Όταν καλλιεργούμε φυτά σε γλάστρες, είναι μεγάλο στοίχημα να τους προσφέρουμε συνθήκες παρόμοιες με αυτές του φυσικού τους περιβάλλοντος. Ακόμα και όταν νομίζουμε ότι τα έχουμε καταφέρει, ένας παγετός, ένα κύμα καύσωνα ή μια επιδρομή εντόμων είναι αρκετά για να ξεράνουν το φυτό μας. Έτσι, μας φαίνεται λογικό πως τα φυτά γλάστρας συνοδεύονται από ημερομηνία λήξης.

Στο Βασιλικό Βοτανικό κήπο του Κιου στο Λονδίνο, υπάρχει ένα φυτό γλάστρας που νίκησε το στοίχημα και επιβίωσε όχι απλά για λίγα χρόνια, αλλά για δυόμιση αιώνες!

Πρόκειται για μια γιγάντια κύκα, ένα σπάνιο φοινικοειδές της Νοτίου Αφρικής με το λατινικό όνομα Encephalartos altensteinii, που φέτος έκλεισε τα 245 χρόνια ζωής, έχοντας κατακτήσει το ρεκόρ του μακροβιότερου καλλιεργούμενου σε γλάστρα φυτού. Ανήκει στην τάξη των κυκαδόφυτων, τα οποία είναι προϊστορικά φυτά που κυριαρχούσαν στη γη πριν από 250 εκατομμύρια χρόνια, πριν την εμφάνιση των δεινοσαύρων και των ανθοφόρων φυτών.

Η κύκα αυτή έφτασε στην Αγγλία το 1775, όταν ο πρώτος βοτανολόγος και κυνηγός φυτών του Βασιλικού Βοτανικού Κήπου, Φράνσις Μασόν, το περισυνέλεξε από το Ανατολικό Ακρωτήρι της Νοτίου Αφρικής, που είναι ο τόπος καταγωγής του μεγάλου αυτού φοινικοειδούς. Μετά από ένα πολύμηνο ταξίδι δεμένο στο κατάστρωμα ενός ξύλινου πλοίου, το φυτό έφτασε στο Κιου, όπου ζει χαρούμενο ως και σήμερα στο τροπικό θερμοκήπιο με τους φοίνικες.

Αν και είναι φυτό πολύ αργής ανάπτυξης που μεγαλώνει μόνο 2,5 εκατοστά το χρόνο και βγάζει νέα φύλλα κάθε λίγα χρόνια, πλέον ζυγίζει πάνω από έναν τόνο και έχει ύψος τεσσάρων μέτρων. Καθώς δε ζει στο χώμα, όπου θα μπορούσε να αναπτύξει ένα εκτεταμένο ριζικό σύστημα, πλέον απαιτεί υποστύλωση για να παραμείνει όρθιο, δεδομένης και της κλίσης του. Το 2009 μάλιστα, όταν έπρεπε να μεταφυτευτεί σε μεγαλύτερη γλάστρα, χρειάστηκαν εννιά άτομα για να τα καταφέρουν.

Αυτό το είδος φυτών αναπαράγεται μέσω κώνων που μοιάζουν με τεράστια κουκουνάρια και φυτρώνουν από το κέντρο του φυτού. Η συγκεκριμένη γιγάντια κύκα έχει αναπτύξει τέτοιο κώνο μόνο μια φορά στα 245 χρόνια που ζει στο Βοτανικό Κήπο, το 1819. Αυτό δε μας κάνει εντύπωση, καθώς κανένα θερμοκήπιο δεν μπορεί να δημιουργήσει το ακριβές μικροκλίμα που χρειάζονται τέτοια φυτά, ειδικά όταν προέρχονται από μια χώρα με τόσο διαφορετικές συνθήκες περιβάλλοντος.

Ακόμα και χωρίς καρπό, η γιγάντια γριά κύκα είναι το διαμάντι του τροπικού θερμοκηπίου, που προσφέρει καθημερινά ικανοποίηση στους επισκέπτες αλλά και τους κηπουρούς που τη φροντίζουν. Ως σπάνιο είδος που απειλείται από τις εκκαθαρίσεις των φυσικών βιοτόπων, η πώλησή του πλέον επιτρέπεται μόνο υπό αυστηρές προϋποθέσεις. Στο Βοτανικό Κήπο του Κιου, είναι ένα από τα φυτά-δείγματα των απειλούμενων ειδών που ανήκουν στην «κόκκινη» λίστα της Διεθνούς Ένωσης Προστασίας της Φύσης (IUCN). Οι ερευνητές του Βοτανικού Κήπου ευελπιστούν να δημιουργήσουν μια βάση δεδομένων για αυτά τα φυτικά είδη, ώστε να βοηθήσουν στην κατανόηση του κύκλου ζωής τους και να προσφέρουν πληροφορίες απαραίτητες για την προστασία και τη διαιώνισή τους.