Απογοητευμένοι έφυγαν από το – ωραιότατο – αίθριο του Μουσείου Μπενάκη όσοι πί­στευαν ότι ο Ευάγγελος Βενι­ζέλος θα άδραχνε την ευκαιρία του εορ­τασμού των 38 ετών από την κατάθεση της διακήρυξης της 3ης του Σεπτέμβρη για να αναλύσει σε βάθος την κατάστα­ση στο ΠΑΣΟΚ…

Απογοητευμένοι έφυγαν από το – ωραιότατο – αίθριο του Μουσείου Μπενάκη όσοι πί­στευαν ότι ο Ευάγγελος Βενι­ζέλος θα άδραχνε την ευκαιρία του εορ­τασμού των 38 ετών από την κατάθεση της διακήρυξης της 3ης του Σεπτέμβρη για να αναλύσει σε βάθος την κατάστα­ση στο ΠΑΣΟΚ, να δώσει μια ευκαιρία για επανασυσπείρωση και κυρίως να επιχειρήσει μια επανασύνδεση με πλα­τιά λαϊκά στρώματα που απογοήτευσε τα τελευταία τρία χρόνια.

Σε μια ομιλία που είχε ιδεολογική χροιά μόνο στις αναφορές για την πρώ­τη φάση της ιστορίας του ΠΑΣΟΚ και ψήγματα αυτοκριτικής για το πώς πέ­ρασε το κόμμα από τον ριζοσπαστισμό της πρώτης περιόδου σ’ ένα λαϊκιστικό κυβερνητισμό, ο Βενιζέλος απέφυγε να μιλήσει για τη σημερινή κατάστασή του. Υπερασπιζόμενος άκριτα τον μονό­δρομο των μνημονίων, δεν αναφέρθηκε καθόλου στο πώς αυτά επηρέασαν την πλήρη πολιτική και ιδεολογική μετάλλα­ξη του κόμματός του, το οποίο ξεκίνησε εμφορούμενο από ριζοσπαστικά σοσια­λιστικά προτάγματα για να μετεξελιχτεί σ’ ένα υποταγμένο στα νεοφιλελεύθε­ρα κελεύσματα κόμμα.

Ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ απέφυγε επι­μελώς να μιλήσει για την έκδηλη αμηχα­νία όλων των σοσιαλιστικών κομμάτων, που δεν έχουν αρθρώσει λέξη απένα­ντι στην επέλαση των αγορών και στην προτεσταντική νεοφιλελεύθερη μάστι­γα της δημοσιονομικής πειθαρχίας.

Κι αν όλα αυτά μπορεί να λειτουρ­γούν σ’ ένα πεδίο ιδεολογικής προσέγ­γισης του μετά το μνημόνιο ΠΑΣΟΚ, η πιο μεγάλη απογοήτευση μεταξύ των – πολλών – παρευρισκομένων ήταν κυ­ρίως το γεγονός ότι η ομιλία αυτή δεν είχε κανένα οραματικό στοιχείο, καμία ελπίδα ή προοπτική υπέρβασης της σο­βαρής κρίσης που μαστίζει το κόμμα.

Η παρουσία του Βενιζέλου στο Μου­σείο Μπενάκη κάθε άλλο παρά ως αφε­τηρία επανεκκίνησης μπορεί να εκλη­φθεί σε μια συγκυρία όπου η ψήφιση των σκληρών μέτρων δοκιμάζει τη συ­νοχή της Κοινοβουλευτικής Ομάδας, η αποστασιοποίηση σειράς στελεχών και η απειλή δημιουργίας νέου κόμματος επικρέμαται ως «δαμόκλειος σπάθη» και με δημοσκοπήσεις να δίνουν μονο­ψήφια νούμερα. Πολλά στελέχη επιση­μαίνουν ότι και μ’ αυτή την εμφάνισή του ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ δεν μπορεί να υπερβεί τον εαυτό του και να χαρά­ξει μια γραμμή πλεύσης που θα δίνει στο κόμμα φτερά προκειμένου να επα­νακάμψει.

