Οι πανδημίες ήταν ανέκαθεν αγαπημένο θέμα ταινιών και λογοτεχνικών έργων. Ο αόρατος εχθρός πάντα τρομοκρατούσε το συλλογικό νου και η επιστημονική φαντασία έδινε το απαραίτητο υπόβαθρο για να αναπτυχθούν ιδέες απόλυτης καταστροφής που προκαλούνταν από θανατηφόρα μικρόβια.

 

Με την παρούσα κατάσταση να έχει θέσει όλο τον πλανήτη σε συναγερμό και καραντίνα, δεν μπορούμε παρά να παρομοιάσουμε αυτό που ζούμε με ιστορίες που έχουμε διαβάσει ή παρακολουθήσει, και ενώ δεν μπορούσαμε να ταυτιστούμε θεωρώντας τες προϊόν της αχαλίνωτης φαντασίας των δημιουργών τους, τώρα τις νιώθουμε πιο προφητικές από ποτέ.

 

 

Θα έχετε ήδη διαβάσει για αυτή την ταινία του Στίβεν Σόντερβεργκ, σχετικά με τον ιό MEV-1, ο οποίος αφού μεταπήδησε από τα γουρούνια στον άνθρωπο, με αφετηρία το Χονγκ Κονγκ, μεταδόθηκε σε όλο τον κόσμο σκοτώνοντας το 20% των ασθενών, ήτοι πολλά εκατομμύρια ανθρώπους. Πόλεις σε καραντίνα, άδεια αεροδρόμια, επιστήμονες σε αγώνα δρόμου προκειμένου να βρουν εμβόλιο και θεραπεία, κυβερνήσεις που εφαρμόζουν ελλιπή μέτρα, πολίτες που δεν ακολουθούν τις οδηγίες προφύλαξης, παραπληροφόρηση και αβάσιμες θεωρίες, bloggers που προωθούν εναλλακτικές θεραπείες, τρομοκρατημένοι άνθρωποι που πίνουν χλωρίνη, ουρές στα φαρμακεία και άδεια σούπερ μάρκετ, υπερπλήρη νοσοκομεία, είναι τα στοιχεία της ταινίας που μας θυμίζουν τους τρεις πρώτους μήνες του 2020. Το Contagion μοιάζει προφητικό, ο σεναριογράφος όμως είχε βασιστεί στη πανδημία του Η1Ν1 και είχε συμβουλευτεί ιατρικούς επιστήμονες του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας για να γράψει το σενάριο, σύμφωνα με τους οποίους το ζήτημα δεν ήταν το αν θα ξεσπάσει μια νέα πανδημία, αλλά το πότε.

 

Εδώ, παρακολουθούμε τον Ντάστιν Χόφμαν, που υποδύεται ένα στρατιωτικό γιατρό, να προσπαθεί να βρει την θεραπεία για ένα θανατηφόρο ιό, ο οποίος εισήχθη στην Αμερική από έναν αφρικανικό πίθηκο. Κοινά στοιχεία με την τωρινή πανδημία, τα μέτρα καραντίνας, η μυστικοπάθεια, η στρατιωτική καταστολή που εφαρμόστηκε στην Κίνα και φυσικά, το παράνομο εμπόριο άγριων ζώων.

 

Βασισμένη στο ομώνυμο διήγημα του Έντγκαρ Άλαν Πόε, η ταινία αυτή πραγματεύεται τη δυνατότητα κοινωνικού αυτό-αποκλεισμού και προστασίας από μια θανατηφόρο ασθένεια, στα πλαίσια των κοινωνικών τάξεων, όπου οι εύποροι κλείνονται στις άνετες κατοικίες τους, έχοντας εξασφαλίσει επαρκείς προμήθειες, ενώ οι όχι και τόσο ευνοημένοι αδυνατούν να ξεφύγουν από μια πιθανή μόλυνση (βλέπε γιατρούς και νοσηλευτές, εργαζόμενους στα είδη βασική ανάγκης, στις μεταφορές, κ.ά.). Ο Βίνσεντ Πράις, ως Πρίγκηπας Πρόσπερο, κλείνεται για μήνες με τους φίλους του στην έπαυλή του, αφήνοντας το λαό στο έλεος μιας φοβερής θανατηφόρου επιδημίας. Τα πάντα αλλάζουν όταν διοργανώνει ένα πάρτυ μασκέ, όπου ένας περίεργος μεταμφιεσμένος τον οποίο ο Πρόσπερο λαθεμένα θεωρεί ως τον αγαπημένο του Διάβολο, αποδεικνύεται κάποιος άλλος…

