Τις τελευταίες δεκαετίες το Αστυνομικό Μυθιστόρημα διεκδικεί όλο και περισσότερο χώρο στην ελληνική βιβλιογραφία. Σύγχρονοι σημαντικοί συγγραφείς μας , ακολουθώντας ένα διεθνές ρεύμα, αξιοποιούν στα κείμενα τους εκείνους τους μηχανισμούς που ενεργοποιούν την αστυνομική πλοκή. Παλιότεροι Έλληνες εκφραστές του είδους όπως ο Γιάννης Μαρής ,ο Πέτρος Μαρτινίδης ο Τζίμμυς Κορίνης μοιράστηκαν τις αστυνομικές τους δάφνες με τις γνωστές και εύκολα προσεγγίσιμες εκδόσεις μεταφρασμένων έργων του Σιμενόν ,του Εσπραγιά, του ‘Αρθουρ Κόναν Ντούλ, αλλά κυρίως της βασίλισσας του εγκλήματος Αγκάθας Κρίστι που διεθνώς εγγράφεται ως μια από τις πλέον δημοφιλής συγγραφείς.

Μάλιστα, το ελληνικό εκδοτικό δαιμόνιο ακολουθώντας μεθοδεύσεις αστυνομικής πλοκής, και εκμεταλλευόμενο την απήχηση της Κρίστι στο αναγνωστικό κοινό κυκλοφόρησε τα ιδία έργα της με δύο ή και με τρεις διαφορετικούς τίτλους . Γεγονός, που αποδεικνύεται και από τον κατάλογο με τις ελληνικές εκδόσεις της , που συνέταξα για το αφιερωματικό ,στη συγγραφέα, τεύχος του περιοδικού Διαβάζω .

Με το βιβλίο Έγκλημα τον Αύγουστο η Δήμητρα Καντεράκι κάνει την είσοδο της στην λογοτεχνία με έναν ……Φόνο . και μάλιστα εκτελεσμένο χρονικά τον μήνα των διακοπών. Το Μυθιστόρημα εκτυλίσσεται σε έναν παραθαλάσσιο θέρετρο όπου φιλοξενούνται , για περιορισμένη χρονική διάρκεια , εν ενεργεία αξιωματικοί αλλά και απόστρατοι του Ελληνικού Στρατού .

Αυτός ο ανεκμετάλλευτος στην πεζογραφία μας τόπος δράσης, αποτελεί για την συγγραφέα βασικό άξονα αφήγησης , τον όποιον συντηρεί σε όλη την διάρκεια της διήγηση της , προσεγγίζοντας παράλληλα το μύθο της από διαφορετικά μονοπάτια και συμβάλλοντας παράλληλα στην αποτελεσματική σκιαγράφηση των χαρακτήρων της .

Δυο ζευγάρια με τα παιδιά τους και ένα τρίτο με το εγγονάκι του συναντιούνται και αυτό το καλοκαίρι στον Άγιο Αθανάσιο ,τοποθεσία που προσφέρει στους φιλοξενούμενούς του ποικίλα πεδία διασκέδασης , παρόμοια με εκείνα που απολαμβάνουμε σε καλά οργανωμένες περιοχές διακοπών . Παραλίες για μεγάλους και μικρούς, χώρους εστίασης, κινηματογράφους, αθλοπαιδιές και τόσα άλλα που ομορφαίνουν τις καλοκαιρινές μέρες.

Όμως, όλα εντάσσονται σε ένα κοινωνικό πλαίσιο που επιβάλει κανόνες και νόρμες συμπεριφοράς ,ωράρια λειτουργίας , επιθεώρηση εξόδων και εισόδων από και προς τους χώρους του θέρετρου , ενώ ένα διοικητικό κλιμάκιο έχει αναλάβει τον έλεγχο και την συνεπή με τους κανονισμούς λειτουργιάς του .Η παρέα των τριών ζευγαριών περνά ξένοιαστα μια ήσυχη ζωή με τις πρωινές και απογευματινές συναντήσεις τους , τους καφέδες , τα φαγητά , τα ποτά και τις ατέλειωτες συζητήσεις .

Αυτή η ευχάριστη ατμόσφαιρα θα ανατραπεί από τον αιφνίδιο θάνατο του πρώην Στρατηγού Μυλωνά που παραθέριζε στο θέρετρο με την γυναίκα του και τις δυο κόρες τους, οι όποιες επισκέπτονταν τους γονείς τους τα Σαββατοκύριακα. Το θλιβερό γεγονός δεν επηρεάζει καθόλου την οργανωμένη ζωή του παραθεριστικού κέντρου ,ίσως, γιατί ο θανών απολάμβανε διακρίσεις και προνόμια που τον απομόνωναν από τους άλλους παραθεριστές. Ωστόσο, αναστάτωση επικρατεί στα μέλη της γνωστής μας παρέας , διότι γνώριζαν πολύ καλά τον στρατηγό και είχαν ταλαιπωρηθεί από την μισαλλοδοξία του , όταν υπηρετούσαν σε μονάδες τις οποίες διοικούσε ανά την Ελλάδα . Η επιθετικότητα και απαξίωση που βίωσαν προκάλεσε στα ζευγάρια μας προβλήματα με αρνητικές επιπτώσεις στην υγεία τους, στην επαγγελματική τους εξέλιξη και στην οικογενειακή τους ευτυχία .Ορατό λοιπόν το μίσος και ο φόβος που καθορίζουν τις σκέψεις και επιθυμίες τους .

