Την επανεκκίνηση της ελληνικής οικονομίας εις πείσμα των αντίξοων εγχώριων και διεθνών συνθηκών θα επιχειρήσει το νέο οικονομικό επιτελείο, με κύρια όπλα την άμεση αξιοποίηση των κοινοτικών κονδυλίων του ΕΣΠΑ και το κλίμα αισιοδοξίας και ελπίδας που δημιούργησε στην αγορά η άνετη επίτευξη κυβερνητικής αυτοδυναμίας.

Την επανεκκίνηση της ελληνικής οικονομίας εις πείσμα των αντίξοων εγχώριων και διεθνών συνθηκών θα επιχειρήσει το νέο οικονομικό επιτελείο, με κύρια όπλα την άμεση αξιοποίηση των κοινοτικών κονδυλίων του ΕΣΠΑ και το κλίμα αισιοδοξίας και ελπίδας που δημιούργησε στην αγορά η άνετη επίτευξη κυβερνητικής αυτοδυναμίας.

Το στοίχημα δικαιολογημένα θεωρείται κρίσιμο δεδομένου ότι η κυβέρνηση θα κληθεί να θέσει φρένο στον δημοσιονομικό εκτροχιασμό της χώρας και ταυτόχρονα να πετύχει αναθέρμανση της αγοράς και αυτοτροφοδοτούμενη ανάπτυξη, η οποία δεν θα στηρίζεται μόνο σε δυσβάστακτο δανεισμό κράτους, επιχειρήσεων και ιδιωτών.

Η κρισιμότητα της κατάστασης επιτάσσει τη λήψη μέτρων έκτακτης ανάγκης, όπως η δραστική περικοπή της σπατάλης στον δημόσιο τομέα και η άμεση κινητοποίηση του μηχανισμού βεβαίωσης και είσπραξης φόρων, που προϋποθέτει όμως την αναθέρμανση της πραγματικής οικονομίας, αφού, με την κατανάλωση παγωμένη και τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις στα πρόθυρα χρεοκοπίας, η φοροδοτική ικανότητα της αγοράς είναι περιορισμένη και ο φαύλος κύκλος των δημόσιων ελλειμμάτων θα διαιωνίζεται.

Μεγάλες προσδοκίες σε επιχειρήσεις και εργαζομένους δεν μπορούν να καλλιεργηθούν, αφού οι απολύσεις και η υπερχρέωση των νοικοκυριών θα παραμείνουν σε καθημερινή διάταξη για αρκετό χρονικό διάστημα ακόμη.

Τουλάχιστον μέχρι να αρχίσουν να πιάνουν τόπο οι τονωτικές ενέσεις που λογικά θα επιχειρήσει η κυβέρνηση στα τέλη του έτους και στις αρχές του επομένου και εφόσον βέβαια οι πράσινοι καταφέρουν μέχρι τότε να βάλουν σε κάποια τάξη το δημοσιονομικό χάος που παρέλαβαν.

Αρκεί να επισημάνουμε ότι η οικονομία, η οποία πέρυσι έτρεχε με ρυθμό 3,5%, φέτος υποχωρεί κατά 0,8%, το δημοσιονομικό έλλειμμα διογκώνεται με τον εξωφρενικό ρυθμό του 10% του ΑΕΠ και το δημόσιο χρέος ξεπερνάει πλέον τα 300 δισ. ευρώ!

 

Επιπλέον δανεισμός

Η επιδείνωση της οικονομικής θέσης της χώρας αποτυπώνεται ήδη ανάγλυφα σε όλες τις εκθέσεις των διεθνών οργανισμών, χωρίς να υπολογίσει κανείς ότι το απερχόμενο οικονομικό επιτελείο έχει προϋπολογίσει έσοδα 1,1 δισ. ευρώ από την «τακτοποίηση» των ημιυπαίθριων χώρων, 1 δισ. ευρώ από το ΕΤΑΚ 2008 και 2009, 1,8 δισ. ευρώ από εισπράξεις ληξιπρόθεσμων χρεών και 300 εκατ. ευρώ από την επανακυκλοφορία του «Ξυστό», παραδοχές που βρίσκονται πλέον κυριολεκτικά στον αέρα.

Παράλληλα, ο δανεισμός του Δημοσίου, που άρχισε από τα 43 δισ. ευρώ, έχει ήδη φθάσει αισίως τα 55,4 δισ. ευρώ, ενώ το ΠΑΣΟΚ υποστηρίζει πως υπάρχει και «κρυφός» δανεισμός της τάξεως των 5 έως 7 δισ. ευρώ.

Αν μάλιστα υπολογιστεί ο επιπλέον δανεισμός που θα απαιτηθεί για να καλύψει την τυχόν διεύρυνση του ελλείμματος από το 6% στο 10%, δεν αποκλείεται το συγκεκριμένο μέγεθος να διαμορφωθεί σε επίπεδα άνω των 70 δισ. ευρώ, καθιστώντας τη χώρα ουσιαστικά «έρμαιο» των δανειστών της.

