search
ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 29.03.2024 06:53
MENU CLOSE

Πρόταση βιβλίου: Η ευγενής υπεράσπιση μιας πρόσοψης

Δημοσιεύτηκε στο ΠΟΝΤΙΚΙ

τεύχος 2122
23-4-2020
27.04.2020 03:00
vivlio-9.jpg

;

Φίλιππος Δ. Δρακονταειδής

Η πρόσοψη

Εκδόσεις: Κέδρος

Σελ.: 360

Μια από τις κορυφαίες προκλήσεις για τη λογοτεχνία είναι και ο τρόπος διαχείρισης της κληρονομιάς, συλλογικής και ατομικής. Από αυτόν τον τρόπο ορίζονται όχι μόνο οι προϋποθέσεις της, αλλά εν πολλοίς και τα επιτεύγματά της, τα οποία σφραγίζονται από την παιδεία του συγγραφέα που κατανοεί πως με την κληρονομιά επανερχόμαστε σε κάτι από το οποίο ουδέποτε χωριστήκαμε και ουδέποτε δυνάμεθα να χωριστούμε, σε κάτι το οποίο σταθερά προηγείται αλλά και έπεται του ατομικιστικού λήρου που ενδύεται ως τέχνη, ενώ απλώς βολτάρει εν μέσω ερειπίων.

Κορυφαίος πεζογράφος, στυλίστας δοκιμιογράφος και μεταφραστής, ο Φίλιππος Δ. Δρακονταειδής ανήκει σε εκείνους τους ελάχιστους που μπορούν να συνθέτουν την κλασική παιδεία με την απαραίτητη καχυποψία αλλά και τον κρύφιο βρασμό με μίαν κοπιωδώς αποκτηθείσα ηρεμία που προσφέρει η απόσταση του χρόνου σε όσους ξέρουν πως χρόνος εντός της ιστορίας δεν υπάρχει. Τα χαρίσματα αυτά, τον βοηθούν όχι μόνο να θέτει στην πραγματική τους διάσταση τα γεγονότα αλλά και να ξεχωρίζει, καθώς η ιδιοφυής θέαση των αντικειμενικών συμβάντων δεν τον κάνει κυνικό, αλλά ακέραιο, υπό την έννοια της υπεράσπισης μιας ευγενικής πρόσοψης που πίσω της δεν υπάρχουν παρά μυστικά και ερείπια.

Το μυθιστορηματικό ταξίδι που επιχειρεί με το πρόσφατο βιβλίο του «Πρόσοψη» ο Φ. Δ. Δρακονταειδής δεν είναι απλώς μια περιδιάβαση από την Οδησσό ώς το Νανσί, μια πολυπρόσωπη περιπέτεια που ρίχνει τις ρίζες της στην Κεφαλληνία και το Αϊβαλί για να εξακτινωθεί ώς τη Σενεγάλη και τις πηγές του Νείλου, τα κρίσιμα χρόνια προ του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου που θα άλλαζε οριστικά την εικόνα του κόσμου. Ατομικές φιλοδοξίες και συλλογικές ουτοπίες (που ο δόλος της Ιστορίας οδήγησε σε απίστευτες κατεδαφίσεις) φιλοτεχνούνται ως λεπτομέρεια μιας τοιχογραφίας, ικανή ωστόσο να φωτίσει κάτι πολύ σημαντικό, κάτι που έχει απομείνει όρθιο μπρος από το σκοτάδι της διαφωτισμένης νεωτερικότητας. Τη διασωθείσα πρόσοψη ενός λαμπρού κάποτε πολιτισμού.

