«Τούμπα: Βιντεοσκοπούσε τη συνεύρευσή τους και την εκβίαζε», «Κρήτη: 16χρονη επιχείρησε να αυτοκτονήσει γιατί την εκβίαζε ο πρωήν της», «Με ροζ βίντεο εκβίαζαν τη φοιτήτρια που αυτοκτόνησε στο ΑΠΘ» και μόλις την προηγούμενη εβδομάδα «Θεσσαλονίκη: Εκβίαζε την πρώην του με προσωπικά βίντεο – Ζητούσε 40.000»: χρόνο τον χρόνο οι τίτλοι που αναφέρονται σε περιπτώσεις εκδικητικής πορνογραφίας αυξάνονται καταδεικνύοντας την έξαρση του φαινομένου αυτού βίας.

«Η αλήθεια είναι ότι με την κυριαρχία των νέων τεχνολογίων, αυτή η μορφή έμφυλης βίας έχει αυξηθεί», τόνισε η Νατάσα Κεφαλληνού, υπεύθυνη Επικοινωνίας του Κέντρου Γυναικείων Μελετών και Ερευνών «Διοτίμα» σημειώνοντας πως περιπτώσεις που έχουν γίνει γνωστές όπως αυτή της πρώην παίκτριας τηλεπαιχνιδιού, Ιωάννης Τούνη, που είπε δημοσίως ότι έχει πέσει θύμα εκδικητικής πορνογραφίας έφεραν το σημαντικό αυτό ζήτημα στο προσκήνιο.

Η εκδικητική προνογραφία αποτελεί μια μορφή σεξουαλικής κακοποίησης μέσω εικόνας, όρος που περιλαμβανει όλες τις μορφές αυτού του είδους κακοποίησης που έχουν ως κοινό χαρακτηριστικό τη χρήση διδικτύου ή ψηφιακών μεσων χωρίς τη συνεναιση των θυματων.

Παρά την έκταση που λαμβάνει, η καταγραφή του φαινομένου παραμένει σχεδόν μηδενική στην Ελλάδα και ελλιπής στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Σύμφωνα με έκθεση του ΟΗΕ, 73% των γυναικών ανέφεραν ότι βίωσαν διαδικτυακή κακοποίηση, ενώ περίπου 9 εκατ. γυναίκες (18% όσων κακοποιήθηκαν διαδικτυακά) έχουν βιώσει πολύ σοβαρές μορφές διαδικτυακής κακοποίησης. Αντίστοιχα, τα στοιχεία που έδωσε στη δημοσιότητα ο Οργανισμός Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της ΕΕ αναφέρουν πως μία στις δέκα γυναίκες έχει δεχτεί ανάρμοστες προ­ τάσεις σε μέσα κοινωνικής δικτύωσης ή ανε­πιθύμητα ηλεκτρονικά μηνύματα ή SMS σεξουαλι­κού περιεχομένου ενώ το 23% των θυμάτων παρενοχλητικής παρακολούθησης αναγκάστηκαν να αλλάξουν ηλεκτρονική διεύθυνση ή αριθμό τηλεφώνου εξαιτίας της σοβαρότητας του περιστατικού.

Έλλειψη νομοθεσίας

Παρά την αύξηση στους αριθμούς, το φαινόμενο της υποκλοπής προσωπικών στιγμών με ή χωρίς τη συναίνεση του προσώπου που εμπλέκεται και η δημοσίευσή τους στο διαδίκτυο δεν καλύπτεται από κάποιο συγκεκριμένο άρθρο στον ποινικό κώδικα κάνοντας δυσκολότερη την αντιμετώπισή του στην Ελλάδα. Ωστόσο όπως αναφέρει μιλώντας στη Voria.gr, η Χαρά Χιόνη-Χότουμαν, δικηγόρος στη ΔΙΟΤΙΜA, τα θύματα δεν είναι απροστάτευτα καθώς καλύπτονται ανάλογα με την περίσταση από άλλες διατάξεις, όπως ο νόμος περι προσωπικών δεδομένων, εκβιασμού και ενδοοικογενειακής βίας. Διευκρινίζει μάλιστα πως οι πράξεις αυτές διώκονται ασχέτως αν η λήψη των προσωπικών αυτών στιγμών έγινε με τη συναίνεση της γυναίκας.

