Προ εβδομάδων ο υπουρ­γός Δικαιοσύνης Αντώνης Ρουπακιώτης, θέλοντας να περιγράψει τη δύσκολη κα­τάσταση που επικρατεί στις ελληνικές φυλακές…

Το Ποντίκι
Προ εβδομάδων ο υπουρ­γός Δικαιοσύνης Αντώνης Ρουπακιώτης, θέλοντας να περιγράψει τη δύσκολη κα­τάσταση που επικρατεί στις ελληνικές φυλακές εξαιτίας της υπερσυμφόρησης και των μειωμένων δαπανών, μι­λώντας σε πρωινή εκπομπή, αποκάλυ­ψε ότι υπάρχουν σκέψεις για παρακο­λούθηση των κρατουμένων κατά την άδειά τους με ηλεκτρονικό βραχιολάκι ή, αλλιώς, συσκευή γεωεντοπισμού.
Επίσης έκανε λόγο και για την αδή­ριτη αναγκαιότητα για κοινωφελή ερ­γασία ως εναλλακτική μορφή έκτισης ποινών ώστε να αποσυμφορηθούν τα ασφυκτικά γεμάτα σωφρονιστικά κα­ταστήματα.
Αφορμή για την αναφορά που έκα­νε στο «βραχιολάκι», επιφυλασσόμε­νος ν’ αποκαλύψει τα σχετικά σχέδια των επιτροπών έργου του υπουργεί­ου στο μέλλον, είχε αποτελέσει και η «απόδραση» του διαβόητου κακοποι­ού Μιχάλη Μακρυγιάννη, ο οποίος, παρ’ ότι έχει καταδικαστεί σε τέσσε­ρις φορές ισόβια για πέντε φόνους και αναρίθμητες παραβάσεις του Κώδικα Ποινικής Δικονομίας, δεν επέστρεψε από ολιγοήμερη άδεια στις φυλακές της Λάρισας.
Ήταν η ενδέκατη στη σειρά άδεια που είχε πάρει από το 2010 και εκείνη τη φορά συνέπεσε με την απόρριψη του τέταρτου κατά σειρά αιτήματος που είχε υποβάλει για αναστολή έκτι­σης της ποινής του. Ο Μακρυγιάννης είχε φανεί ασυνεπής και τον Οκτώ­βριο του 2006, όταν πάλι δεν είχε επι­στρέψει ύστερα από άδεια στις φυλα­κές Αλικαρνασσού και πιάστηκε έναν χρόνο αργότερα, όταν κατηγορήθηκε για συμμετοχή σε συμμορία η οποία διέπραξε κινηματογραφικές ληστείες και ήρθε σε ένοπλες συμπλοκές με καταδιωκτικά αποσπάσματα της αστυ­νομίας.
Θα πουλήσω το βραχιόλι…
Κι επειδή εδώ στο «Π», ως γνωστόν, είμαστε φιλύποπτοι και… καχύποπτοι, η αναφορά αυτή του υπουργού μας παραξένεψε αρκούντως και το ψάξα­με περισσότερο. Το εντυπωσιακό; Ότι, ύστερα από ενδελεχές ψάξιμο, «τρα­κάραμε» πάνω σε μια απίστευτη προ­οπτική: στις ιδιωτικές εταιρείες ασφά­λειας και στις ιδιωτικές φυλακές…
Πώς όμως μπορεί κάποιος να φτά­σει σε ένα τέτοιο συμπέρασμα; Το «Π» ζήτησε την άποψη ενός τεχνικού πραγματογνώμονα, του Άγγελου Αγραφιώτη, ο οποίος είναι σύμβουλος διαχείρισης κινδύνου, προκειμένου ν’ αναζητήσουμε την άκρη με την υπόθε­ση «βραχιολάκι».
Σπεύδουμε καταρχάς να σημειώ­σουμε ότι πατρίδα των ιδιωτικών φυ­λακών είναι οι ΗΠΑ. Ακολούθησε η Μ. Βρετανία και στη συνέχεια τις δύο αυτές χώρες αντέγραψαν η Αυστραλία και η Νέα Ζηλανδία. Οι κοιτίδες του νεοφιλελευθερισμού, δηλαδή, τον οποίο ευαγγελίζεται και το… ΔΝΤ και επιχει­ρεί να «μεταγγίσει» την «επιχειρημα­τικότητα» που απορρέει από την μπίζνα της φυλακής οπουδήποτε καλείται να… διασώσει την οικονομία μιας κλυδωνιζόμενης οικονομικά χώρας. Βρε, βρε, κάτι συμπτώσεις.
