Δύο σπουδαίες γυναίκες του ευρωπαϊκού σινεμά συστήνει το 61ο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης, το οποίο θα διεξαχθεί από τις 5 έως τις 15 Νοεμβρίου 2020. Πρόκειται για τη Νορβηγίδα Άνια Μπρέιεν, πρωτοπόρο του φεμινιστικού σινεμά στη Σκανδιναβία, και την Τσέχα Βέρα Χιτίλοβα (1929-2014), ανατρεπτική δημιουργό και μέλος του «τσέχικου νέου κύματος». Τo κοινό θα έχει την ευκαιρία να ανακαλύψει το πλούσιο έργο τους τόσο μέσα στις αίθουσες όσο και διαδικτυακά.

Άνια Μπρέιεν

Η Άνια Μπρέιεν υπήρξε μια από τις σπουδαιότερες γυναίκες του φεμινιστικού σινεμά στις σκανδιναβικές χώρες. Παρά το γεγονός ότι δεν είναι πολύ γνωστή στην Ελλάδα, ωστόσο είναι διάσημη στη χώρα της, έχοντας τιμηθεί τόσο σε διεθνή φεστιβάλ όσο και χώρους τέχνης σε ολόκληρο τον κόσμο. Έχει αναγνωριστεί από καταξιωμένους σκηνοθέτες, ενώ αποτέλεσε πηγή έμπνευσης για πολλούς νέους δημιουργούς.

Ο έρωτας, η μοναξιά, ζητήματα φύλου αλλά και ταυτότητας αποτελούν τις κύριες θεματολογίες γύρω από τις οποίες κινήθηκαν οι ταινίες της. Φέτος, τη χρονιά που η Μπρέιεν διανύει, πια, το 80ό έτος την ηλικίας της, το φεστιβάλ τιμά το έργο της με ένα αφιέρωμα που αποτελείται από επτά ταινίες μυθοπλασίας και έξι ντοκιμαντέρ.

«Ο βιασμός» (1971)

Πρόκειται για το σκηνοθετικό της ντεμπούτο, το οποίο εγκαινίασε το νορβηγικό νέο κύμα. Μια ταινία φορμαλιστικά απαιτητική, η οποία ασκεί κριτική στο νορβηγικό δικαστικό σύστημα. Προβλήθηκε στο Δεκαπενθήμερο των Σκηνοθετών στις Κάννες, προκαλώντας ιδιαίτερη αίσθηση.

«Σύζυγοι» / «Wives» (1975, 1985 και 1996)

Η τριλογία της Μπρέιεν αποτέλεσε μια φεμινιστική απάντηση στο «Husbands» (1970) του Τζον Κασσαβέτη. Στην πρώτη ταινία της τριλογίας, τρεις γυναίκες αφήνουν τη δουλειά τους και τις οικογένειές τους για να ζήσουν μια διασκεδαστική περιπέτεια μιας εβδομάδας. Δέκα χρόνια αργότερα, η σκηνοθέτις γύρισε με το ίδιο καστ το «Σύζυγοι – Δέκα χρόνια μετά» και σχεδόν 20 χρόνια μετά, το επόμενο μέρος της τριλογίας, το «Σύζυγοι ΙΙΙ».

«Παιχνίδια έρωτα και μοναξιάς» (1977)

Μια διασκευή ενός μυθιστορήματος του Γιάλμαρ Σέντεμπεργκ, που εκδόθηκε το 1912, μιλώντας για χαμένες ευκαιρίες και έναν ανεκπλήρωτο έρωτα.

Στην ταινία βλέπουμε έναν δημοσιογράφο να ερωτεύεται μία νεαρή κοπέλα, χωρίς, ωστόσο, να παίρνει την απόφαση να την παντρευτεί.

«Πλησιέστερος συγγενής» (1979)

Μια ταινία που σηματοδοτεί μια από τις κορυφαίες στιγμές της καριέρας της. Πρόκειται για μια σατιρική ματιά σε μια οικογενειακή διαμάχη για μία κληρονομιά. Προβλήθηκε στο διαγωνιστικό τμήμα του Φεστιβάλ των Καννών, με τον Μπέργκμαν να δηλώνει ότι η Μπρέιεν έπρεπε να είχε κερδίσει τον Χρυσό Φοίνικα.

«Το κυνήγι της μάγισσας» (1981)

Μια ακόμα κριτική από την Μπρέιεν στην πατριαρχική κοινωνία, μέσα από την ιστορία μιας γυναίκας που κατηγορείται για μαγεία, στη Νορβηγία του 1630.

«Γεζίντι» (2009)

Ένα ντοκιμαντέρ στο οποίο η σκηνοθέτις παρακολουθεί τις διώξεις που υφίσταται η κουρδική θρησκευτική μειονότητα.

Βέρα Χιτίλοβα

Αντισυμβατική και ατρόμητη, η Βέρα Χιτίλοβα υπήρξε η «αναρχική» του τσέχικου σινεμά. Η σκηνοθέτις έφυγε από τη ζωή το 2014, ενώ υπήρξε μία από τις σπουδαιότερες εκπροσώπους του «τσεχικού νέου κύματος».

«Κάτι διαφορετικό» (1963)

Η πρώτη της ταινία μεγάλου μήκους, η οποία μεταξύ άλλων αποκάλυψε το μεγάλο κινηματογραφικό της ταλέντο. Συνδυάζοντας ντοκιμαντέρ και μυθοπλασία, η ταινία αφηγείται δύο διαφορετικές ιστορίες: στη μία βλέπουμε την πραγματική πρωταθλήτρια Εύα να προετοιμάζεται για τους γυμναστικούς αγώνες υπό το άγρυπνο βλέμμα ενός άνδρα προπονητή, ενώ στη δεύτερη η νοικοκυρά Βέρα πλήττει στην καθημερινή ρουτίνα της, την ώρα που ο σύζυγός της περιμένει από εκείνη να λύσει όλα τα προβλήματα…

«Οι μαργαρίτες» (1966)

Πρόκειται για την πιο δημοφιλή ταινία της Χιτίλοβα. Στην ιστορία της, παρατηρούμε δύο νεαρά κορίτσια τα οποία, συνειδητοποιώντας ότι ο κόσμος είναι κακός, παίρνουν την απόφαση να γίνουν και οι ίδιες κακές, σκορπίζοντας τον πανικό σε ολόκληρη την Πράγα. Απαγορευμένη από το κομμουνιστικό καθεστώς της Τσεχίας, η ταινία θεωρείται ένας κινηματογραφικός ύμνος προς την ανεξαρτησία.

Ακολουθούν ακόμα τρεις ταινίες της Χιτίλοβα. Πρόκειται για τον «Απαγορευμένο καρπό» (1970), η οποία αποτελεί μια πειραματική ανάγνωση της βιβλικής ιστορίας του Αδάμ και της Εύας, «Το παιχνίδι των μήλων» (1977), που αν και κωμωδία, διακατέχεται από την επαναστατική και φεμινιστική ματιά της Χιτίλοβα για τη μάχη των δύο φύλων και, τέλος, η ταινία «Από δω κι από κει» (1988), η οποία είναι μια από τις πρώτες που αναφέρθηκαν ανοιχτά για το AIDS.

Το φεστιβάλ τηρεί όλα προβλεπόμενα μέτρα ασφαλείας, ενώ η πληρότητα των αιθουσών είναι στο 30% και ανάμεσα σε κάθε θεατή μεσολαβούν δύο κενές θέσεις.

Περισσότερες πληροφορίες: www.filmfestival.gr