Αγχώδης προσπάθεια της κυβέρνησης να εμπεδώσει μια, έστω μερική, «κανονικότητα»

Με την επικοινωνιακή μηχανή να δουλεύει στο φουλ, καθώς για ακόμη μια φορά επαναλήφθηκε το σκηνικό όπου πρώτα ο πρωθυπουργός απευθύνεται μέσω τηλεοπτικού μηνύματος στους πολίτες και ακολουθούν οι συναρμόδιοι υπουργοί για την «εξειδίκευση» του κυβερνητικού σχεδίου, ο Κυριάκος Μητσοτάκης επιχείρησε να βάλει… αναπνευστήρα στη βαριά βιομηχανία της χώρας, τον τουρισμό, που βρίσκεται στην εντατική ελέω Covid-19.

Τη σκυτάλη μετά τον πρωθυπουργό, ο οποίος παρουσίασε το σχέδιο της «γαλάζιας» κυβέρνησης για τους επόμενους μήνες σχετικά με την εργασία, την οικονομία και τον τουρισμό, έλαβαν οι υπουργοί Οικονομικών Χρήστος Σταϊκούρας, Ανάπτυξης και Επενδύσεων Άδωνις Γεωργιάδης, Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων Γιάννης Βρούτσης, και Τουρισμού Χάρης Θεοχάρης.

«Το πρόγραμμα της μετάβασης από την αβεβαιότητα του σήμερα στην ασφάλεια του αύριο θα ανεβάσει το ύψος των παρεμβάσεών μας στα 24 δισ. Και εδράζεται σε τρεις πυλώνες: Στήριξη εργασίας, μείωση φόρων, τόνωση επιχειρηματικότητας» τόνισε χαρακτηριστικά ο Μητσοτάκης. «Κλειδί του σχεδιασμού είναι το έκτακτο και προσωρινό πρόγραμμα ΣΥΝ-ΕΡΓΑΣΙΑ για την απασχόληση. Όπως δηλώνει και το όνομά του, είναι η σύμπραξη του κράτους και όλων των δυνάμεων της παραγωγής, ώστε να μην χαθούν θέσεις εργασίας μέσα σε αυτή τη δύσκολη συγκυρία» πρόσθεσε ο πρωθυπουργός.

«Στο δίλημμα, συνεπώς, “επίδομα ανεργίας ή ενίσχυση εργασίας”, επιλέγω την ενίσχυση εργασίας. Είναι η μόνη υπεύθυνη και ρεαλιστική απάντηση στα λουκέτα που απειλούν, πια, όλες τις οικονομίες» σημείωσε ο Μητσοτάκης. Αναφερόμενος στα εργασιακά ζητήματα ο Μητσοτάκης ανακοίνωσε πως «σχεδόν όλοι οι εργαζόμενοι και οι επαγγελματίες της χώρας ενισχύθηκαν με τον μισθό ειδικού σκοπού. Ενώ το κράτος κάλυψε πλήρως τις ασφαλιστικές τους εισφορές».

Όπως είπε ο πρωθυπουργός, «το ευνοϊκό αυτό καθεστώς επεκτείνεται όχι μόνο στον Μάιο, αλλά και για τον Ιούνιο και τον Ιούλιο για τους κλάδους που έχουν πληγεί περισσότερο. Στο εξής, όμως, η επιδότηση της εργασίας σε αναστολή θα συνδυάζεται με τη χρηματοδότηση της πραγματικής απασχόλησης».

«Τον Απρίλιο και τον Μάιο ο τουρισμός βρέθηκε στο ναδίρ. Ό,τι πετύχουμε, λοιπόν, φέτος θα είναι κέρδος» επισήμανε ο πρωθυπουργός στο τηλεοπτικό του μήνυμα, αναφερόμενος στον τομέα του τουρισμού. «Η τουριστική περίοδος ξεκινά 15 Ιουνίου, ημερομηνία από την οποία θα μπορούν να ανοίξουν τα εποχικά ξενοδοχεία. Και από 1η Ιουλίου, σταδιακά, θα ξεκινήσουν και οι απευθείας πτήσεις εξωτερικού προς τους τουριστικούς μας προορισμούς» είπε ο πρωθυπουργός.

Για τον τουρισμό, ο Μητσοτάκης είπε ότι «για τους επόμενους πέντε μήνες μειώνεται από το 24% στο 13% ο ΦΠΑ σε κάθε τύπου εισιτήριο στα μέσα μεταφοράς. Ξέρω τη σημασία που έχει η φθηνότερη μετακίνηση με το λεωφορείο, με το πλοίο ή και με το αεροπλάνο. Και θέλω όσοι μετακινούνται και πάνε διακοπές το καλοκαίρι να το κάνουν με όσο το δυνατόν μικρότερη επιβάρυνση. Σύντομα, επίσης, θα ανακοινωθούν προγράμματα στήριξης του εσωτερικού τουρισμού, για τους πιο αδύναμους συμπολίτες μας. Ταυτόχρονα, μειώνουμε τον ΦΠΑ στα προϊόντα καφέ και στα μη αλκοολούχα ποτά. Αλλά και στα εισιτήρια των θερινών σινεμά».

