Για να καταλάβουμε καλύτερα τι συμβαίνει, ας θυμηθούμε μερικές ιστορικές χαρακτηριστικές περιπτώσεις σχετικά με την χρήση της Αγίας Σοφίας.

Ο υπέρλαμπρος αυτός βυζαντινός ναός άρχισε να λειτουργεί το 537 μ.Χ. Αποτελούσε για πολλούς αιώνες σύμβολο της δόξας και της δύναμης της βυζαντινής χριστιανοσύνης αλλά και στην συνέχεια, ένα παγκόσμιο μνημείο-σύμβολο όλων των Χριστιανικών Εκκλησιών, ανεξαρτήτως δόγματος. Θυμίζουμε ότι όταν λειτούργησε, αποτελούσε την πρώτη, οικουμενικού χαρακτήρα, εκκλησία του Χριστιανισμού. Ως βυζαντινός χριστιανικός καθεδρικός ναός λειτούργησε αδιάλειπτα έως το 1204 με την άλωση της Κωνσταντινούπολης από τους Σταυροφόρους. Να θυμίσουμε, επίσης, στο σημείο αυτό ότι τότε οι χριστιανοί εισβολείς όχι μόνο δεν σεβάστηκαν τον ναό της Αγίας Σοφίας, αλλά αφού εισέβαλλαν έφιπποι σε αυτόν σφάζοντας τους ικέτες που είχαν ζητήσει εκεί καταφύγιο, την λεηλάτησαν και την μετέτρεψαν σε στάβλο.

Η Αγία Σοφία συνέχισε την λειτουργία της ως ρωμαιοκαθολικός ναός μέχρι το 1261. Η αμφιλεγόμενη απόφαση των Σταυροφόρων να επιτεθούν στην σημαντικότερη χριστιανική πόλη κάνοντας κανονικό πλιάτσικο, έπληξε βαθύτατα τις σχέσεις Καθολικής και Ορθόδοξης Εκκλησίας. Σχέσεις που ουσιαστικά δεν έχουν αποκατασταθεί έως σήμερα. Η αναφορά αυτή γίνεται μόνο και μόνο για να κατανοηθεί -τουλάχιστον ιστορικά- η απαράδεκτα καθυστερημένη και προσβλητικά χλιαρή αντίδραση στα γεγονότα, τού κατά τα άλλα ευαίσθητου δικαιωματιστή Πάπα Φραγκίσκου. Μετά το 1261, ο ναός επανήλθε στην προτέρα κατάσταση και λειτούργησε έτσι έως και την Άλωση της Κωνσταντινούπολης, το 1453. Η τελευταία χριστιανική λειτουργία στην Αγία Σοφία τελείται στις 28 Μαΐου του 1453.

Έκτοτε και για πολλούς αιώνες, η Αγία Σοφία λειτουργούσε ως τέμενος μέχρι το 1934 που ο Κεμάλ Ατατούρκ την μετέτρεψε σε Μουσείο στο πλαίσιο του (ματαιόπονου) σχεδίου του να μετατρέψει την Τουρκία σε ένα σύγχρονο κοσμικό κράτος.

Μια ακόμα σημαντική ημερομηνία στη ιστορία αυτού του εμβληματικού ναού της Χριστιανοσύνης είναι το 1985 όταν ο ναός συμπεριλαμβάνεται στον κατάλογο των Μνημείων Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς της UNESCΟ.

Σήμερα, 24η Ιουλίου, η Αγία Σοφία μετατρέπεται εκ νέου σε μουσουλμανικό τέμενος από έναν γελοίο μεγαλομανή ανατολίτη δικτατορίσκο, τον Ταγίπ Ερντογάν, που χρησιμοποιεί τον τεράστιο ιστορικό συμβολισμό του Ναού για ευτελείς λόγους. Πρόκειται για μια βαθύτατα παρακμιακή στιγμή στην ιστορία της γείτονος. Σε ότι μας αφορά ιστορικά, η σημερινή πράξη του θλιβερού Τούρκου τύραννου πλήττει κυρίως την χώρα του καθώς επιβεβαιώνει την πολιτισμική κυριαρχία του ελληνισμού στον κατακτημένο ιστορικό του χώρο. Ελλείψει ιστορικών αναφορών και μνημείων του λαού του, χρησιμοποιεί ένα κόσμημα του βυζαντινού ελληνισμού μέσα από μια πράξη βεβήλωσης ενός ναού, η ιστορία του οποίου έπαιξε καθοριστικό ρόλο στις θρησκείες και στους λαούς μέσα από τις πολυσύνθετες και πολυεπίπεδες πτυχές της διπλωματίας, της πολιτικής και της διαμόρφωσης του πολυπολιτισμικού χάρτη. Προφανώς, ο συμβολισμός της Αγίας Σοφίας είναι υπέρτερος από το απειροελάχιστο μέγεθος ενός γελοίου.