Από τον Ιούνιο οι εργαζόμενοι θα δουλεύουν με μισθολόγιο επιδοτούμενο κατά 60% από το κράτος. Ειδικότερα θα επιδοτείται το 60% του χαμένου μισθού των εργαζομένων που θα μπαίνουν σε ευέλικτες μορφές απασχόλησης, ενώ οι ασφαλιστικές εισφορές θα πληρώνονται από τον εργοδότη, αλλά θα είναι μειωμένες κατά 80%. 

Το οικονομικό επιτελείο, στο πλαίσιο της επόμενης φάσης των μέτρων οικονομικής στήριξης των εργαζομένων και επιχειρήσεων που πλήττονται από την πανδημία, εξετάζει το ενδεχόμενο να προχωρήσει στην κάλυψη με κρατική επιδότηση του μισθού των εργαζομένων οι οποίοι, με το σταδιακό άνοιγμα των επιχειρήσεων, θα κληθούν να δουλέψουν σε ένα νέο εργασιακό περιβάλλον με ευέλικτα και μειωμένα ωράρια, ώστε ο εργαζόμενος να έχει όσο το δυνατόν μικρότερες απώλειες στον μισθό του.

Η επιδότηση αυτή θα έρθει να καλύψει μέρος των τακτικών αποδοχών τους και θα υπάρχουν, σύμφωνα με πληροφορίες, και συμπληρωματικές παρεμβάσεις, όπως η επιδότηση ενοικίου, ενώ θα καλύπτονται πλήρως και οι ασφαλιστικές εισφορές. Το μέτρο αυτό αφορά πάνω από ένα εκατομμύριο εργαζομένους που σταμάτησαν να πηγαίνουν στη δουλειά τους.

«Kurzarbeit»
Το σχέδιο που επεξεργάζεται η κυβέρνηση προέρχεται από τη Γερμανία, είναι γνωστό ως μοντέλο «Kurzarbeit» (εργασία με μειωμένο ωράριο) και η λογική του είναι να ενισχύονται οι επιχειρήσεις που θα υπολειτουργούν για πολλούς μήνες και συνεπώς θα πρέπει να πληρώνουν υπαλλήλους που δεν θα ανταποκρίνονται στη ζήτηση και στην πελατεία.
Το «Kurzarbeit» είναι το πρόγραμμα που εγκαινίασε πρώτη φορά η Γερμανία στη διάρκεια της χρηματοπιστωτικής κρίσης του 2008 – 2009 και επιτρέπει στις επιχειρήσεις να μειώσουν τα ωράρια των εργαζομένων τους χωρίς οι ίδιοι να έχουν μεγάλες απώλειες στους μισθούς τους, αφού το κράτος αναλαμβάνει να καταβάλλει ένα μεγάλο τμήμα των αποδοχών τους.

Την επιδότηση των μισθών των εργαζομένων οι οποίοι θα εργαστούν με μειωμένο ωράριο προανήγγειλε ήδη ο υπουργός Οικονομικών Χρήστος Σταϊκούρας λέγοντας ότι, αν ένας εργαζόμενος απασχολείται λιγότερες ώρες, το κράτος με τη βοήθεια του ευρωπαϊκού προγράμματος SURE θα έρθει να καλύψει τη διαφορά.
Σε πρώτη φάση η κρατική επιδότηση για την κάλυψη της απώλειας μισθού των εργαζομένων εξετάζεται να ενεργοποιηθεί στο μέτρο της νέας εκ περιτροπής εργασίας, το οποίο βρίσκεται σε εφαρμογή και επιτρέπει την εργασία δύο εβδομάδων τον μήνα με τον μισό μισθό. Με «προσωπικό ασφαλείας» μπορούν να λειτουργούν σήμερα μόνο οι επιχειρήσεις που πλήττονται βάσει ΚΑΔ και για όσον χρόνο πλήττονται υπαγόμενες στους σχετικούς ΚΑΔ με χρονικό ορίζοντα μέχρι τις 20 Σεπτεμβρίου.

