Συμφωνία επιτεύχθηκε χθες σε επίπεδο Ευρωπαϊκού Συμβουλίου επί του μηχανισμού για το κράτος δικαίου που θα συνοδεύει το νέο Πολυετές Δημοσιονομικό Πλαίσιο και το Ταμείο Ανάκαμψης. Ανοίγει έτσι, με την άρση του βέτο της Ουγγαρίας και της Πολωνίας, ο δρόμος για την εφαρμογή της ιστορικής συμφωνίας της 21ης Ιουλίου για το πακέτο του 1,82 τρισ. ευρώ που θα συμβάλει καταλυτικά στην ανάκαμψη της ευρωπαϊκής οικονομίας. Εως το απόγευμα, χθες, οι νομικοί ανέλυαν εξονυχιστικά το προσχέδιο συμπερασμάτων που είχε καταθέσει το Βερολίνο και υπήρχαν ανησυχίες για το αν οι χώρες του Βορρά και ειδικά η Ολλανδία, θα δέχονταν τον τριμερή συμβιβασμό μεταξύ Γερμανίας, Ουγγαρίας και Πολωνίας που ήρε το αδιέξοδο.

Τα τρία κριτήρια της Ολλανδίας

Ο Ολλανδός πρωθυπουργός Μαρκ Ρούτε, μιλώντας χθες το πρωί, έθεσε τρία κριτήρια για την αποδοχή του: να είναι αποδεκτός από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο («κλειδί για εμάς»)· να μην επηρεάζει τον πυρήνα της συμφωνίας μεταξύ του Συμβουλίου και του Κοινοβουλίου σχετικά με τη λειτουργία και την εμβέλεια του μηχανισμού· και να μπορεί η Επιτροπή αναδρομικά να τον ενεργοποιήσει αν εντοπίσει παραβάσεις κατά την περίοδο στην οποία η νομιμότητα του μηχανισμού θα εξετάζεται από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο. Η τελευταία αυτή δυνατότητα προσφυγής –και αναστολής λειτουργίας του μηχανισμού όσο εξετάζεται η υπόθεση– ήταν ζωτικής σημασίας για να συναινέσουν η Βουδαπέστη και Βαρσοβία.

Το τελικό εμπόδιο τώρα που μένει να ξεπεραστεί είναι η συναίνεση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, που διαπραγματεύθηκε επί μακρόν τους προηγούμενους μήνες με τη γερμανική προεδρία του Συμβουλίου, πιέζοντας για την ενίσχυση του μηχανισμού. Η έγκριση του Κοινοβουλίου αναμένεται να δοθεί την ερχόμενη εβδομάδα στην ολομέλεια (14-17 Δεκεμβρίου).

Ο κ. Ρούτε, σύμφωνα με τον πρόεδρο του Κοινοβουλίου, Νταβίντ Σασόλι, τον ρώτησε στην αρχή της συνεδρίασης του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου τη γνώμη του για τον τριμερή συμβιβασμό. «Θα εξετάσουμε λεπτομερώς τα συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου και ελπίζουμε ότι θα είναι συνεπή με το πνεύμα και το γράμμα του συμβιβασμού που επετεύχθη [μεταξύ Συμβουλίου και Κοινοβουλίου], ειδικά σχετικά με τα μέτρα διαφύλαξης του κράτους δικαίου», είπε ο κ. Σασόλι σε συνέντευξη Τύπου.

Σε δικές του δηλώσεις, χθες, ο επικεφαλής της κοινοβουλευτικής ομάδας του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος, Μάνφρεντ Βέμπερ, έστειλε θετικά σήματα. «Η κοινοβουλευτική ομάδα του ΕΛΚ είχε μία ξεκάθαρη γραμμή από την αρχή: δεν θα αλλάξουμε ούτε ένα γράμμα του μηχανισμού για το κράτος δικαίου. Η κοινή διακήρυξη που συμφωνήθηκε μεταξύ της γερμανικής προεδρίας και των κυβερνήσεων της Ουγγαρίας και της Πολωνίας σέβεται αυτήν την κόκκινη γραμμή».

«Νίκη» είδαν Πολωνία και Ουγγαρία

Από την πλευρά τους, ως «νίκη» χαρακτηρίζουν τον συμβιβασμό στη Σύνοδο Κορυφής της Ευρωπαϊκής Ένωσης για το Πολυετές Δημοσιονομικό Πλαίσιο και το Ταμείο Ανάκαμψης η Πολωνία και η Ουγγαρία.

Ο πρωθυπουργός της Πολωνίας Ματέους Μοραβιέτσκι χαρακτήρισε τη συμβιβαστική συμφωνία στην οποία κατέληξαν οι ηγέτες των 27 κρατών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης ως προς το κράτος δικαίου και τους όρους για την εκταμίευση ποσών από τα ευρωπαϊκά ταμεία για την αντιμετώπιση του αντίκτυπου της πανδημίας του νέου κορωνοϊού «διπλή νίκη».

«Από τη μια, ο προϋπολογισμός της ΕΕ μπορεί να αρχίσει [να εκτελείται] και η Πολωνία θα λάβει 700 δισεκατομμύρια ζλότι [σ.σ.: 174 εκατ. ευρώ] από αυτόν. Από την άλλη, τα κεφάλαια αυτά είναι ασφαλή, διότι ο μηχανισμός των όρων περιορίστηκε σε πολύ συγκεκριμένα κριτήρια», ανέφερε ο Μοραβιέτσκι και πρόσθεσε πως με τη συμφωνία αποκλείεται ταυτόχρονα το ενδεχόμενο οι κανόνες να μεταβληθούν εκ των υστέρων σε βάρος των συμφερόντων της Βαρσοβίας.

Ταυτόσημη άποψη εξέφερε ο πρωθυπουργός της Ουγγαρίας Βίκτορ Όρμπαν. Ο εκπρόσωπος του λαϊκιστή εθνικιστή πρωθυπουργού σχολίασε μέσω Twitter: «Νικήσαμε. Στη δύσκολη περίοδο της πανδημίας, της οικονομικής κρίσης, δεν είναι ώρα να κάνουμε πολιτικές και ιδεολογικές συζητήσεις που μας εμποδίζουν να αναλάβουμε δράση».

Για τον Ζόλταν Κόβατς, τον εκπρόσωπο του Όρμπαν, «αποτρέψαμε τον κίνδυνο να χρησιμοποιηθούν δημοσιονομικά μέτρα προκειμένου να ασκηθεί πίεση στους Ούγγρους να λάβουν αποφάσεις που δεν θέλουν».