search
ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 29.03.2024 17:21
MENU CLOSE

«Τυφοειδής Μαίρη»: η πιο γνωστή ιστορία ασθενούς «μηδέν», που έσπειρε σαλμονέλα στη Νέα Υόρκη

05.03.2020 13:46
«Τυφοειδής Μαίρη»: η πιο γνωστή ιστορία ασθενούς «μηδέν», που έσπειρε σαλμονέλα στη Νέα Υόρκη - Media

 

Όλες οι επιδημίες ξεκινούν από κάποιο σημείο «μηδέν», ή μάλλον, από κάποιον ασθενή «μηδέν»*, όπως λέγεται στους επιστημονικούς κύκλους.

Σε κάθε τέτοιο ξέσπασμα, οι επιστήμονες προσπαθούν να βρουν το συντομότερο την αρχική πηγή της μόλυνσης, ώστε να κατανοήσουν την προέλευση της επιδημίας και να προλάβουν αντίστοιχες περιπτώσεις στο μέλλον.

Συνήθως, υπάρχει κάποιος αρχικός ασθενής που μολύνθηκε και έπειτα μετέδωσε το παθογόνο μικρόβιο στον υπόλοιπο πληθυσμό. Για παράδειγμα, η επιδημία Έμπολα του 2014 στη Δ. Αφρική, ξεκίνησε από ένα αγοράκι δύο χρονών από τη Γουινέα, που εικάζεται πως μολύνθηκε καθώς έπαιζε στην κουφάλα ενός δέντρου, όπου υπήρχε φωλιά από νυχτερίδες.

Στην περίπτωση του CoVid-19, δεν έχει ξεκαθαριστεί ποιος είναι ο ασθενής «μηδέν». Μια έρευνα Κινέζων ερευνητών που δημοσιεύτηκε στο ιατρικό περιοδικό Lancet, υποστηρίζει πως κατά πάσα πιθανότητα, ο ασθενής «μηδέν» του κορωνοϊού, διαγνώστηκε την 1η Δεκεμβρίου 2019. Πρόκειται για ένα ηλικιωμένο, που έπασχε από Αλτζχάιμερ και, καθώς δε μετακινούνταν από το σπίτι του λόγω ασθένειας, είναι κάπως απίθανο να είχε επαφή με την αγορά της Ουχάν. Η υπόθεση αυτή ερευνάται.

Μαίρη Μάλον: Η γυναίκα-εστία του τυφοειδούς πυρετού της Νέας Υόρκης

Η πιο γνωστή περίπτωση ασθενούς «μηδέν» είναι αυτή της Μαίρη Μάλον, που ήταν υπεύθυνη για ένα ξέσπασμα τυφοειδούς πυρετού στη Νέα Υόρκη το 1906, εξ ου και το παρατσούκλι «Τυφοειδής Μαίρη».

Η Μαίρη Μάλον, γεννημένη το 1869 στην Ιρλανδία, είχε μεταναστεύσει στις ΗΠΑ, όπου ξεκίνησε να εργάζεται ως μαγείρισσα σε εύπορες οικογένειες. Κάποια στιγμή, παρατηρήθηκαν πολλά κρούσματα τυφοειδούς πυρετού σε μέλη πλούσιων οικογενειών, που προκλήθηκαν από ένα είδος σαλμονέλας και σύντομα οι γιατροί κατέληξαν πως ο αρχικός φορέας ήταν η Μάλον, καθώς ήταν ο κοινός παρονομαστής σε όλες τις περιπτώσεις.

Η ίδια δεν νόσησε μα παρέμεινε ασυμπτωματική φορέας του βακτηρίου, πράγμα που ευνόησε τη μετάδοσή του, καθώς δεν υποψιάστηκε ότι μπορεί να έχει μολυνθεί και η ίδια. Η σαλμονέλα είχε μόλις ανακαλυφθεί και ο τρόπος μετάδοσής της δεν ήταν γνωστός. Στην αρχή του 20ου αιώνα, η ασθένεια πρόσβαλε χιλιάδες Νεοϋορκέζους, με θνησιμότητα που άγγιζε το 10%.

