Κρατικοδίαιτος πολιτισμός: Καλλιτέχνης ή δημόσιος υπάλληλος;

Κρατικοδίαιτος πολιτισμός: Καλλιτέχνης ή δημόσιος υπάλληλος;

Στην πραγματικότητα, οι καλλιτέχνες, σε μεγάλο βαθμό, είναι δημόσιοι υπάλληλοι (έστω, χωρίς μονιμότητα). Κάπως, κάπου στην πορεία τους θα βρεθεί το μακρύ χέρι του κράτους, για να συμβάλει είτε στην παραγωγή είτε στη διανομή των προϊόντων τους

Τη μέρα που οι προνομιούχοι απολυμένοι της παλιάς Ολυμπιακής κατέλαβαν την Πανεπιστημίου, μια άλλη μικρή ομάδα, εργαζόμενων αυτή τη φορά, διαδήλωνε στην Ακαδημίας. Ήταν εργαζόμενοι της Λυρικής Σκηνής, που φώναζαν «κάτω τα χέρια απ’ τον πολιτισμό». Πράγματι, η Λυρική Σκηνή έχει το μαύρο της το χάλι. Χάρη σε μια σειρά επιλογές της προηγούμενης κυβέρνησης, αλλά και χάρη στη δραστηριότητα των συνδικαλιστών του, το λυρικό μας θέατρο στην πραγματικότητα αδρανοποιείται. Όπως όλο το ελληνικό Δημόσιο, στο ζενίθ της μεγάλης οικονομικής κρίσης της χώρας αναδεικνύει και η Λυρική τις χρόνιες, κρυμμένες πίσω από την ευφορία που έδινε η απρόσκοπτη ροή των επιδοτήσεων, παθογένειές της: τη διόγκωση, την αναποτελεσματικότητα, τη μετριότητα… Δεν είναι ο μοναδικός καλλιτεχνικός θεσμός που γονατίζει από την κρίση. Ανάλογα προβλήματα έχει και ο κινηματογράφος. Τα τελευταία χρόνια, μάλιστα, οι επιδοτήσεις του οπτικοακουστικού μετατοπίστηκαν, από την παραγωγή ταινιών στους θεσμούς της παραγωγής (Ελληνικό Κέντρο Κινηματογράφου), της έκθεσης (Φεστιβάλ) και στον συνδικαλισμό (που συντηρεί τις πελατειακές σχέσεις οργανωμένων συμφερόντων και πολιτικής). Τα αποτελέσματα τα βλέπετε ήδη. Οι ταινίες που ξεχώρισαν προέκυψαν, κατά βάσιν, εκτός των κρατικοδίαιτων συστημάτων παραγωγής. Η αναταραχή του περσινού χειμώνα, ωστόσο, και η επικράτηση, ως φαίνεται, του «κινήματος» της Ομίχλης, δημιουργεί νέα δεδομένα – και νέους αποσυνάγωγους. Πάντως, κινηματογραφιστές όπως ο Σταύρος Ιωάννου, ο Κυριάκος Κατζουράκης ή ο Σταύρος Καπλανίδης έχουν αρχίσει να παραπονιούνται διότι, επειδή δεν ακολούθησαν τις επιλογές της Ομίχλης, αισθάνονται ότι το Κέντρο Κινηματογράφου τους τιμώρησε: ενώ παιδεύονται να βρουν διανομή για τις ταινίες τους, έχουν να λένε ότι δεν παρουσιάστηκαν ούτε καν από το περιοδικό του Κέντρου (που είναι εκ των βασικών παραγωγών τους). Ποιος πληρώνει; Οι δανειστές – και οι έλληνες φορολογούμενοι. Η ουσία λοιπόν είναι μία, παντού η ίδια. Η ελληνική τέχνη, το σινεμά, το θέατρο, το βιβλίο, τα εικαστικά, η μουσική είναι κρατικοδίαιτες δραστηριότητες. Στην πραγματικότητα, οι καλλιτέχνες, σε μεγάλο βαθμό, είναι δημόσιοι υπάλληλοι (έστω, χωρίς μονιμότητα). Κάπως, κάπου στην πορεία τους θα βρεθεί το μακρύ χέρι του κράτους, για να συμβάλει είτε στην παραγωγή είτε στη διανομή των προϊόντων τους. Έστω κι αν πολλά απ’ αυτά δεν είναι ανταγωνιστικά, δεν έχει σημασία – για τον ελληνικό δημόσιο τομέα πρωταρχική σημασία έχει το βόλεμα, όχι η ανταγωνιστικότητα των προϊόντων. Και η επιχειρηματικότητα στην τέχνη; Ατυχώς, στην υπέροχη χώρα μας εκδηλώνεται σε ελάχιστες περιπτώσεις. Στην έκθεση «Battlefield», π.χ., που διοργανώνεται στην γκαλερί (που λειτουργεί και ως μπαρ) Taf, μάθαμε ότι «το αλκοόλ και η κουλτούρα του μπορούν να στηρίξουν την τέχνη». Η τέχνη πρέπει να βρει ζωτικό χώρο για να παραχθεί και να πωληθεί. Ιδέες υπάρχουν. Απαιτείται, όμως, επιχειρηματικό ρίσκο, ανταγωνιστικότητα – και κυρίως διάθεση από τη μεριά των καλλιτεχνών να κατανοήσουν ότι δεν είναι δημόσιοι υπάλληλοι. Φτου, ξελευτερία.