Η χρήση του ηλεκτρονικού βραχιολιού παρακολούθησης, μας λέει ο Ά. Αγραφιώτης, είναι ένας συνδυασμός επανδρωμένων και ηλεκτρονικών υπηρεσιών, ο οποίος παρέχεται από ιδιωτικές εταιρείες security εδώ και χρόνια στην Αγγλία και τις ΗΠΑ. Έτσι επιτυγχάνονται η αποσυμφόρηση των φυλακών και η οικονομία κλίμακας σε νέες επενδύσεις αρκετών εκατομμυ­ρίων ευρώ από το κράτος.
Αυτό είναι το… επιφαινόμενο για έναν τεχνοκράτη του χώρου, ο οποί­ος εξηγεί ωστόσο πώς μέσα από την εφαρμογή της ηλεκτρονικής επιτήρη­σης και μέσα από τον… «επαμφοτερισμό» φτάνουμε στην ουσία του πράγ­ματος: στην ιδιωτικοποίηση – ξεπού­λημα στις εταιρείες του… «σωφρονι­σμού».
Η εφαρμογή του ηλεκτρονικού βραχιολιού, μας εξηγεί ο πραγματογνώ­μονας, όπου αυτή γίνεται, τριχοτομεί­ται σε τρεις επιμέρους εφαρμογές: η πρώτη αφορά κρατούμενους που βρί­σκονται σε κατ’ οίκον περιορισμό, η δεύτερη αυτούς που απολαμβάνουν το ευεργετικό μέτρο της ολιγοήμερης απουσίας – άδειας και η τρίτη αυτούς που έχουν ενταχθεί σε ειδικά προ­γράμματα επανένταξης.
Και στις τρεις αυτές κατηγορίες, δι­ευκρινίζει, εντάσσονται φυλακισμένοι συγκεκριμένων ελαφρών εγκλημάτων (κλοπών – μικροδιακίνησης ναρκωτι­κών κ.ά.) και όχι φυλακισμένοι δολο­φονιών, τρομοκρατίας κ.λπ.
1. Για τους κρατούμενους σε κατ’ οίκον περιορισμό το βραχιολάκι προ­ϋποθέτει την υποχρεωτική διαμονή (περιορισμό) των κρατουμένων για το υπόλοιπο της ποινής τους στις οικίες τους, ενώ οι ίδιοι αναλαμβάνουν τα έξοδα διαμονής και διατροφής τους, με παράλληλη παρακολούθησή τους για την τήρηση της ποινής τους.
Η εφαρμογή περιλαμβάνει αφενός την ηλεκτρονική παρακολούθηση των κινήσεων του κρατουμένου από τον κεντρικό σταθμό της ιδιωτικής εται­ρείας security, όσο αυτός βρίσκεται εντός της οικίας του, αφετέρου τις τη­λεφωνικές αιφνιδιαστικές «εφόδους» από τον κεντρικό σταθμό της ιδιωτι­κής εταιρείας security. Ενίοτε εφαρμόζεται και διά ζώσης παρακολούθη­ση με κατ’ οίκον επισκέψεις από τους επιμελητές της ιδιωτικής εταιρείας security.
Από την πρώτη κιόλας δηλαδή «μορφολογία» της εφαρμογής του μέ­τρου του μηχανισμού γεωεντοπισμού ή γεωδέτησης – όπως θέλετε πείτε το – καθίσταται conditio sine qua non η επιστράτευση της εταιρείας security. Της ιδιωτικής εταιρείας δηλαδή με το «ανθρωπομετρικό» κέντρο επιχειρή­σεων.
2. Για τον κρατούμενο σε άδεια, όσο βρίσκεται μέσα στο σπίτι του, ισχύουν πάνω – κάτω τα ίδια, καθώς η ηλεκτρο­νική παρακολούθηση των κινήσεών του ανατίθεται κι αυτή στον κεντρι­κό σταθμό της ιδιωτικής εταιρείας security, ενώ μέσω ενσωματωμένου GPS εντοπίζεται ανά πάσα το στίγμα του όταν ξεπορτίζει.
3. Για τους κρατούμενους υπό επα­νένταξη ή για όσους παρακολουθούν κάποιο ειδικό πρόγραμμα, όπως σπου­δών, κοινωνικής εργασίας η οποία τους έχει επιβληθεί κ.ά., που επιβάλ­λει την ελευθερία κινήσεών τους ακό­μη και σε καθημερινή βάση, μια και το βράδυ θα επιστρέφουν στο κατάστη­μα κράτησης ή στο σπίτι τους, η εφαρ­μογή αυτή συμπεριλαμβάνει αυστη­ρά την ηλεκτρονική παρακολούθηση των κινήσεων του κρατουμένου από τον κεντρικό σταθμό της ιδιωτικής εταιρείας security, όσο αυτός βρίσκε­ται εντός της οικίας του και μέσω GPS όταν εξέρχεται αυτής.
