Η πανδημία της Covid-19 έφερε πολλές καινούργιες λέξεις και έννοιες στο καθημερινό λεξιλόγιο, βγαλμένες κατευθείαν από τα εγχειρίδια της Ιατρικής. Μία από αυτές είναι η ανοσία της αγέλης, που περιγράφει τον βαθμό ανοσίας που αποκτά μια μεγάλη μερίδα που πληθυσμού που αναρρώνει από μία σοβαρή λοίμωξη, μια «ασπίδα προστασίας» που κρατά για ένα συγκεκριμένο χρονικό διάστημα, όχι περισσότερο από έναν χρόνο, και γίνεται πιο ισχυρή όσο περισσότεροι άνθρωποι μολύνονται και αναρρώνουν.

Κάπως έτσι αναμένεται να πάνε τα πράγματα και με την οικονομία και τα εργασιακά στη μετά τον κορωνοϊό εποχή. Πάρα πολλά νοικοκυριά αναμένεται να βιώσουν από πρώτο χέρι τις συνέπειες, εν αναμονή – σύμφωνα και με τις εκτιμήσεις του ΔΝΤ – της ανάκαμψης της ελληνικής οικονομίας το 2021, έπειτα από μια βαθιά ύφεση το 2020. Αυτή η «ανοσία της αγέλης», όμως, δεν είναι βέβαιο ότι θα λειτουργήσει, μια και θα χτιστεί σε μια κοινωνία που βγήκε από παρατεταμένη κρίση.

Και μπορεί στην κυβέρνηση να εμφανίζονται αισιόδοξοι, παρά τα σαφέστατα μηνύματα απορρύθμισης των εργασιακών σχέσεων που εκπέμπονται, ωστόσο σε δημοσκόπηση που παρουσιάστηκε την Τρίτη από την Alco το 41% των ερωτηθέντων πιστεύει ότι οι αρνητικές επιπτώσεις από την πανδημία στην οικογένειά του θα είναι μέτριες και επίσης 41% ότι θα είναι μεγάλες. Η ανησυχία είναι δεδομένη, κάτι που φάνηκε και από τις πρώτες ημέρες επαναλειτουργίας των εμπορικών καταστημάτων, με τους εμπόρους να δηλώνουν ότι δεν έκαναν τους τζίρους που περίμεναν, γεγονός το οποίο αποδίδουν στην πεσμένη αγοραστική δύναμη των καταναλωτών.

Στην ίδια δημοσκόπηση ο πρωθυπουργός κρατά τα πολύ υψηλά ποσοστά του, αν και το τελευταίο διάστημα οι αρρυθμίες στο κυβερνητικό έργο είναι πολλές. Η οικονομική κρίση που βρίσκεται προ των πυλών φαίνεται να απομακρύνει ακόμα περισσότερο τις όποιες σκέψεις (κρυφές ή φανερές) για κάλπες. Αυτό, ωστόσο, δεν απαγορεύει στην κυβερνητική «γαλάζια» παράταξη να χτίζει μια παράσταση νίκης στις δημοσκοπήσεις, σε μια περίοδο που οι εσωτερικές δίνες στην Κουμουνδούρου δεν επιτρέπουν στον ΣΥΡΙΖΑ να επιθυμεί προσφυγή στις κάλπες. Εκλογές δεν επιθυμεί και η συντριπτική πλειοψηφία των πολιτών, σύμφωνα με τη δημοσκόπηση της Alco.

Ένα ακόμα σενάριο που διακινείται είναι αυτό του ανασχηματισμού, με τις… «ηλεκτρικές» καρέκλες να είναι αυτές που θα βρεθούν, εκ των πραγμάτων, στην πρώτη γραμμή διαχείρισης «από εδώ και πέρα». Λίγες μόνο ημέρες μετά την άρση των πρώτων περιοριστικών μέτρων η εικόνα είναι μικτή και δεν επιτρέπει ασφαλή συμπεράσματα. Παρ’ όλα αυτά οι πιέσεις για άνοιγμα του τουρισμού και της εστίασης ενδεχομένως να οδηγούν τον πρωθυπουργό σε ένα ρίσκο, με βάση τις εισηγήσεις των ειδικών.