Ο Στρατιωτικός διοικητής αναθέτει στον υπολοχαγό Βεντίρι να εκτελέσει τα δέοντα που έπονται ενός τέτοιου γεγονότος και τότε τα πράγματα αλλάζουν τροπή . Ο αφοσιωμένος στο καθήκον υπολοχαγός δεν εφησυχάζει , ανακαλύπτει κάποιες λεπτομέρειες οι οποίες ανατρέπουν όσα μέχρι εκείνη την στιγμή πίστευαν όλοι .Από εδώ και μπρος η συγγραφέας ακολουθεί τα βήματα του ευφυή υπολοχαγού και μαζί ψάχνουν, αναλύουν ,προβληματίζονται και μας καλούν να τους συνοδεύσουμε στις εκδοχές του θανάτου ή του εγκλήματος .

Τα γεγονότα εξελίσσονται με ραγδαίο ρυθμό και οι αποκαλύψεις αναιρούν η μια την άλλη μέχρι τη στιγμή με πρωτοβουλία του Βεντίρι θα αποκαλυφθούν όσα κρύβονταν πίσω από την τήρηση των κανόνων και τον δήθεν σεβασμό στην ιεραρχία.

Η συγγραφέας χειρίζεται με σιγουριά και ευρηματικότητα το θέμα της χωρίς να αποκλίνει σε παραπλανητικά μονοπάτια κα εύκολες λύσεις .Η γλώσσα της λιτή , ομοιογενής είναι απαλλαγμένη από ξένους όρους που εμφανίζονται συχνά σε αρκετά σύγχρονα κείμενα της λογοτεχνίας μας. Τα δώδεκα βασικά πρόσωπα του βιβλίου , είναι σχεδιασμένα με αδρές πινελιές και διαφοροποιούνται ιδιοσυγκρασιακά το ένα από το άλλο ώστε να συνδράμουν στην δημιουργία αστυνομικής πλοκής .

Με τη λεπτομερή αποτύπωση του υπολοχαγού συγκροτείται ένα ελκυστικό πρόσωπο του οποίου η συμπεριφορά ισορροπεί ανάμεσα σε αντίρροπες δυνάμεις και όταν πια ολοκληρωθεί η αποστολή του συμπληρώνεται η εικόνα του με άλλες δράσεις όπως κολυμπώντας ψαρεύοντας και απολαμβάνοντας μόνος αστυνομικές ταινίες.. Αναρωτιόμαστε αν σε μελλοντικό της βιβλίο η Καντεράκη δανειστεί το επιτυχημένου πρότυπο του Βεντίρι για να την βοηθήσει στην εξιχνίαση ενός άλλου μυστήριου. Εντυπωσιακό στοιχείο στα αφηγηματικά μέρη του βιβλίου είναι η λεπτομερής περιγραφή του θέρετρου, θα τολμήσουμε τον όρο χαρτογράφηση, την οποία η συγγραφέας παραχωρεί στον αναγνώστη σε κάτοψη.

Η θάλασσα, τα σπίτια, οι κινηματογράφοι, τα εστιατόρια τα μονοπάτια αποδίδονται με τέτοιο τρόπο που θυμίζουν το κλασικό επιτραπέζιο παιχνίδι «φιδάκι» το οποίο εξακολουθεί μέχρι και σήμερα να διασκεδάζει νεωτέρες ηλικίες . Ενδεχομένως, ορισμένοι να θεωρήσουν υπερβολική την προσήλωση της στην περιγραφή του περιβάλλοντος χώρου ,αλλά όπως δηλώσαμε στην αρχή αυτού του κειμένου , πιστεύουμε ότι αυτή της η επιλογή συμβάλει ώστε να εισαγάγει τον αναγνώστη στον ιδιόμορφο κόσμο του θέρετρου, να του κεντρίσει την φαντασία και να τον προσκαλέσει στο παιχνίδι που θέλει να παίξει μαζί του. Το Βιβλίο με την στρωτή αφήγηση του και την επαγωγική του διάρθρωση προσφέρεται για τηλεοπτική ή και κινηματογραφική αξιοποίηση και ανάπλαση. Καλογραμμένοι διάλογοι αναδεικνύουν πολύ επίπεδες καταστάσεις και χαρακτηρίζουν ψυχογραφικά τα πρόσωπα Π.χ. όπως στην σελίδες 70-71 , του 10ου κεφαλαίου.

Με το πρώτο μυθιστόρημα της η συγγραφέας κάνει μια εντυπωσιακή είσοδο στην αστυνομική λογοτεχνία με την οποία φαίνεται να ψάχνει άγρυπνα όχι μόνο τα ίχνη των δολοφόνων, αλλά κυρίως τους μηχανισμούς του συγκεκριμένου είδους .Μένει λοιπόν σε μας να περιμένουμε να ανακαλύψει ένόχους εγκληματικών πράξεων και τον Σεπτέμβριο ,και τον Οκτώβριο και τον Νοέμβριο και .. και……και……

Εγκλημα τον Αύγουστο, εκδόσεις Πηγή

Κριτική: ΓΙΩΡΓΟΣ ΓΑΛΑΝΤΗΣ, σκηνοθέτης