Πώς εφαρμόζεται…
Στον κρατούμενο τοποθετείται αγκράφα στο πόδι του, η οποία λει­τουργεί ως πομπός σε ραδιοφωνική συχνότητα, στέλνοντας ένα συνεχές σήμα στην κεντρική μονάδα (πομπο­δέκτη). Στο σπίτι του εγκαθίσταται κεντρική μονάδα (πομποδέκτης), που επικοινωνεί (callback) με τον κεντρι­κό σταθμό της ιδιωτικής εταιρείας security μέσω τηλεφωνικής γραμμής, οποτεδήποτε αυτό απαιτηθεί.
Σε περίπτωση απομάκρυνσης πέ­ραν της προβλεπόμενης απόστασης (25 μέτρα) διακόπτεται η επικοινωνία μεταξύ των πομποδεκτών, με αποτέ­λεσμα η κεντρική μονάδα να πραγμα­τοποιεί call back alarm στον κεντρικό σταθμό. Call back alarm προκαλείται και όταν ο κρατούμενος διαρρήξει την αγκράφα (tamper) ή προσπαθήσει να μετακινήσει ή να ανοίξει την κεντρική μονάδα (tamper). Σε περίπτωση alarm, ο κεντρικός σταθμός αντιδρά με τηλε­φώνημα στην οικία του κρατουμένου, κατευθύνεται στην οικία ο επιμελη­τής και παράλληλα ειδοποιείται και η αστυνομία.
Η κεντρική μονάδα κρατά στη μνή­μη της ιστορικό, το οποίο αποστέλλει στον κεντρικό σταθμό, με τη διαδικα­σία του εικοσιτετράωρου ελέγχου σε προκαθορισμένα χρονικά διαστήμα­τα.
Άλλος τρόπος είναι η τοποθέτη­ση στον κρατούμενο αγκράφας στον αστράγαλό του (πομπός), η οποία στέλνει σε ραδιοφωνική συχνότητα συνεχές σήμα στην ειδική επαναφορτιζόμενη ζώ­νη που τοποθετεί­ται στη μέση του, η οποία λειτουργεί ως φορητή κεντρική μονάδα (πομποδέκτης ραδιοφωνικός και GPS), όσο αυτός θα κινείται εκτός της οικί­ας του.
Ο κεντρικός σταθμός γνωρίζει ανά πάσα στιγμή τις κινήσεις του κρατουμένου μέσω GPS, όταν αυτός κινείται εκτός της οικίας του. Σε περίπτωση απομάκρυνσης – διάρρη­ξης, πέραν της προβλε­πόμενης απόστασης (ζώ­νη – αγκράφα 2 μέτρα) διακόπτεται η επικοινωνία μεταξύ των πομποδεκτών, με αποτέ­λεσμα η ζώνη (κεντρι­κή μονάδα) να πραγματοποιεί call back alarm στον κεντρι­κό σταθμό.
Τέλος, υπάρχει το πρόγραμμα voice verification (βιομετρικό πρόγραμμα), οι δυνατότητες του οποίου είναι οι εξής:
♦  Αρχική καταγραφή της φωνής του κρατουμένου και καταχώρισή της σε αρχείο του κεντρικού σταθμού παρα­κολούθησης.
♦  Εξακρίβωση μέσω της φωνής του και των καταχωρισμένων δεδομένων στον κεντρικό σταθμό (σύγκριση), σε συνδυασμό με τον περιβάλλοντα ήχο, και λέξεις – κλειδιά που αυτός χρησι­μοποιεί, εάν αυτός βρίσκεται στο ση­μείο που δηλώνει.
♦  Υπόδειξη προς τον κρατούμενο να κάνει call back στον κεντρικό σταθμό από το πλησιέστερο σταθερό τηλέφω­νο. Σε πιο εξελιγμένη version του προ­γράμματος, υπάρχει η δυνατότητα ανί­χνευσης ψεύδους.
Σε οποιαδήποτε περίπτωση δι­άρρηξης του βραχιολιού ή παραβίασης των γεωγραφικών ορίων στα οποία πρέπει να κινείται ελεύ­θερα, ο αδειοδοτημένος κρατούμενος συλλαμβάνεται και οδηγεί­ται σε σωφρονιστικό κατάστημα. Παράλληλα διπλασιά­ζεται η ποινή του και δεν λαμβάνει ποτέ ξα­νά άδεια.
Σύμφωνα με τον τε­χνοκράτη μας, τα θετικά σημεία για τον κρατού­μενο    επισημαίνονται στην καλύτερη διαβί­ωσή του, στο ότι περ­νάει σημαντικό χρόνο με την οικογένειά του και, όπως έχει αποδει­χτεί στατιστικά, τον βοηθά να επανενταχθεί καλύτερα και γρηγορότερα στην κοινωνία, ενώ η παρακολούθηση τον αποτρέπει από το να επαναλάβει αδικήματα ή επι­σκέψεις σε παλιά στέκια. (Σύμφωνα με παλαιότερη έρευνα, οι 9 από τους 15 αδειούχους κρατουμένους έκαναν χρήση σκληρών ναρκωτικών ουσιών και οι δύο κατηγορήθηκαν ως εμπλε­κόμενοι σε δίκτυο διακίνησης).