Η αγορά πρέπει να κάνει φουλ επανεκκίνηση, την ώρα που το τοπίο στο μέτωπο του τουρισμού είναι θολό. Εξίσου θολό είναι το μέτωπο στα εργασιακά, με σχεδόν έξι στους 10 ερωτώμενους της δημοσκόπησης να κρίνουν ότι τα μέτρα στήριξης εργαζομένων και επιχειρήσεων είναι ανεπαρκή.

Πόσο έτοιμοι είμαστε;

«Τις επόμενες ημέρες θα παρουσιαστεί το συνολικό σχέδιο της κυβέρνησης για την επανεκκίνηση του τουρισμού, με γνώμονα την προστασία της δημόσιας Υγείας και τη στήριξη της απασχόλησης. Αλλά ας μην έχουμε αυταπάτες. Το φετινό καλοκαίρι δεν θα είναι σαν το περσινό» ανέφερε, μεταξύ άλλων, ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Στέλιος Πέτσας στη δήλωσή του με αφορμή το πλαίσιο κατευθυντήριων γραμμών και συστάσεων για τον τουρισμό και τις μεταφορές που παρουσίασε χθες η Ευρωπαϊκή Επιτροπή.

Σύμφωνα μάλιστα με τον κυβερνητικό εκπρόσωπο, με το πλαίσιο που ανακοίνωσε η Κομισιόν «εμπεδώνεται η εμπιστοσύνη ότι οι μετακινήσεις θα είναι ασφαλείς, σε μια πρωτόγνωρη κατάσταση που προκάλεσε η πανδημία. Ακόμη και σε αυτή την πρωτόγνωρη κατάσταση, η Ελλάδα είναι έτοιμη» έσπευσε να αναγγείλει ο Πέτσας, παρόλο που άπαντες (ακόμη δεν) γνωρίζουν τον βαθμό ετοιμότητας της χώρας.

Ευλογώντας πάντως τα γένια της κυβέρνησης ο Πέτσας σημείωσε πως «όπως φαίνεται, η Ελλάδα χάρη στην ταχεία και αποτελεσματική αντιμετώπιση της πανδημίας, είναι από τις χώρες με τη χαμηλότερη διασπορά του ιού ανά 100.000 κατοίκους. Και αυτός είναι – ένας ακόμη – παράγοντας προσέλκυσης τουριστών στη χώρα μας».

Όπως είπε ο Πέτσας, «η διαμόρφωση ενός κοινού ευρωπαϊκού πλαισίου δεν ήταν αυτονόητη. Η Ελλάδα έθεσε πρώτη το ζήτημα του τουρισμού στον ευρωπαϊκό δημόσιο διάλογο. Και σε συνεργασία με άλλες χώρες και την Ευρωπαϊκή Επιτροπή καταλήξαμε στο πλαίσιο που σέβεται μια από τις τέσσερις θεμελιώδεις ελευθερίες πάνω στις οποίες οικοδομήθηκε η Ε.Ε.: την ελεύθερη κυκλοφορία των προσώπων».

Πρόσθεσε μάλιστα ο κυβερνητικός εκπρόσωπος πως στο πλαίσιο που παρουσιάστηκε χθες «ενσωματώνονται πολλές από τις προτάσεις μας. Το πλαίσιο αυτό περιλαμβάνει προτάσεις για υγειονομικά και ταξιδιωτικά πρωτόκολλα, για εργαλεία ιχνηλάτησης, για κοινά χρηματοδοτικά εργαλεία, καθώς και για μια πανευρωπαϊκή καμπάνια για την ανάδειξη της Ευρώπης ως παγκόσμιου τουριστικού προορισμού».

«Καμπανάκι» για Μαξίμου

Η δημοσκόπηση της Alco, πάντως, αποτελεί και το πρώτο πραγματικό «καμπανάκι» για την κυβέρνηση Μητσοτάκη, η οποία ώς τώρα απολάμβανε πάνδημη υποστήριξη από τους πολίτες για τους χειρισμούς της για αυτή καθ’ εαυτή την πανδημία. Ταυτόχρονα, αποτελεί και μια ανώμαλη προσγείωση για όσους εκθείαζαν την κυβέρνηση, η οποία πλέον βρίσκεται μπροστά σε μια δυσεπίλυτη συνάρτηση με πολλούς άγνωστους παράγοντες, για την οποία κάθε άλλο παρά προετοιμασμένη φαίνεται.