Το μέτρο εφαρμόζεται με ρήτρα διατήρησης των θέσεων εργασίας και προβλέπει πως ο εργοδότης μπορεί να απασχολεί τον εργαζόμενο κατ’ ελάχιστον δύο εβδομάδες τον μήνα, συνεχόμενα ή διακεκομμένα. Αρκεί να μπαίνει ανά εβδομάδα σε αυτόν τον τρόπο οργάνωσης της εργασίας τουλάχιστον το 50% του προσωπικού της επιχείρησης.
Σύμφωνα με τους υπολογισμούς του υπουργείου Οικονομικών, η Ελλάδα μπορεί να διεκδικήσει και να λάβει περίπου 1,4 με 1,5 δισ. ευρώ από τα συνολικά 100 δισ. ευρώ που υπολογίζεται ότι θα διατεθούν από την Ε.Ε. στα κράτη – μέλη με τη μορφή ευνοϊκών δανείων. 

Το νέο αυτό μοντέλο μισθοδοσίας δεν αποκλείεται να τρέξει έως τα τέλη του 2020, σε συνάρτηση πάντα με την εξέλιξη της υγειονομικής κρίσης, καθώς πολλά θα εξαρτηθούν και από το ενδεχόμενο να υπάρξει δεύτερο κύμα πανδημίας της Covid-19 το φθινόπωρο.

Παράταση στο επίδομα
Σε ό,τι αφορά το επίδομα, ο Σταϊκούρας επισημαίνει ότι τα 800 ευρώ που δίνονται στους εργαζομένους που βρίσκονται σε καθεστώς προσωρινής αναστολής της σύμβασης εργασίας θα προσαρμοστεί στα νέα δεδομένα της σταδιακής άρσης των περιορισμών στην οικονομία. 
«Όταν ένας επιχειρηματίας ζητήσει πίσω τους εργαζομένους του, τότε αυτοί θα πληρώνονται από την επιχείρηση» είπε ο υπουργός, για να προσθέσει ότι «για όσες επιχειρήσεις δεν ανοίξουν ή για τους εργαζομένους για τους οποίους δεν θα γίνει άρση αναστολής εργασίας το κράτος θα είναι εκεί για να βοηθήσει».

Μάλιστα, όπως ανέφερε, επιχειρήσεις έχουν ζητήσει να επιστρέψουν στην εργασία τους 20.000 εργαζόμενοι για τους οποίους διακόπτεται η αναστολή της σύμβασης εργασίας.
Σημειώνεται ότι τα υπουργεία Εργασίας και Οικονομικών έχουν ήδη ανακοινώσει τη δυνατότητα παράτασης των αναστολών συμβάσεων εργασίας, με διαφορετικό όμως τρόπο από αυτόν που ίσχυσε κατά την πρώτη φάση αντιμετώπισης της πανδημίας.

Το μέτρο αναμένεται να εφαρμοστεί όχι για 45 ημέρες, αλλά για όσο διάστημα η επιχείρηση παραμείνει κλειστή, καθώς, βάσει του σχεδιασμού, θα ξεπαγώνουν σταδιακά συγκεκριμένοι κλάδοι της οικονομίας. Βάσει των σεναρίων που επεξεργάζονται, η δυνατότητα νέας αναστολής των συμβάσεων θα έχει διάρκεια όχι 45 αλλά 30 ημέρες και, κατά συνέπεια, θα περιοριστεί από τα 800 στα 534 ευρώ, καθώς τα 800 ευρώ καλύπτουν διάστημα 45 ημερών.
Ωστόσο, σύμφωνα με τα στοιχεία του συστήματος «Εργάνη» για τον Μάρτιο, τις πρώτες μόλις μέρες του μήνα κατεγράφησαν 41.903 απολύσεις. Μιλάμε για αρνητικό ρεκόρ εικοσαετίας, που προέκυψε κυρίως από τη μείωση κατά 50% των εποχικών προσλήψεων. Έτσι λοιπόν μεγάλος αριθμός εργαζομένων ανησυχούν για το τι μέλλει γενέσθαι όταν αρχίσουν σταδιακά να επιστρέφουν στα πόστα τους.

Σύμφωνα με τον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη, η αρχή της επιστροφής στη «νέα κανονικότητα» θα γίνει στις 4 Μαΐου με το άνοιγμα κομμωτηρίων, επιχειρήσεων λιανικού εμπορίου και προσωπικής υγιεινής.
Υπενθυμίζεται ότι μέχρι στιγμής 686.000 εργαζόμενοι που τέθηκαν σε αναστολή οι συμβάσεις εργασίας τους έλαβαν το επίδομα 800 ευρώ, ενώ σήμερα το ποσό καταβάλλεται σε επιπλέον 106.000 δικαιούχους. Αυτός ο μεγάλος αριθμός εργαζομένων θα αρχίσει σταδιακά να επιστρέφει στα πόστα του και η ανησυχία που υπάρχει για την επόμενη μέρα είναι μεγάλη.