Η κυβέρνηση θα κληθεί λοιπόν να ισορροπήσει πάνω σε αυτό το τεντωμένο σχοινί του υπέρμετρου κρατικού δανεισμού μέχρι να πετύχει την αναζωπύρωση της αναπτυξιακής διαδικασίας, η οποία μέχρι στιγμής βαίνει φθίνουσα.

Στο δεύτερο τρίμηνο το ΑΕΠ μειώθηκε κατά 0,3% και στο σύνολο του έτους η συρρίκνωση εκτιμάται ότι ίσως φθάσει στο 1% ενώ και το 2010 προβλέπεται χρονιά ύφεσης ή στην καλύτερη περίπτωση στασιμότητας.

Στην ίδια περίοδο, η ανεργία έπιασε το 8,9% και αναμένεται να διαμορφωθεί στο 9,5% μέχρι το τέλος του έτους, ενώ όλες οι προβλέψεις κάνουν   λόγο για περαιτέρω άνοδο το 2010, οπότε, σύμφωνα με το ΔΝΤ, θα εκτοξευθεί στο 10,5%.

Μέσα σε αυτό τον κακό χαμό, η νέα κυβέρνηση πρέπει να καταρτίσει τον προϋπολογισμό για το 2010 και να καταθέσει τριετές Πρόγραμμα Σταθερότητας και Ανάπτυξης στην Ε.Ε., το οποίο θα περιορίζει το έλλειμμα κάτω από 3% του ΑΕΠ στα τέλη του 2012.

Καλούνται δηλαδή οι ΠΑΣΟΚοι να εξοικονομήσουν περί τα 12 δισ. ευρώ για να μειωθεί στο 3% του ΑΕΠ και παράλληλα να καλύψουν τα επιπλέον 3 δισ. ευρώ που απαιτεί το πρόγραμμά τους.

Και φυσικά όλα αυτά πρέπει να συνδυασθούν με τη νέα αναμόρφωση του ασφαλιστικού, αφού το ΠΑΣΟΚ έχει υποσχεθεί ότι θα διορθώσει αδικίες του νόμου Πετραλιά, εξασφαλίζοντας όμως ταυτόχρονα τη μακροπρόθεσμη βιωσιμότητα του ασφαλιστικού συστήματος για την οποία η Ευρωπαϊκή Ένωση και οι άλλοι διεθνείς οργανισμοί μάς πιέζουν αφόρητα…

 

Ήρθε η… ώρα μας

Με μια κουβέντα, έχει έλθει η ώρα να λύσουμε τώρα μονομιάς τα μεγάλα και χρόνια προβλήματα της οικονομίας, τα οποία ουδέποτε αντιμετωπίστηκαν, παρά την ευνοϊκή συγκυρία από πλευράς ανάπτυξης των προηγούμενων χρόνων – ίσως και δεκαετιών.

Το έλλειμμα του προϋπολογισμού, για παράδειγμα, είχε εκτροχιασθεί ήδη από το 2007, το χρέος ήταν το δεύτερο μεγαλύτερο στην Ευρωπαϊκή Ένωση, τα ιδιωτικά χρέη επίσης υψηλά, το έλλειμμα του ισοζυγίου πληρωμών σε επίπεδα παγκόσμιου ρεκόρ, η ανταγωνιστικότητα βρισκόταν σε συνεχή επιδείνωση, το ασφαλιστικό – παρά τα μέτρα Πετραλιά – βρισκόταν σε ζώνη υψηλού κινδύνου, σύμφωνα με την Κομισιόν, και σε όλα αυτά ήρθε να προστεθεί η διεθνής κρίση!

Έχουμε λοιπόν καμιά πιθανότητα να τα καταφέρουμε; Πολλά θα εξαρτηθούν από τους χειρισμούς του νέου υπουργού Οικονομίας, ο οποίος δεν θα έχει ούτε μία ημέρα περίοδο χάριτος καθώς, πριν καλά καλά προλάβει κυριολεκτικά να κάτσει στην καρέκλα του, θα πρέπει να λάβει κρίσιμες αποφάσεις για το πώς θα διαχειριστεί τον βραχνά του υπέρογκου δημοσιονομικού ελλείμματος, ώστε να ξεκινήσει τις διαπραγματεύσεις με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για τα χρονοδιαγράμματα μέσα στα οποία θα μειωθεί στο 3% του ΑΕΠ.

Έτσι πρέπει να παραστεί στη συνεδρίαση του Συμβουλίου των Ευρωπαίων Υπουργών Οικονομικών σε λιγότερο από δύο εβδομάδες (στις 20 Οκτωβρίου) προετοιμάζοντας παράλληλα τον φάκελο που θα συνοδεύει το αίτημα παράτασης της διαδικασίας του υπερβολικού ελλείμματος.