Το ιστορικό της επιδημίας

Λονγκ Άιλαντ, 1906. Η Μάλον ξεκίνησε να εργάζεται για τον τραπεζίτη Τσαρλς Χένρυ Γουόρρεν, στη θερινή του οικία στο Όυστερ Μπέι. Από τις 27 Αυγούστου ως τις 3 Σεπτεμβρίου, 6 από τους 11 ανθρώπους της οικίας εμφανίζουν τυφοειδή πυρετό, που αρχικά θεωρήθηκε μόλυνση από μύδια. Καθώς όμως δεν είχαν καταναλώσει όλοι οι ασθενείς θαλασσινά, πολλούς μήνες μετά, το Μάρτη του 1907, ο υγειονόμος Τζορτζ Σόμπερ που είχε αναλάβει τα περιστατικά υποψιάστηκε τη Μάλον, καθώς διαπίστωσε πως υπήρχαν κρούσματα σε κάθε μια από τις 8 οικογένειες για τις οποίες δούλεψε. Αρχισε να την κατασκοπεύει στο Μανχάτταν, όπου η ανυποψίαστη γυναίκα συνέχιζε να διασπείρει το βακτήριο, σε μια χρονιά οπού 3000 Νεοϋορκέζοι μολύνθηκαν από σαλμονέλα, κατά πάσα πιθανότητα λόγω της Μάλον. Η Μαλόν τον απέφευγε και έφτασε σε σημείο να τον κυνηγήσει με ένα πιρούνι όταν της ζήτησε λίγο αίμα, ούρα και κόπρανα, θεωρώντας τον μανιακό ψυχοπαθή.

Σύλληψη και απομόνωση

Οι υγειονομικές αρχές, κατόπιν ενημέρωσης από τον Σόμπερ, αποφάσισαν πως η Μάλον πρέπει να εξετασθεί και να μπει σε απομόνωση. Μετά από πέντε ώρες κυνηγητού, η Μάλον συνελήφθη και αναγκάστηκε να δώσει δείγμα κοπράνων, το οποίο βγήκε θετικό στο βακτήριο. Για τα επόμενα τρία χρόνια, θα ζούσε έγκλειστη σε ένα σπίτι στο Νορθ Μπράδερ Άιλαντ, κοντά στο Νοσοκομείο του Ριβερσάιντ, θεωρούμενη ως η πιο επικίνδυνη γυναίκα της Αμερικής. Η ίδια δεν ένιωθε ασθενής και δεν κατανοούσε το λόγο που της στέρησαν την ελευθερία και την καταδίκασαν να ζει σα λεπρή, κλεισμένη στην απομόνωση με μόνη συντροφιά ένα σκύλο.

Το 1910, η Μάλον υπέβαλε μήνυση στο Υπουργείο Υγείας, κανείς όμως δεν μπήκε στον κόπο να της εξηγήσει τι σημαίνει να είναι κάποιος ασυμπτωματικός φορέας μιας ασθένειας. Μετά από πολλές ανεπιτυχείς θεραπείες, το Υπουργείο αποφάσισε να της δώσει ξανά την ελευθερία της, υπό τον όρο να μην ξαναδουλέψει ως μαγείρισσα.

Η Μάλον όμως δεν τήρησε τη συμφωνία. Άλλαξε το όνομα της σε Μαίρη Μπράουν, καθώς το επίθετό της και το παρατσούκλι «Τυφοειδής Μαίρη» είχαν ήδη μπει σε λεξικά και ιατρικές εγκυκλοπαίδειες ως συνώνυμα της μεταδοτικότητας ασθενειών, και μέσα σε τρεις μήνες, μόλυνε 25 εργαζόμενους ενός νοσοκομείου, δύο εκ των οποίων πέθαναν.

Η Μάλον επέστρεψε στην απομόνωσή της στο Νορθ Μπράδερ Άιλαντ, όπου και έμεινε για άλλα 23 χρόνια μέχρι το θάνατό της το 1938, μισητή στην αμερικανική κοινωνία, αφοσιωμένη στη θρησκεία και παράλυτη για τα τελευταία έξι χρόνια της ζωής της.

Υπολογίζεται πως ήταν υπεύθυνη για την απ’ ευθείας μετάδοση σαλμονέλας σε τουλάχιστον 50 ανθρώπους, συμπεριλαμβανομένων 5 που κατέληξαν.

Ηθικός απολογισμός

Πολλοί προβληματισμοί εγείρονται όσον αφορά στην αντιμετώπιση της Μάλον από τους γιατρούς και τους φορείς υγείας. Καθώς κανείς δεν ενδιαφέρθηκε να συνεργαστεί μαζί της και να της εξηγήσει τους λόγους που αποτελούσε κίνδυνο για τη δημόσια υγεία, αυτό που συνέβη στην πραγματικότητα ήταν ένας διπλός εγκλεισμός της, συνολικά 26 χρόνων, για λόγους που δεν της ήταν ξεκάθαροι, κατά τον οποίο αποτέλεσε ουσιαστικά ένα πειραματόζωο για πιθανές θεραπείες του τυφοειδούς πυρετού.

Είναι επομένως δικαιολογημένο, για μια φτωχή στιγματισμένη γυναίκα, το μόνο που επιθυμεί να είναι το να επιστρέψει στην παλιά της ζωή κάνοντας αυτό που ξέρει: να μαγειρεύει.