Οι πιο πολλοί έχουν πειστεί ότι κρυπτόμενος ο Βενιζέλος πίσω από την οι­κονομική κρίση και τα επόμενα κυβερ­νητικά βήματα θέλει να δημιουργήσει ένα μικρό προσωπικό κόμμα το οποίο θα μπορεί να ελέγξει απόλυτα και θα είναι «παρών» στο πολιτικό παιχνίδι, μ’ ένα ΠΑΣΟΚ που θα λειτουργεί ως «συ­γκολλητικό» κυβερνητικό στοιχείο.

 

Ο Σκανδαλίδης

Δεν πρόλαβε να περάσει μια μέρα από την εκδήλωση, όπου έλαμψαν διά της απουσίας τους μια σειρά στελεχών με μεταρρυθμιστική ή αριστερή άποψη, και ο Κώστας Σκανδαλίδης με παρέμβα­σή του έθεσε ακριβώς τα στοιχεία που λείπουν από την πολιτική ρητορική Βενι­ζέλου και μπορούν να δώσουν δυνατό­τητες υπέρβασης της κρίσης. Ο Σκανδα­λίδης με την ιδιότητα του προέδρου του ΙΣΤΑΜΕ θέλει να κατοχυρώσει πλήρως τον ρόλο του ιδεολογικού καθοδηγητή του κόμματος και βέβαια να καλύψει όσο μπορεί το κενό που αφήνουν με την «αγρανάπαυσή» τους άλλα κορυφαία στελέχη.

Κοινοποίησε έτσι τα 10 σημεία που κανονικά θα έπρεπε να περιλαμβάνει ο Βενιζέλος στην ομιλία του. Η αναζήτηση για το διάδοχο ΠΑΣΟΚ και τη σχέση του με την κρίση, η στάση του κόμματος απέναντι στο Μάαστριχτ, την ΟΝΕ και τα μνημόνια και ο ρόλος του κόμματος στη σημερινή συγκυρία είναι αυτά που έθε­σε ανοιχτά ο Σκανδαλίδης και προφα­νώς αποκτούν ιδιαίτερη σημασία ενό­ψει του συνεδρίου.

Μπροστά σ’ αυτήν την πραγματικά αμήχανη κατάσταση, όπου το ερώτημα «πού πάμε» κυριαρχεί στους διαδρό­μους της Ιπποκράτους, ο Βενιζέλος επι­χειρεί να «στρίψει» το καράβι προς την ενεργότερη εμπλοκή στην κυβερνητική μηχανή. Αντιλαμβανόμενος ότι η πρώτη του στάση, να μείνει μακριά από την κυ­βέρνηση, αλλά να στηρίζει με την ψήφο του, είχε σαν αποτέλεσμα να μοιράζεται την κοινωνική δυσαρέσκεια, αλλά όχι και την όποια πολιτική ανταμοιβή, προ­σπαθεί να αλλάξει ρότα. Και έτσι αρχίζει να θέτει ακροθιγώς θέμα νέας κυβερνη­τικής ισορροπίας αμέσως μετά την ψή­φιση των επώδυνων μέτρων.

Η λογική είναι ότι αφού πέρασε η πρώ­τη φουρτούνα και βρέθηκε κοινός τόπος συνεργασίας μπορεί να «απλωθεί» η κυ­βερνητική συνεργασία. Στο παρασκή­νιο, όμως, είναι έντονη η αγωνία για τη συστηματική επιχείρηση υποβάθμισης και απαξίωσης του μεταρρυθμιστικού έργου των τριών τελευταίων ετών και η αξιοποίηση προς όφελος της Ν.Δ. όλης της προετοιμασίας που έγινε από το ΠΑΣΟΚ το προηγούμενο διάστημα χωρίς καμία αναφορά. Γι’ αυτό και από προ­χτές το κόμμα άρχισε συστηματικά να προβάλει το έργο του, όπως τις συζητή­σεις με τις ελβετικές αρχές σχετικά με τη διαφυγή κεφαλαίων από τη χώρα.