Δεν είναι τυχαίο άλλωστε το γεγονός ότι για τρία ζητήματα που προέκυψαν, όπως ήταν αναμενόμενο άλλωστε να προκύψουν λόγω κορωνοϊού και καραντίνας, οι αντιδράσεις της κυβέρνησης κινήθηκαν από αμήχανες έως άστοχες.

Αναφερόμαστε φυσικά στη συνεχιζόμενη σύγκρουση της ηγεσίας του υπουργείου Πολιτισμού με τους ανθρώπους της Τέχνης σχετικά με τα μέτρα στήριξής τους, στα μπρος – πίσω του υπουργείου Παιδείας με τις κάμερες στις τάξεις (όπου η Νίκη Κεραμέως συνελήφθη να λέει μισές αλήθειες όσον αφορά στη γνωμοδότηση της Αρχής Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα) και βέβαια στο ζήτημα του Τουρισμού, όπου τα πράγματα παραμένουν εξαιρετικά ασαφή, παρά τις κατά καιρούς πιο αισιόδοξες ανακοινώσεις του αρμόδιου υπουργού Χάρη Θεοχάρη.

Αν στα παραπάνω πολύ σοβαρά προστεθούν και τα όσα κωμικοτραγικά λαμβάνουν χώρα στις πλατείες, οι οποίες γέμισαν κόσμο με τη σταδιακή άρση των μέτρων απαγόρευσης κυκλοφορίας, όπου η κυβέρνηση φάνηκε να ταλαντεύεται ανάμεσα σε επίδειξη πυγμής και μια πιο «σοφρωνιστική-διδακτική» προσέγγιση, είναι προφανές ότι το πρόβλημα της σταδιακής επιστροφής στην κανονικότητα όχι μόνο παραμένει άλυτο, αλλά κάθε μέρα που περνάει γίνεται όλο και πιο δύσκολο.

Και όλα αυτά χωρίς να ληφθούν υπόψη διάφορα στραβοπατήματα υπουργών αλλά και η σφοδρή κριτική που ασκεί η αντιπολίτευση ανοίγοντας μια μεγάλη βεντάλια θεμάτων – από τα κονδύλια για την καμπάνια που αφορούσε στην πανδημία μέχρι τα μέτρα στήριξης εργαζομένων και επιχειρηματιών που υπέστησαν ζημιά από το lockdown.

Στο πλαίσιο αυτό και ενώ η Ευρώπη στέλνει μικτά μηνύματα όσον αφορά στη διάθεσή της να στηρίξει τις πληττόμενες από την πανδημία οικονομίες του ευρωπαϊκού Νότου αλλά και καθώς παραμένει η αβεβαιότητα σχετικά με τον κίνδυνο αναζωπύρωσης της επιδημίας, καθώς σταδιακά η χώρα ανοίγει, η κυβέρνηση μοιάζει να αναζητά τρόπους τόσο επίλυσης, τουλάχιστον σε βασικό επίπεδο, των μεγαλύτερων προβλημάτων όσο και ένα νέο πολιτικό αφήγημα καθώς, όπως φάνηκε και από τη δημοσκόπηση της Alco, στο μυαλό των πολιτών πλέον δεν κυριαρχεί το φάσμα του κορωνοϊού όσο η ανησυχία για τις συνέπειες που το lockdown θα έχει στην τσέπη τους και στη ζωή τους.

Περί ανασχηματισμού…

Κάπως έτσι λοιπόν πριν καν κλείσουν δέκα μέρες από την έναρξη της σταδιακής άρσης των περιοριστικών μέτρων τα σενάρια περί ανασχηματισμού έκαναν και πάλι την εμφάνισή τους, παρά τις διαψεύσεις του κυβερνητικού εκπροσώπου Στέλιου Πέτσα.