Επίσης του παρέχεται η δυνατότη­τα σπουδών ή επιμόρφωσης δίνοντάς του επιπλέον «όπλα» στην προσπά­θεια επανένταξης.
Σε ό,τι αφορά τα θετικά επακόλου­θα για την κοινωνία και το κράτος, αυτά υποστηρίζεται ότι είναι η απο­συμφόρηση των κορεσμένων φυλα­κών, η μη επιβάρυνση του κρατικού προϋπολογισμού με δαπάνες για την κατασκευή νέων φυλακών, η μείω­ση του κόστους φύλαξης και διατρο­φής των φυλακισμένων ή, στην περί­πτωση που κάποιος καταδικαστεί, το να μην πλησιάζει θυματοποιημένο από τον ίδιο άτομο ή άτομο το οποίο απειλεί και το ότι με το βραχιολάκι ο κρατούμενος δεν θα εισέλθει σε απα­γορευμένη περιοχή, όπως η γειτονιά του θύματος.
 
Με τις ευλογίες του ΔΝΤ
Όπως είδαμε νωρίτερα, ένας από τους… αυτοσκοπούς του ευαγούς ΔΝΤ, του οποί­ου ο συρφετός ταξιδεύει ανά τον κόσμο και τσακίζει τις οικονομίες των κοινωνιών θέτοντας σιδηρά δεσμά εξάρτησης εν είδει προτεκτοράτου, είναι και η ιδιωτικοποίηση των φυλακών.
Δεν θεωρείται τυχαίο πως οι εταιρείες κολοσσοί που κυριαρχούν στις ΗΠΑ στον τομέα της ιδιωτικοποιημένης φυλακής εί­ναι η γνωστή και εδώ στην Ελλάδα εταιρεία σεκιούριτι Group 4 και η Wakenhut (τώρα ονομάζεται GEO Group). Αυτές οι δύο σχε­δόν μονοπωλούν τον κλάδο με 264 σωφρονιστικά καταστήματα κυρίως στις νότιες και δυτικές πολιτείες, χωρητικότητας 99.000 κρεβατιών – κρατουμένων.
Όπως δείχνουν τα στοιχεία, τα καταφέρ­νουν αρκετά καλά αυξάνοντας σταθερά την αναλογία των κρατουμένων σε ιδιω­τικές προς κρατικές φυλακές, από 6% το 2000 σε 9% το 2007, καθώς και τα κέρ­δη, τα οποία ανέρχονται σε αρκετά δισε­κατομμύρια δολάρια.
Πρόσφατα προκλήθηκε σάλος από το γεγονός ότι μετέφεραν ολόκληρες τις φυ­λακές, μαζί με τους κρατουμένους, στο γειτονικό Μεξικό, εξαιτίας του μειωμένου
κόστους από την απασχόληση διαχειρι­στικών υπαλλήλων ως «σωφρονιστικών» επειδή αποτελούν φθηνότερο εργατικό δυναμικό.
Πόσο τυχαία είναι η διαπίστωση αυτών των ημερών ότι στο Μεξικό το 60% των φυλακών ελέγχεται από το οργανωμένο έγκλη­μα, το οποίο τις διοικεί κανονικότατα;
Στην Ελλάδα πάντως η πρώτη φορά που μπήκε θέμα ιδιωτικής φυλακής ήταν αμέσως μετά το… ριμέικ της απόδρασης Παλαιοκώστα – Ριτζάι με ελικόπτερο από τις φυλακές Κορυδαλλού (22.2.2009), όταν ο τότε υπουργός Δικαιοσύνης… Νίκος Δένδιας ανακοίνωνε μια σειρά από μέτρα για την καλύτερη λειτουργία του σωφρονιστι­κού συστήματος. Ανάμεσα σε αυτά ήταν και μια νέα «νομοθετική ρύθμιση» για την πρόσληψη «διευθυντών φυλακών με ειδι­κά προσόντα».
Όπως έγραψε χαρακτηριστικά η εφη­μερίδα «Ημερησία» δύο μέρες μετά, «η κυβέρνηση προχωρεί τον σχεδιασμό απο­κρατικοποίησης και των φυλακών, ξεκινώντας με ιδιώτες μάνατζερ». Σήμερα οι συν­θήκες για την ιδιωτικοποίηση του σωφρο­νισμού εμφανίζονται «ωριμότερες» από ποτέ. Ας το έχουμε λοιπόν κατά νου…

Ακολουθήστε το topontiki.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.

Δείτε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, τη στιγμή που συμβαίνουν.