Αναφερόμενος σε ζητήματα φορολογίας, ο πρωθυπουργός τόνισε ότι «τρίτος πυλώνας είναι η ενίσχυση της ρευστότητας των επιχειρήσεων. Μέσα στον Μάιο δρομολογείται η δεύτερη φάση της επιστρεπτέας προκαταβολής. Και μάλιστα αυτή επεκτείνεται και σε επιχειρήσεις που ίσως δεν πληρούσαν τα κριτήρια του πρώτου σταδίου. Για το πρόγραμμα αυτό θα διατεθεί 1 ακόμη δισεκατομμύριο. Ενεργοποιείται, επίσης, και το Ταμείο Εγγυοδοσίας Επιχειρήσεων, κινητοποιώντας 7 δισεκατομμύρια μέσα στο 2020. Οι επιχειρήσεις θα έχουν, έτσι, τη δυνατότητα για γρήγορη και εύκολη χρηματοδότηση, με το Δημόσιο να εγγυάται έως και το 80% των δανείων. Και, τέλος, αναστέλλονται έως τον Σεπτέμβριο οι πληρωμές χρεολυσίων και δόσεων δανείων που έχουν επιχειρήσεις συγκεκριμένων κλάδων».

Με τις ανακοινώσεις του ο Μητσοτάκης ουσιαστικά βάζει άνω τελεία στην περιπέτεια της πανδημίας, καθώς σε συνδυασμό με τις ανακοινώσεις των υπουργών που εξειδίκευσαν τον οδικό χάρτη πλήρους εξόδου από την καραντίνα, η Ελλάδα πλέον έχει μια σαφή εικόνα της επιστροφής της στην κανονικότητα, έστω και με κανόνες που επιβάλλει ο κορωνοϊός.

Κυβερνητική «κάψα»

Οι συγκεκριμένες αποφάσεις πάντως εμπεριέχουν σημαντικό ποσοστό ρίσκου και αβεβαιότητας, καθώς οι άγνωστες παράμετροι παραμένουν πολλές και σημαντικές. Για παράδειγμα όσον αφορά στον τουρισμό – που αποτελεί και τη μεγάλη «κάψα» της κυβέρνησης – μπορεί η Ελλάδα να ανακοινώνει μέτρα και προϋποθέσεις, ωστόσο τίποτα δεν διασφαλίζει ότι αυτά θα κριθούν επαρκή ή ότι θα εφαρμοστούν από τις χώρες από τις οποίες επιθυμούμε να προσελκύσουμε τουρίστες.

Παράλληλα, μπορεί η επιστημονική κοινότητα να φαίνεται πιο πρόθυμη να «δώσει τράτο» στην επανέναρξη δραστηριοτήτων που στο όχι μακρινό παρελθόν θεωρούνταν επίφοβες για τη μετάδοση και διάδοση του ιού, ωστόσο κανείς δεν εγγυάται ότι ο κίνδυνος της αναζωπύρωσης της επιδημίας είναι ασήμαντος ή ότι δεν υπάρχει περίπτωση σε τοπικό ή υπερτοπικό επίπεδο να χρειαστεί να ληφθούν ξανά περιοριστικά μέτρα.

Φυσικά όλες αυτές οι κινήσεις, παρά τον επιστημονικό μανδύα με τον οποίο περιβάλλονται, γίνονται με το βλέμμα στραμμένο στην Οικονομία. Ο υπουργός Οικονομικών Χρήστος Σταϊκούρας, μιλώντας στο Open, παραδέχθηκε ότι τα πράγματα μόνο καλά δεν είναι, λέγοντας ότι «δυστυχώς η ανεργία θα αυξηθεί, η οικονομία θα βρεθεί σε βαθιά ύφεση, το χρέος θα αυξηθεί, το μέσο διαθέσιμο εισόδημα των πολιτών θα συρρικνωθεί», γλυκαίνοντας κάπως το χάπι, αφού σημείωσε ότι η εικόνα της Ελλάδας μοιάζει καλύτερη από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο και ότι η ύφεση θα είναι μεν βαθιά, αλλά παροδική.