«Το ζήτημα των ενδεχόμενων ανασχηματισμών ή των ενδεχόμενων πρόωρων εκλογών συγκινεί τα Μέσα Ενημέρωσης και τους δημοσιογράφους και αρέσκονται στην αναπαραγωγή αυτών των θεμάτων. Αυτό που θέλουμε να είναι ξεκάθαρο σήμερα είναι ότι δεν υπάρχει στο μυαλό του πρωθυπουργού καμία σκέψη ούτε για εκλογές ούτε για ανασχηματισμό» δήλωσε ο Πέτσας.

Ωστόσο, σε διάφορα Μέσα Ενημέρωσης έχει αρχίσει και η ονοματολογία με υπουργούς που βρίσκονται σε… καραντίνα, ενώ πρέπει να σημειωθεί ότι και η ίδια η κυβέρνηση και το Μαξίμου θα πρέπει να θεωρούνται υπεύθυνοι για τη συζήτηση περί ανασχηματισμού, καθώς πριν μπούμε στον αστερισμό του κορωνοϊού είχαν αρχίσει οι διαρροές σχετικά με την αξιολόγηση των υπουργών, η οποία, όπως λεγόταν, θα ολοκληρωνόταν πριν από το Πάσχα. Προφανώς η πανδημία πήγε τα πράγματα πίσω, ωστόσο, αργά ή γρήγορα, η αξιολόγηση θα πρέπει να ολοκληρωθεί και να φανεί ποιοι υπουργοί προάγονται και ποιοι μένουν μετεξεταστέοι.

Για το ζήτημα της αξιολόγησης των υπουργών ο Πέτσας επανέλαβε για ακόμα μια φορά ότι «η αξιολόγηση πάντα υπάρχει. Υπάρχει αξιολόγηση, την οποία έχουμε εισαγάγει με το νομοσχέδιο για το επιτελικό κράτος. Είναι η εξαμηνιαία αξιολόγηση που γίνεται με βάση τα χρονοδιαγράμματα και τις προτεραιότητες που έχουν τεθεί σε κάθε υπουργείο. Αυτό γίνεται συνεχώς. Δεν υπάρχει καμία διακοπή σε αυτή την αξιολόγηση».

Σε κάθε περίπτωση, δεν μπορεί να μην σημειωθεί πως μια συζήτηση περί ανασχηματισμού, όσο και αν δείχνει διάθεση ανανέωσης και βελτιωτικών κινήσεων σε μια κυβέρνηση, πάντα συνοδεύεται από εσωστρέφεια και γκρίνιες, ιδίως από μέλη του Υπουργικού Συμβουλίου που θεωρούν, δικαίως ή αδίκως, ότι στοχοποιούνται. Στο πλαίσιο αυτό, ο Μητσοτάκης καλείται όποιες αποφάσεις λάβει να τις λάβει σύντομα, ώστε να στείλει το μήνυμα ότι η κυβέρνηση δεν… ομφαλοσκοπεί ούτε μετράει ισορροπίες και αντιδράσεις, αλλά έχει την απαραίτητη ετοιμότητα να προχωρήσει αποφασιστικά για την αντιμετώπιση του οικονομικού τσουνάμι που μοιάζει να έρχεται.

…αλλά και Στουρνάρας πάλι

Η πανδημία και η διαφαινόμενη ύφεση «έφεραν» ακόμα έξι χρόνια τον Γιάννη Στουρνάρα στην Τράπεζα της Ελλάδος. Η εισήγηση της κυβέρνησης είναι για ανανέωση της θητείας τού κεντρικού τραπεζίτη, ενδεχομένως προκειμένου να αποφευχθούν οι κραδασμοί και λιγότερο γιατί είναι η βασική επιλογή του Κυριάκου Μητσοτάκη. Η συνεργασία των δυο τους θεωρείται καλή, αλλά δεν είναι βέβαιο ότι σε διαφορετικές συνθήκες δεν θα γινόταν επιλογή κάποιου άλλου προσώπου. Ο Γιάννης Στουρνάρας, προσωπικός φίλος του Αντώνη Σαμαρά, δεν είναι συμπαθής σε όλες τις πτέρυγες της Ν.Δ., ενώ ο ΣΥΡΙΖΑ θεωρεί την επιλογή προάγγελο μνημονίου.