Νομική ασπίδα
Για το θέμα των απολύσεων τοποθετήθηκε ο δικηγόρος – εργατολόγος Γιάννης Καρούζος.
«Αυτή η φάση με την επιστροφή στην κανονικότητα δημιουργεί αλλαγές στο εργασιακό τοπίο. Ακόμη όμως και αυτό το έκτακτο εργατικό δίκαιο, που τέθηκε σε ισχύ πρόσφατα, έχει ρήτρες ασφαλείας για τους εργαζομένους. Όσοι επιστρέψουν στην εργασία τους, πρέπει να γνωρίζουν ότι δεν μπορούν να απολυθούν ούτε οι ίδιοι ούτε όσοι δεν τέθηκαν σε καθεστώς αναστολής σύμβασης εργασίας». 
Η συγκεκριμένη ρήτρα μη απόλυσης ισχύει για όλες τις επιχειρήσεις που έκαναν χρήση των μέτρων διευκόλυνσης επιχειρήσεων, ακόμη κι αν έβγαλαν μόνο έναν εργαζόμενο σε καθεστώς προσωρινής αναστολής σύμβασης εργασίας.

Σύμφωνα με τον Γιάννη Καρούζο, οι εργοδότες οφείλουν επίσης να διατηρήσουν τους ίδιους όρους απασχόλησης γι’ αυτό το διάστημα, με το πρότερο καθεστώς. Επομένως δεν έχουν τη δυνατότητα να προβούν σε περικοπή μισθού με την επιστροφή του εργαζόμενου στην εργασία του.
Το μεγάλο ερώτημα, πλέον, είναι το τι θα συμβεί μετά το προστατευτικό διάστημα των 45 ημερών. «Στο εργατικό δίκαιο του ιδιωτικού τομέα δεν αναγνωρίζονται μορφές μονιμότητας. Αυτό ήρθη με το μνημόνιο του 2012. Αυτό σημαίνει ότι μετά μπορούν να γίνουν απολύσεις» σημείωσε ο εργατολόγος.

Παρά ταύτα, για κάθε απόλυση πρέπει να υπάρχει αιτιολόγηση, μια και σύμφωνα με τον νόμο ο εργαζόμενος μπορεί να προσφύγει στη Δικαιοσύνη αν θεωρεί ότι η απόλυσή του ήταν καταχρηστική. Τα αρμόδια δικαστήρια εξετάζουν αν ο εργαζόμενος έδωσε αφορμή, αν συνέτρεχαν ουσιαστικοί (οικονομοτεχνικοί) λόγοι, αν η απόλυση ήταν εκδικητική, αν δεν υπήρχαν ηπιότερα μέσα ή αν δεν ελήφθησαν υπόψη άλλες παράμετροι, όπως η προϋπηρεσία του εργαζόμενου, η εγκυμοσύνη κ.ά.

Σύμφωνα με τον ίδιο, τονίζεται ότι σε αυτή τη φάση υπάρχουν δύο σοβαρά ζητήματα που εκκρεμούν και χρήζουν νομοθετικής παρέμβασης.
● Το πρώτο αφορά τις επιχειρήσεις που έκλεισαν με κρατική εντολή και η αναστολή λειτουργίας αίρεται στις 30 Απριλίου. «Μέχρι να λειτουργήσει ξανά η επιχείρηση ο εργαζόμενος είναι στον αέρα» προσέθεσε, σημειώνοντας ότι είναι πολύ πιθανό να νομοθετηθεί μια έκτακτη ενίσχυση 530 ευρώ, για έναν μήνα, γι’ αυτές τις περιπτώσεις εργαζομένων.
● Το δεύτερο «αγκάθι» αφορά τους εργαζομένους που δουλεύουν σε πληττόμενη επιχείρηση. Αυτές οι επιχειρήσεις είχαν τη δυνατότητα να «βγάλουν» σε αναστολή σύμβασης εργασίας τους εργαζομένους μέχρι και τις 20 Απριλίου (άρα «κρατά» για ενάμιση μήνα, μέχρι τις 4 Ιουνίου). Τα συναρμόδια υπουργεία θα πρέπει να δώσουν διευκρινίσεις για το τι θα ισχύσει με τις απολαβές του εργαζομένου τόσο στην περίπτωση που η επιχείρηση ανοίξει όσο και για το ενδεχόμενο να παραμείνει κλειστή.