 

Το έτος 2035, ο πληθυσμός της Γης έχει αποδεκατιστεί από ένα θανατηφόρο ιό και οι επιζήσαντες ζουν κάτω από την επιφάνεια της γης, για να προστατευθούν από το μολυσμένο αέρα. Ο φυλακισμένος Μπρους Γουίλις δέχεται να ταξιδέψει πίσω στο χρόνο για να αποτρέψει την πανδημία. Έξοχη ταινία του Τέρρυ Γκίλιαμ, που εστιάζει περισσότερο στο χωρο-χρονικό ταξίδι, παρά στις επιπτώσεις του ιού.

 

Κλασσική ταινία επιστημονικής φαντασίας, όπου μια μικρή πόλη στην Αριζόνα μολύνεται από έναν επικίνδυνο ιό, εξωγήινης προέλευσης. Το αίμα των ανθρώπων μετατρέπεται σε κρυσταλλική σκόνη και οι μόνοι επιζώντες είναι ένας αλκοολικός μεσήλικας και ένα βρέφος 6 μηνών. Οι επιστήμονες βάζουν τα δυνατά τους για να τον ελέγξουν και να τον εξολοθρεύσουν πριν εξαπλωθεί σε όλο τον κόσμο, όμως σύντομα γίνεται εμφανής ο επικίνδυνος ρόλος της επιστήμης, όταν αυτή ασκείται από λάθος ανθρώπους.

 

Ο Γουίλ Σμιθ βρίσκεται σε μια πραγματικότητα όπου το 90% της ανθρωπότητας έχει ήδη πεθάνει και το υπόλοιπο 9,8% έχει μετατραπεί σε ζόμπι, λόγω μιας πανδημίας, και πασχίζει να βρει τη θεραπεία, καθώς είναι ίσως ο τελευταίος επιζών. Ο ιός, που δημιουργήθηκε εργαστηριακά για να θεραπεύσει τον καρκίνο είχε τις εξής ανεπιθύμητες ενέργειες: μετέτρεπε τους ανθρώπους σε ζόμπι, που τρέφονταν από όσους είχαν ανοσία στον ιό. Θυμίζει τις θεωρίες συνομωσίας περί κατασκευασμένου ιού, όχι;

 

Πυροσβέστες και ένας δημοσιογράφος καλούνται να αντιμετωπίσουν μια κατάσταση εκτάκτου ανάγκης σε ένα κτίριο οι ένοικοι του οποίου μοιάζουν να έχουν μολυνθεί από λύσσα. Το κτίριο μπαίνει σε καραντίνα, οι ένοικοι εγκλωβίζονται καθώς ο στρατός τους απαγορεύει να το εγκαταλείψουν (όπως στο κρουαζιερόπλοιο Diamond Express) και σταδιακά όλοι μολύνονται και μετατρέπονται, ξανά, σε ζόμπι. Οι αρχές το αποσιωπούν και ο δημοσιογράφος ανακαλύπτει πως ο ιός έχει εισαχθεί από κάποιον εχθρό. Και πάλι μας θυμίζει τις θεωρίες συνομωσίας, όπου είτε η Κίνα δημιούργησε τον COVID-19 ως βιολογικό όπλο για να εξοντώσει τους Αμερικάνους είτε το αντίστροφο.