Η δικηγόρος υπογραμμίζει την επιτακτική ανάγκη ύπαρξης νομοθεσίας λέγοντας πως για να μπορέσουμε να πατάξουμε αυτό το φαινόμενο χρειαζόμαστε συγκεκριμένο πλαίσιο και συγκεριμένη ποινή. Όπως σημειώνει, το αδίκημα αυτό υπάρχει ήδη σε ευρωπαϊκές χώρες όπως Βέλγιο, Γαλλία και Μάλτα ενώ πολύ πρόσφατα υπήρξε καινούργια νομοθεσία και στην Ιταλία. «Πρέπει να καταγράφουμε καλύτερα το φαινόμενο και έπειτα σε αρμονία με άλλες χώρες να έχουμε έναν ποινικό κώδικο ώστε να είναι ακόμα πιο διακηρυκτικό ότι αυτές οι συμπεριφορές δεν γίνονται ανεκτές από την έννομη τάξη», επισημαίνει εξηγώντας πως η απουσία πλαισίου φέρνει και πολλά πρακτικά προβλήματα. Η κ. Χιόνη-Χότουμαν αναφέρει χαρακτηριστικά πως πολλές γυναίκες δεν προβαίνουν σε καταγγελία του περιστατικού καθώς γνωρίζουν ότι αν απευθυνθούν στις αρχές, θα πρέπει να δείξουν το υλικό ενώ ντρέπονται να το κάνουν. «Οι γυναίκες γνωρίζουν ότι κάποιος θα δει αυτό το υλικό», αναφέρει διευκρινίζοντας πως όταν υπάρχει νομοθεσία, υπάρχουν και κατάλληλες οδηγίες στις αρχές για το πώς χειρίζονται τέτοια περιστατιά αλλά και ανάλογη πολιτική ώστε αυτός που καταγγέλει το περιστατικό να αισθάνεται μεγαλύτερη ασφάλεια και να έχει τον κατάλληλο χειρισμό. Το πρόβλημα δεν σταματάει εκεί. Η δικηγόρος αναφέρει πως κάποιες φορές οι δράστες εκμεταλλεύονται κάποια κενά στην προστασία και τη νομοθεσία αναρτώντας, παραδείγματος χάρη, το σώμα της γυναίκας χωρίς το πρόσωπο κάνοντας δύσκολο για το θύμα να αποδείξει ότι είναι ίδια, με αποτέλεσμα να πρέπει να προσκομίσει πάλι η ίδια κανονικά το υλικό ή σε άλλες περιπτώσεις που δεν υπάρχουν γραπτά στοιχεία, όπως μηνύματα, θα δυσκολευτεί να αποδείξει ότι εκβιάζεται. «Μπαίνουμε σε μια λογική να αποδείξουμε το αυταπόδεικτο και η ίδια η γυναίκα νιώθει ακόμα πιο απροστάτευτη. Η έλλειψη νομοθεσίας οδηγεί σε δευτερογενή θυματοποίηση της ίδιας που τελικά την αποτρέπει συχνά να το καταγγείλει», υπογραμμίζει. Μάλιστα επισήμανε πως σε χώρες όπως η Ιταλία για τέτοιες έκνομες πράξεις επιβάλλονται και τα αντίστοιχα πρόστιμα που φτάνουν μέχρι και τα 20.000 για δημοσιοποίηση προσωπικών στιγμών χωρίς συνέναιση.

Η συνενοχή της κοινωνίας

Για τις επιπτώσεις της έλλειψης νομοθετικού πλαισίου μίλησε και η κ. Κεφαλληνού λέγοντας πώς από τη στιγμή που δεν υπάρχει τυποποίηση αυτού του εγκλήματος, δεν διώκεται αυτεπάγγελτα ώστε να κινητοποιηθούν οι αρχές με την καταγγελία. Η ίδια αναφέρει πως πολλές φορές τα θύματα εξαναγκάζονται να κάνουν πολύχρονους αγώνες για να εξαληφθούν τα ίχνη αυτού του υλικού. Η κ. Κεφαλληνού θέτει και μαι ακόμα παράμετρο λέγοντας πως παράλληλα με τον θύτη, υπάρχει και η συνενοχή της κοινωνίας καθώς αυτού του είδους το υλικό έχει ένα μεγάλο κοινό και αντίστοιχα πολλές ιστοσελίδες που το εμπορεύονται. Ενδεικτικά αναφέρεται ότι, μόνο για τον Ιανουάριο του 2017, το facebook κλήθηκε να αξιολογήσει 54.000 πιθανές περιπτώσεις «εκδικητικής πορνογραφίας», αναστέλλοντας τη λειτουργία 14.000 λογαριασμών. Η κοινωνική διάσταση του προβλήματος είναι εμφανής καθώς όπως σημειώνει, πέρα από τη συνενοχή υπάρχει έπειτα και ένα συναισθηματικό victim blaming, καθώς η κοινωνία κατακρίνει τις ίδιες τις γυναίκες που έχουν πέσει θύματα, επιδεικνύοντας τη συμπεριφορά «τα ήθελαν και τα έπαθαν».

Όπως αναφέρει η κ. Χιόνη-Χότουμαν, η ανάγκη να ασχοληθούμε με τα φαινόμενα αυτά είναι επιτακτική καθώς στη διάρκεια της καραντίνας υπήρξε αύξηση της συχνότητας τέτοιων πράξεων.

Μάλιστα η δικηγόρος διευκρινίζει πως η εκδικητική πορνογραφία δεν διαχωρίζει ανθρώπους και σχέσεις καθώς η ΔΙΟΤΙΜΑ δέχεται καταγγελίες τόσο από γυναίκες που ήταν σε συντροφική όσο και σε συζυγική σχέση, από Ελληνίδες αλλά και προσφυγοπούλες ενώ υπάρχουν και άντρες θύματα, στην πλειονότητά τους μέλη της ΛΟΑΤΚΙ κοινότητας.

Τι μπορεί να κάνει μια γυναίκα

Μια γυναίκα που πέφτει θύμα τέτοιων συμπεριφορών μπορεί να απευθυνθεί σε δικηγόρο που θα την οδηγήσει στα επόμενα βήματά της εξετάζοντας τις ιδιαίτερες πτυχές κάθε περίπτωσης.

Συγκεκριμένα, για γυναίκες που βρίσκονται στη Θεσσαλονίκη μπορούν επίσης να απευθυνθούν στο 15900 στα συμβουλευτικά κέντρα της γενικής γραμματείας οικογενειακής πολίτικής και ισότητας των φύλων (δείτε εδώ). 

Πηγή: voria.gr