Αν στην αυθεντική Τέχνη η τάξη των πραγμάτων αναποδογυρίζεται, τυχαίνει δηλαδή (κατά την ευφυή παραβολή του συγγραφέα) η Κοκκινοσκουφίτσα του παραμυθιού να καταβροχθίζει τον λύκο, στην Ιστορία αυτό το γεγονός είναι σπάνιο. Ωστόσο αυτή η σπάνια επιτυχία της Κοκκινοσκουφίτσας είναι «ο λίθος που οικοδομεί το ωραιότερο κτίσμα της Οικουμένης», το κτίσμα του Πολιτισμού, το οποίο υψώνει χιλιετίες τώρα ο άνθρωπος. Από αυτό το κτίσμα, το έξωθεν φαινόμενο ως πολυτελές μέγαρο, σήμερα δεν απομένει παρά μια πρόσοψη. Διότι, παρά τα λαμπρά επιτεύγματα, οι λύκοι δεν τελειώνουν ποτέ, γεννώνται συνεχώς και εκπροσωπούν ενίοτε και την «πρόοδο».

Ιδού λοιπόν ο κόσμος εντός του οποίου οι οικογένειες Κατσίγερα και Καραστάθη, ο αστυνομικός διευθυντής Γκρέτσκο (που αναπτύσσει μιαν εμπνευσμένη άποψη για τον εξηλεκτρισμό ως πανδημία που θα επιφέρει τον θρίαμβο της πληροφορίας και τον θάνατο τόσο της γνώσης όσο και της τέχνης), ο Σωκράτης Σαρρηνικόλας αλλά και οι Γαλλίδες αδελφές Ζιλμπέρ και Οντέτ (οι ήρωες του μυθιστορήματος) εγγράφουν τη ζωή τους και τα μικρά ή τα μεγάλα τους πάθη. Καθώς το οικοδόμημα του πολιτισμού καταρρέει, οι άνθρωποι εξακολουθούν να αγαπούν και να απατούν, να εργάζονται ή να πολεμούν, συντελώντας όχι στην καθ’ ύψος έπαρση του κόσμου, αλλά στην οριζόντια επέκταση, με το ταπεινό μεγαλείο της ευθείας γραμμής, χωρίς να ακούν κανέναν ήχο διαρραγής, ανύποπτοι για την επερχόμενη κατάρρευση.

Ο Δρακονταειδής δεν έχει απαντήσεις για όλα όσα παραδίδει. Είναι συγγραφέας που οι λέξεις «τον» γράφουν, καθώς συντηρεί μιαν ιδανική εκκρεμότητα με υποβλητικές αποχρώσεις αισθημάτων στη γραφή του, ανελκύοντας από τον βυθό, όπου οι δονήσεις της επιφάνειας φτάνουν σαν μουσικοί κυματισμοί, τις διαθλάσεις των αντικειμένων. Με λεπταίσθητο λυρισμό και αφηγηματική καθαρότητα, με φράση από την οποία δεν περισσεύει λέξη, με κομψότητα, ευγενική ειρωνεία και απρόβλεπτους συνειρμούς, παρασύρει σ’ ένα τοπίο γαλήνης, προσφέροντας υψηλότατο μάθημα αισθητικής και ηθικής παιδείας. Κάπως έτσι, παραφράζοντας μια φράση του Κάφκα που τίθεται ως προμετωπίδα, θα μπορούσαμε να πούμε ότι μας προσφέρθηκε ένα ιδιοφυές έργο ενθάρρυνσης που διαπερνά ό,τι μας περιβάλλει και μας χαρίζει μιαν εξαιρετική θέση για να δούμε κι εμείς τον κόσμο (του) και να κατανοήσουμε πίσω από την Πρόσοψη ουσιώδη τινά του εικοστού αιώνα.

google_news_icon

Ακολουθήστε το topontiki.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.

Δείτε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, τη στιγμή που συμβαίνουν.

ΡΟΗ ΕΙΔΗΣΕΩΝ

ΕΙΔΗΣΕΙΣ ΔΗΜΟΦΙΛΗ

Το topontiki.gr σέβεται όλες τις απόψεις, αλλά διατηρεί το δικαίωμά του να μην αναρτά υβριστικά σχόλια και διαφημίσεις. Οι χρήστες που παραβιάζουν τους κανόνες συμπεριφοράς θα αποκλείονται. Τα σχόλια απηχούν αποκλειστικά τις απόψεις των αναγνωστών.

ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 29.03.2024 06:52