Η Μάλον αποτέλεσε το θύμα των υπηρεσιών υγείας, όπως και πολύς κόσμος πριν και μετά από αυτήν, πριν εισαχθεί το ζήτημα των ηθικά επιτρεπτών πρακτικών στην επιστήμη. Ο Τύπος της εποχής την κανιβάλισε και η ίδια θέλησε απλά να ξεφύγει, σα θηρίο παράλογα φυλακισμένο από ανθρώπους με στολές και φαρμακευτικές ενέσεις, ώστε να ζήσει μιαν αξιοπρεπή ζωή, όπως της είχε υποσχεθεί το πρώιμο αμερικανικό όνειρο.

Η Μαίρη Μάλον, μια αμόρφωτη γυναίκα χωρίς οικογένεια, μη συνεργάσιμη, και ας μην ξεχνάμε, μετανάστρια, συμβόλιζε ταυτόχρονα την απειλή της δημόσιας ασφάλειας και ταυτόχρονα την απαραίτητη θυσία για τη διασφάλισή της. Παρόλ’ αυτά, είναι ξεκάθαρη η προκατάληψη και η άδικη στοχοποίησή της: μέχρι το θάνατό της, οι αρχές είχαν ήδη εντοπίσει άλλες 400 περιπτώσεις ασυμπτωματικών φορέων της σαλμονέλας, κανείς από αυτούς όμως δεν τέθηκε σε υποχρεωτική καραντίνα, ούτε είδε το πρόσωπό του να διασύρεται σε εφημερίδες και αφίσες.

Η περίπτωση της Μάλον είναι ένα παράδειγμα για το στιγματισμό που μπορεί να προκαλέσουν οι πρακτικές του κρατικού μηχανισμού, στην προσπάθειά του να ελέγξει την έξαρση ενός παθογόνου. Όπως είχε συμβεί στη χώρα μας, στην περίπτωση των οροθετικών γυναικών το 2012 και της δημόσιας διαπόμπευσής τους, ο κοινωνικός στιγματισμός και οι αυτοκτονίες που ακολούθησαν αποδεικνύουν πως είναι ανήθικο και απάνθρωπο να στοχοποιούνται δημοσίως και να «θυσιάζονται» λίγοι για όφελος των πολλών.

Η προστασία της ζωής και της αξιοπρέπειας -και- των ασθενών θα πρέπει να είναι βασικό στοιχείο μια σοβαρής σύγχρονης υγειονομικής πολιτικής. Σήμερα, πολλοί γιατροί θεωρούν πως δεν έχει νόημα να χρησιμοποιούν τον όρο «ασθενής μηδέν», καθώς εύκολα μπορούν να προκληθούν λάθος εντυπώσεις για τη φύση μιας ασθένειας, και η κοινωνική κατακραυγή θα ακολουθεί τον πρώτο εκείνο ασθενή για το υπόλοιπο της ζωής του, για την οποία υπεύθυνοι θα είναι οι ίδιοι και μόνο.
 

*Ο όρος ασθενής «μηδέν» ή patient “0”, δημιουργήθηκε στις αρχές του ’80 και αναφερόταν στον Γκαετάν Ντιγκά, έναν Καναδό ομοφυλόφιλο αεροσυνοδό που θεωρήθηκε υπεύθυνος για τη μετάδοση του HIV στις ΗΠΑ. Ο Ντιγκά κατηγορήθηκε αδίκως, όπως προέκυψε από έρευνα του 2016 που αποδεικνύει πως ο ιός είχε ήδη φτάσει στις ΗΠΑ από την Καραϊβική το 1970. Οι ερευνητές του Κέντρου Ελέγχου και Πρόληψης Ασθενειών χρησιμοποιούσαν το γράμμα Ο, ως συντομογραφία για τα περιστατικά που προέρχονταν εκτός της Καλιφόρνια (=Οutside the state of California). Κάποιοι άλλοι ερευνητές το παρερμήνευσαν ως μηδέν, και έτσι παρέμεινε ως όρος το patient “0”.

google_news_icon

Ακολουθήστε το topontiki.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.

Δείτε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, τη στιγμή που συμβαίνουν.

ΡΟΗ ΕΙΔΗΣΕΩΝ

ΕΙΔΗΣΕΙΣ ΔΗΜΟΦΙΛΗ

Το topontiki.gr σέβεται όλες τις απόψεις, αλλά διατηρεί το δικαίωμά του να μην αναρτά υβριστικά σχόλια και διαφημίσεις. Οι χρήστες που παραβιάζουν τους κανόνες συμπεριφοράς θα αποκλείονται. Τα σχόλια απηχούν αποκλειστικά τις απόψεις των αναγνωστών.

ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 29.03.2024 17:21