Η κυβέρνηση μοιάζει να υιοθετεί (ή τουλάχιστον να προωθεί) το σενάριο κατά το οποίο το 2020 η οικονομία θα υποστεί σημαντική συρρίκνωση για να ακολουθήσει ισχυρή ανάπτυξη το 2021. Ωστόσο, αν και το σενάριο αυτό ακούγεται καλό, τίποτα δεν διασφαλίζει ότι δεν θα ακολουθήσει το σενάριο που εμπεριέχει μεγάλη ύφεση το 2020, που θα συνοδευθεί από στασιμότητα το 2021 ή και αργότερα.

Ένα τέτοιο ενδεχόμενο προφανώς προκαλεί τρόμο στο οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης αλλά και στο Μέγαρο Μαξίμου, καθώς θα ανατρέψει όλους τους πιθανούς σχεδιασμούς και θα προκαλέσει ισχυρούς κλυδωνισμούς, ιδίως δε αν η όποια ευρωπαϊκή βοήθεια συνοδευθεί και από περιοριστικά μέτρα και κανόνες που θα φέρνουν στο μυαλό των πολιτών αλλά και στο στόμα της αντιπολίτευσης την επάρατο λέξη: Μνημόνιο…

Άλλωστε και οι δημοσκοπήσεις (οι οποίες δίνουν στη Ν.Δ. και τον Μητσοτάκη καθαρό προβάδισμα έναντι του ΣΥΡΙΖΑ και του Τσίπρα) δεν μπορούν να κρύψουν ούτε την ανησυχία των πολιτών ενώπιον της επερχόμενης οικονομικής (και ας ελπίσουμε ότι θα μείνει τέτοια και ότι δεν θα υπάρξει και υγειονομική) κρίσης, ούτε την ανησυχία τους για τους μέχρι σήμερα χειρισμούς της κυβέρνησης, οι οποίοι μοιάζουν να αφήνουν εκτός μεγάλα κομμάτια του πληθυσμού.

Διαψεύσεις

Μέσα σε αυτό το περιβάλλον όπως είναι φυσικό ξαναφούντωσαν και οι συζητήσεις για ενδεχόμενο πρόωρων εκλογών (λιγότερο) και για ανασχηματισμό (περισσότερο). Στην προχθεσινή δημοσκόπηση της MRB μάλιστα, αν και η συντριπτική πλειοψηφία των πολιτών ζητά εκλογές στο τέλος της τετραετίας, οι περισσότεροι εκτιμούν ότι είναι ισχυρό το ενδεχόμενο πρόωρων εκλογών είτε σύντομα είτε εντός ενός – δύο ετών.

Στο πλαίσιο αυτό, πηγές του Μαξίμου και συνεργάτες του πρωθυπουργού επιχείρησαν, μέσα στο Σαββατοκύριακο, να ξορκίσουν τη φημολογία με διαψεύσεις για έναν επικείμενο ανασχηματισμό. Επιχείρησαν δηλαδή με άλλα λόγια να κατεβάσουν την αυλαία σε κάθε είδους σενάριο και φημολογία που διακινήθηκε και έγινε ρουλεμάν αλλά και έπαιξε ψηλά ή… ακόμα ψηλότερα σχεδόν σε όλα τα Μέσα Ενημέρωσης. Φρόντισαν μάλιστα να εικονογραφήσουν την εικόνα μιας κυβέρνησης που νυχθημερόν, αγόγγυστα, έχει ως μόνο μέλημά της την αντιμετώπιση της πανδημίας, έχοντας το χέρι στη μίζα επανεκκίνησης της οικονομίας.

Έτσι, λοιπόν, κυβερνητικές πηγές διέψευδαν τα σενάρια περί ανασχηματισμού, επισημαίνοντας προς κάθε κατεύθυνση τα πολλά ανοιχτά ζητήματα αλλά και τα υψηλά θετικά ποσοστά για την κυβέρνηση που καταγράφονται σε όλες τις μετρήσεις. «Η κυβέρνηση λειτουργεί καλά και αποδοτικά. Ανασχηματισμός εν μέσω κρίσης δεν γίνεται» σημείωναν πηγές του Μαξίμου.

Οι ίδιες πηγές μάλιστα κάλεσαν τα κυβερνητικά στελέχη να αφοσιωθούν στο έργο που πρέπει να κάνουν λέγοντας χαρακτηριστικά πως ο Μητσοτάκης ανέφερε σε συνεργάτες του πως «οι υπουργοί έχουν πολλή δουλειά να κάνουν και οφείλουν όλοι να ασχολούνται με το έργο τους κι όχι με σενάρια ανασχηματισμού που λειτουργούν αποπροσανατολιστικά για το έργο της κυβέρνησης».

Προς τούτο μάλιστα σημείωναν πως «το ενδιαφέρον του πρωθυπουργού είναι στραμμένο στην αντιμετώπιση της πανδημίας, στην επανεκκίνηση του τουρισμού και συνολικότερα της οικονομικής δραστηριότητας και στην αντιμετώπιση των προβλημάτων απασχόλησης, ώστε να περιοριστεί η απώλεια θέσεων εργασίας. Γι’ αυτό τον λόγο έχει συνεχείς συσκέψεις και σε αυτό το έργο θέλει προσηλωμένους τους υπουργούς κι όχι στη σεναριολογία».