Ταυτόχρονα επιχειρεί να βάλει κόκ­κινες γραμμές στις συζητήσεις με την τρόικα, απορρίπτοντας όλες τις τελευ­ταίες προτάσεις της για τα εργασιακά. Οι πληροφορίες επιμένουν ότι αμέσως μετά την ψήφιση των μέτρων ο πρόε­δρος του ΠΑΣΟΚ θα εντείνει τις πιέσεις του προκειμένου να εισέλθουν στην κυβέρνηση ο ίδιος και ο Φώτης Κουβέλης σε ρόλο αντιπροέδρων, όπως και περισσότερα πολιτικά στελέχη προ­ερχόμενα από το ΠΑΣΟΚ στα διάφορα υπουργεία.

Η λογική είναι ότι η συγκεκριμένη κυ­βέρνηση – ανεξαρτήτως πρωθυπουρ­γού μάλιστα – θα πρέπει να στηριχτεί σε βάθος τετραετίας, προκειμένου το «αστικό πολιτικό σύστημα» να αντέξει τις ασύμμετρες βολές που δέχεται σ’ αυτή τη φάση και να βρει χρόνο και χώ­ρο να «επαναπατρίσει» δυνάμεις που λόγω απόγνωσης εκφράζονται ακραία. Και βέβαια να επιχειρηθεί από καλύτε­ρη θέση να τεθεί «ανάχωμα» στον ΣΥΡΙΖΑ, αφού θεωρείται ότι αν οι εκλογές γί­νουν τους επόμενους μήνες και πριν δο­θεί κάποια λύση στο δράμα της κρίσης, από αξιωματική αντιπολίτευση θα βρε­θεί χαλαρά στα κυβερνητικά έδρανα.

Στο μεταξύ συνεχίζεται το μαρτύριο της σταγόνας σχετικά με τη στάση των μεγάλων απόντων από την εκδήλωση, (Λοβέρδου, Διαμαντοπούλου, Ραγκούση) και τις λοιπές μεταρρυθμιστικές δυνάμεις. Οι πληροφορίες επιμένουν ότι ο Λοβέρδος τα έχει ήδη βρει με τον Γιώργο Φλωρίδη και η δημιουργία ενός κεντροαριστερού μεταρρυθμι­στικού πόλου είναι προ των πυλών. Οι δημιουργοί του δεν είναι σε θέση να επιβεβαιώσουν αν θα «απορροφηθεί» ένα τμήμα του στελεχικού δυναμικού του ΠΑΣΟΚ που μετεκλογικά απέχει.

Επίσης γνωρίζουν ότι το εγχείρημα στην παρούσα φάση δεν θα έχει με­γάλη τύχη, αφού οι πολίτες αρέσκο­νται στις λαϊκιστικές κορώνες που κυ­ριαρχούν, όπως επισημαίνουν, αλλά θέλουν να είναι έτοιμοι για την «επό­μενη μέρα», όπου το υπάρχον πολιτικό σκηνικό κατά τη γνώμη τους θα σκάσει σαν… φούσκα. Το ερώτημα όμως είναι αν όντως ο Λοβέρδος θα τολμήσει το μεγάλο βήμα άμεσα ή θα περιμένει, και αν ακολουθήσουν τον δρόμο αυτό Διαμαντοπούλου και Ραγκούσης. Αυτό που μοιάζει βέβαιο είναι ότι ο Χρυσοχοΐδης μοιάζει προς το παρόν να επι­μένει ΠΑΣΟΚικά, ενώ άλλοι μεγάλοι απόντες, όπως ο Δημήτρης Ρέππας, ο Χρήστος Παπουτσής, η Μαριλίζα Ξενογιαννακοπούλου, περιμένουν «σπίτι» τους μέχρι να ξεκαθαρίσει το τοπίο…