ΑΧΙΝΟΙ

1. Τζούλιας Αλεξανδράτου το ανάγνωσμα, πρόσχωμεν. Μεταξύ ηθικολογίας, αστυνομικού δελτίου, αδιακρισίας και πατερναλισμού, το πρώτο μπεστ σέλερ πορνογράφημα της νεότερης εποχής που διακινήθηκε από τα περίπτερα έδωσε τη δυνατότητα στην τηλεόραση, στις σκανδαλοθηρικές εφημερίδες, στα υπόλοιπα ΜΜΕ, στα μπλογκ αλλά, εντέλει, και στην ελληνική κοινωνία, να δείξουν τον χειρότερο, δηλαδή τον μίζερο εαυτό τους. Μα τόσο πολύ κομπλεξική χώρα είμαστε που να αδυνατούμε να αποδεχτούμε την παρουσία μιας κανονικής πορνοστάρ ανάμεσά μας;

2. Θεματικό πάρκο, με επίκεντρο τον μυθολογικό ήρωα Ηρακλή, ετοιμάζει, λέει η είδηση, το Yπουργείο Πολιτισμού δίπλα στον αρχαιολογικό χώρο της Λέρνας στην Αργολίδα. Οι επισκέπτες του, μικροί και μεγάλοι, θα βρεθούν μπροστά στην πρόκληση να φέρουν εις πέρας πέντε από τους άθλους του. Δηλαδή, να αντιμετωπίσουν τη Λερναία Ύδρα, να καθαρίσουν την κόπρο από τους στάβλους του Αυγεία, να νικήσουν τα άγρια Άλογα του Διομήδη, να βρουν τα Χρυσά Μήλα των Εσπερίδων και να πάρουν τη Ζώνη της Ιππολύτης. Γνωρίζαμε ότι, ήδη από την περίοδο της χούντας, η αρχαιοκεντρική, όπως και κάθε ελληνοκεντρική καλλιτεχνική εκδήλωση είχε στενή συνάφεια με το κιτς. Αυτό το καθάριο, ελληνοπρεπές, λυτρωτικό κιτς ελπίζουμε να μη θαφτεί κάτω από την κόπρο του Αυγεία.

Λία Παραλία

Σημείωση: Ένας κύκλος στη δραστηριότητα της Λίας Παραλία έκλεισε με το σημερινό σημείωμα. Από την επόμενη εβδομάδα, η στήλη μετονομάζεται. Ως Απολίτιστη Πολιτεία θα αφιερωθεί στην κουλτούρα του πολιτικού προσωπικού.