«Καμία παρέμβαση» στο Δημόσιο

Επιπλέον, αρμόδια κυβερνητικά χείλη διέψευσαν και τα σενάρια που έκαναν λόγο για μειώσεις και περικοπές στο Δημόσιο. Ο Σταϊκούρας δήλωσε ότι δεν υπάρχει κάτι τέτοιο στις σκέψεις του οικονομικού επιτελείου, ενώ o υπουργός Εσωτερικών Τάκης Θεοδωρικάκος ανέφερε ότι «δεν υπάρχει κανένας σχεδιασμός για μειώσεις στους μισθούς των εργαζομένων του δημόσιου τομέα».

Από την πλευρά του ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Στέλιος Πέτσας στο μπρίφινγκ, ερωτώμενος σχετικά, απέκλεισε κάθε τέτοιο ενδεχόμενο, υποστηρίζοντας ότι «δεν πρόκειται να υπάρξει καμία παρέμβαση, η οποία να θίγει τους μισθούς στο Δημόσιο ή τις συντάξεις». Όπως είπε ο Πέτσας, «έχουμε πει και άλλες φορές ότι είναι αδύνατον να εκτιμήσει κανείς πόση θα είναι η ύφεση φέτος σε ποσοστό και πόση θα είναι η ανάκαμψη του χρόνου. Αυτό που ξέρουμε είναι ότι θα είναι μια χρονιά βαθιάς ύφεσης, που προκαλείται από την πανδημία του κορωνοϊού και την αναστολή στην οικονομική και κοινωνική δραστηριότητα».

Και κατέληξε ο Πέτσας λέγοντας πως «ξέρουμε ότι του χρόνου θα είναι μια χρονιά ισχυρής ανάκαμψης. Αυτό προβλέπουν όλοι. Το ακριβές ποσοστό δεν μπορεί να προσδιοριστεί. Επομένως, αυτή τη στιγμή, δεν μπορούμε να μιλάμε για ποσοστά. Δεν πρόκειται να υπάρξει καμία παρέμβαση, η οποία να θίγει τους μισθούς στο Δημόσιο ή τις συντάξεις».

Κοινοβουλευτικές καντρίλιες

Εκτός όλων αυτών, στο γνώριμο σκηνικό της Ολομέλειας της Βουλής μεταφέρθηκε η πολιτική αντιπαράθεση της Ν.Δ. με τον ΣΥΡΙΖΑ λόγω της συζήτησης και ψήφισης της πρότασης του «γαλάζιου» στρατοπέδου για τη διεύρυνση του κατηγορητηρίου κατά του πρώην αναπληρωτή υπουργού Δικαιοσύνης Δημήτρη Παπαγγελόπουλου.

Από την πλευρά της κυβέρνησης δεν επιχειρήθηκε να μετατραπεί η συζήτηση σε μια μετωπική κόντρα σε επίπεδο πολιτικών αρχηγών, πιστή στη γραμμή που χάραξε τον περασμένο Οκτώβριο, όταν κατά τη διάρκεια της συζήτησης και ψήφισης για τη σύσταση Προανακριτικής Επιτροπής για τον Παπαγγελόπουλο έλειπαν από τα κυβερνητικά έδρανα όχι μόνο ο πρωθυπουργός αλλά και όλα τα στελέχη της κυβέρνησης.

Η παρουσία και η ομιλία του Αλέξη Τσίπρα στην προχθεσινή συζήτηση για τη διεύρυνση του κατηγορητηρίου κατά Παπαγγελόπουλου έδωσε την ευκαιρία σε κύκλους της Ν.Δ. να σχολιάσουν πως ο «κ. Τσίπρας σύρθηκε στη Βουλή για να υπερασπιστεί τον κ. Παπαγγελόπουλο στην Προανακριτική Επιτροπή. Για την ταμπακέρα, δηλαδή τις καταγγελίες πέντε εισαγγελικών λειτουργών κατά του κ. Παπαγγελόπουλου, ο κ. Τσίπρας τήρησε αμήχανη σιωπή».

Οι «γαλάζιοι» κύκλοι μάλιστα σημείωναν πως «και έτσι μένει ένα αναπάντητο ερώτημα: τι κρατάει ενωμένο τον κ. Τσίπρα με τον Παπαγγελόπουλο; Ίσως το γεγονός ότι δύο υπουργοί του “συζητούσαν”, μέσα στο Μέγαρο Μαξίμου, με επιχειρηματία για τις “εκκρεμείς δικαστικές του υποθέσεις”…».