 

Ζόμπι και πάλι ζόμπι. Χιμπατζήδες εργαστηρίου μολύνουν τους ανθρώπους με έναν ιό που κάνει τους ανθρώπους ζόμπι γεμάτα οργή και δολοφονικές διαθέσεις. Ο Ντάνι Μπόιλ μας αποκαλύπτει πόσο εύκολα η ανθρώπινη κοινωνία μπορεί να καταρρεύσει υπό το βάρος μιας επιδημίας και πώς τα αρχέγονα βάρβαρα ένστικτα επιβίωσης του ανθρώπου βγαίνουν στην επιφάνεια σε τέτοιες ακραίες περιπτώσεις. Στο σίκουελ του 2007, “28 Weeks Later”, η ανθρωπότητα ακόμα προσπαθεί να ορθοποδήσει, όμως ο ιός εξαπλώνεται ξανά μέσω ασυμπτωματικών φορέων.

 

Άλλες ταινίες με επιδημίες ζομπι-οποίησης είναι το “World War Z” (2013), όπου ο Μπραντ Πιττ αναζητά τον ασθενή μηδέν για να βρει το εμβόλιο και τη θεραπεία για την ασθένεια που ξεκίνησε από ψύλλους, “The Omega Man” του 1971, όπου ένα πειραματικό εμβόλιο σκοτώνει το μεγαλύτερο ποσοστό του κόσμου, εκτός από τον ήρωά μας και μια ομάδα παραμορφωμένων, φωτο-ευαίσθητων ψυχωτικών δολοφόνων που θεωρούν την επιστήμη υπαίτια της μοίρας τους, και το “Pandemic” του 2016, μια μάλλον αδιάφορη ταινία που διαδραματίζεται στο μέλλον, περιέχει όμως έναν επικίνδυνο ιό, για τον οποίο οι γιατροί της Αμερικής αναζητούν θεραπεία.

 

Πολλές από τις προαναφερθείσες ταινίες είναι βασισμένες σε βιβλία, υπάρχουν όμως και άλλα παραδείγματα. Το «Ημερολόγιο της Χρονιάς της Πανούκλας», του Ντανιέλ Ντεφό του 1722, «The Hot Zone» του Ρίτσαρντ Πρέστον που μεταφέρθηκε και στη μικρή οθόνη ως μίνι σειρά, η «Πανούκλα» του Αλμπέρ Καμύ, έχουν ως κύριο θέμα τις επιδημίες και τον αντίκτυπό τους στην ανθρωπότητα.

 

Ανατριχίλα προκαλεί όμως το βιβλίο του Ντιν Κουντζ, “The Eyes of Darkness”, που εκδόθηκε το 1981, όπου ένας ιός ονόματι “Wuhan-400”, κατασκευασμένος στα κινέζικα εργαστήρια για να χρησιμοποιηθεί σα βιολογικό όπλο, σπέρνει τον πανικό σκοτώνοντας όποιον μολυνθεί.

Η Σύλβια Μπράουνι από την άλλη, μια αυτό-αποκαλούμενη προφήτης και μέντιουμ, στο βιβλίο της «Τέλος Ημερών: Προβλέψεις και Προφητείες για το Τέλος του Κόσμου» του 2008, προβλέπει μια πανδημία που θα προκαλέσει το lockdown πολλών χωρών. Ο ιός που προφήτευσε η Μπράουνι προκαλεί πνευμονία και δε θεραπεύεται με κανένα γνωστό φάρμακο, όπως και ο COVID-19. Ας ελπίσουμε οι συμπτώσεις να τελειώνουν εδώ, καθώς στο βιβλίο ο ιός εξαφανίζεται χωρίς αιτία, κάνει όμως ξανά την εμφάνισή του 10 χρόνια αργότερα, αφού έχει προηγηθεί η απόλυτη πτώση του Χρηματιστηρίου και οι εργάτες έχουν αντικατασταθεί από ρομπότ.

 

Τέλος, ενδιαφέρον έχει να αναφέρουμε το φεμινιστικό δημιούργημα της Τζοάννα Ρας, «Ο θηλυκός Άνδρας» του 1975, όπου μια πανδημία ιού, πιθανώς κατασκευασμένου από μια γυναίκα επιστήμονα, εξαφανίζει τους άντρες από προσώπου γης και οι γυναίκες δημιουργούν μια αρμονική ουτοπία, κάνοντας πλέον παιδιά χωρίς την ανάγκη σπέρματος.