Μια εβδομάδα αργότερα δε, αφού θα έχουν προηγηθεί οι ανακοινώσεις της Eurostat για το έλλειμμα, θα πρέπει να ενημερωθεί ο Αλμούνια όχι μόνο για τις εξελίξεις στα δημοσιονομικά, αλλά κυρίως για τον σχεδιασμό των επόμενων ετών, με φόντο τις χρόνιες παθογένειες της ελληνικής οικονομίας.

Θα πρέπει ακόμη να ισορροπήσει την κατάσταση για να μπορέσει να χρηματοδοτήσει αυξήσεις σε μισθούς και συντάξεις χωρίς να καταφύγει σε πιο σκληρούς φόρους και ακόμα μεγαλύτερο δανεισμό, καθώς, με μέσο ετήσιο πληθωρισμό 1,7%, η νέα κυβέρνηση, στην καλύτερη περίπτωση, θα πρέπει να δώσει αυξήσεις 2% σε μισθούς και συντάξεις.

 

Ζητούνται… έσοδα

Πολλά θα εξαρτηθούν φυσικά από τη φορολογική πολιτική, η οποία θα αποτελέσει βασικό πυλώνα στην προσπάθεια της νέας κυβέρνησης να περιορίσει τη φοροδιαφυγή για να αυξήσει τα έσοδα του Δημοσίου και να μειώσει τα φορολογικά βάρη για τους οικονομικά ασθενέστερους, όπως δεσμεύτηκε προεκλογικά.

Σύμφωνα με τις εξαγγελίες του ΠΑΣΟΚ, θα επιβληθεί φορολόγηση όλων των εισοδημάτων – πλην των τόκων –βάσει νέας ενιαίας προοδευτικής φορολογικής κλίμακας.

Έτσι, με βάση την κλίμακα θα φορολογούνται τα μερίσματα όπως και τα εισοδήματα που έως τώρα φορολογούνται αυτοτελώς, ενώ θα καταργηθεί το ΕΤΑΚ και θα αντικατασταθεί από τον Φόρο Μεγάλης Ακίνητης Περιουσίας βάσει προοδευτικής κλίμακας ενώ θα επανέλθει ο φόρος κληρονομιάς, με υψηλό αφορολόγητο όριο όμως ώστε να απαλλάσσονται οι μικροϊδιοκτήτες.

Οι πιο φιλόδοξοι στόχοι της νέας φορολογικής πολιτικής θα είναι η είσπραξη των ανείσπρακτων φόρων, η ηλεκτρονική διασύνδεση του πληροφοριακού συστήματος φορολογικών δεδομένων με αυτό των ταμείων κοινωνικής ασφάλισης για τη δημιουργία ενιαίας βάσης υποχρεώσεων φορολογουμένων και επιχειρήσεων, η επαναφορά του πόιντ σίστεμ στη διενέργεια των φορολογικών ελέγχων και η αυστηροποίηση των ελέγχων στις off shore εταιρείες.

Επίσης, ο νέος υπουργός Οικονομίας θα βρει ανοικτό τον φάκελο της φτώχειας που αφορά περίπου 2 εκατομμύρια πολίτες καθώς και τον φάκελο της εισοδηματικής πολιτικής στο Δημόσιο και το Νέο Μισθολόγιο.

 

Ανάκαμψη στο… βάθος

Ο πιο καθοριστικός όμως παράγοντας για το αν θα καταφέρει η ελληνική οικονομία να βγει από το τούνελ, είναι οι εξελίξεις στην παγκόσμια οικονομία και ειδικότερα στην ευρωζώνη καθώς και ο τρόπος με τον οποίο αντιμετωπίζει τη χώρα μας η διεθνής οικονομική και επενδυτική κοινότητα.

Όπως δείχνουν λοιπόν τα στοιχεία που ανακοινώθηκαν την περασμένη Δευτέρα, η οικονομική ανάκαμψη κερδίζει έδαφος στην ευρωζώνη για την επέκταση της επιχειρηματικής δραστηριότητας στους τομείς της μεταποίησης και των υπηρεσιών τον Σεπτέμβριο.

Ο σύνθετος δείκτης που αποτυπώνει τη δραστηριότητα και στους δύο τομείς, ανήλθε στις 51,1 μονάδες, από 50,4 τον Αύγουστο και υψηλότερα από το 50,8 που αναμενόταν από τους ειδικούς.

Οι οικονομολόγοι τονίζουν ότι «η ανάκαμψη είναι εδώ», αλλά παραμένει εύθραυστη, όπως αποδεικνύεται και από την πτώση κατά 2,6% που σημείωσαν τον Αύγοσυτο οι λιανικές πωλήσεις (από 1,9% τον Ιούλιο), σύμφωνα με τα στοιχεία που ανακοίνωσε η Eurostat.

Στις υπηρεσίες, ο σχετικός δείκτης σκαρφάλωσε στο υψηλότερο επίπεδο από τον Απρίλιο του 2008 (50,9 μονάδες από 49,9 τον Αύγουστο), αλλά οι απώλειες θέσεων  εργασίας αυξήθηκαν και οι περισσότεροι αναλυτές προβλέπουν περαιτέρω απώλειες τους επόμενους μήνες.