάντησε με την παροιμία «όπως έστρωσες θα κοιμηθείς» υπονοώντας ότι δεν είναι διατεθειμένη να βάλει πλάτη άνευ όρων. Και ιδιαίτερα, όσο η κυβέρνηση αρνείται το διάλογο και συγκεκριμένα κατά τους προηγούμενους επτά μήνες «που, δεν ζήτησε ούτε μία φορά τη συνδρομή της αντιπολίτευσης για τη διαμόρφωση εθνικής στρατηγικής στο θέμα του προσφυγικού» αλλά και τώρα όπου αντί διαλόγου η κυβέρνηση «εξαντλείται σε ύβρεις και χυδαιολογία εναντίον του ΣΥΡΙΖΑ».

Σύνοδος Κορυφής και αποσυμφόρηση νησιών

Αν και προαναφέρθηκαν, οι δύο πυλώνες της πρότασης του ΣΥΡΙΖΑ για τη διαχείριση της τρέχουσας κατάστασης, πιο ολοκληρωμένα, είναι:

–Έκτακτη σύγκληση του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, καλώντας την κυβέρνηση να πιέσει τους εταίρους να επιβάλλουν κυρώσεις στην Τουρκία «αν δεν επανέλθει άμεσα στην εφαρμογή της Κοινής Δήλωσης ΕΕ – Τουρκίας», να αναλάβουν την ευθύνη εκπόνησης ενός εναλλακτικού και αποτελεσματικού σχεδίου που θα είναι «βασισμένο στις αρχές της αλληλεγγύης και του διαμοιρασμού της ευθύνης» να καταρτίσουν πρόγραμμα μετεγκατάστασης προσφύγων από την Ελλάδα στην ΕΕ, πρόγραμμα επανεγκατάστασης προσφύγων από την Τουρκία στην ΕΕ, και επιπλέον στήριξη στην Ελλάδα.

–Αποσυμφόρηση των νησιών – στο πεδίο της εσωτερικής και, μέχρι νεωτέρας, διαχείρισης – και την εγκατάλειψη του σχεδιασμού για κλειστές δομές σε αυτά, με παράλληλη μετεγκατάσταση πληθυσμών στην ενδοχώρα (κυρίως από τις ευάλωτες ομάδες) με ενίσχυση ταυτόχρονα των διαδικασιών απόδοσης ασύλου και χορήγησης εγγράφων.

Και τέλος, ο ΣΥΡΙΖΑ σημαίνει συναγερμό για αποφυγή άσκησης βίας κατά προσφύγων και μεταναστών, όχι ενδεχομένως μόνο από θέση αρχής αλλά και με το βλέμμα στη διεθνή κοινή γνώμη.