Η δήλωση Πολάκη, η «απάντηση» Τσακαλώτου και ο Τσίπρας

Τελικά γονάτισε ή δεν γονάτισε τη μεσαία τάξη η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ; Το ερώτημα αυτό φαίνεται ακόμη να απασχολεί το εσωτερικό του ΣΥΡΙΖΑ, αν και η ηγεσία δείχνει να θεωρεί ότι απαντήθηκε στις εκλογές του Ιουλίου του 2019.

Προ ημερών αίσθηση προκάλεσε σχετική αναφορά του Παύλου Πολάκη, ο οποίος, στο πλαίσιο κομματικής διαδικτυακής εκδήλωσης, σημείωσε με έμφαση ότι ο ΣΥΡΙΖΑ έχασε τις εκλογές γιατί «γονάτισε» τη μεσαία τάξη. Δεν ήταν αυτή η λέξη που χρησιμοποίησε, είναι πλέον γνωστή τοις πάσι η ακριβής διατύπωσή του, λιγότερο ευπρεπής, αλλά πιο ηχηρή, μεταφέροντας με πιο άμεσο τρόπο αυτό που ήθελε να δηλώσει στο ευρύτερο δυνατό ακροατήριο.

Δεν είναι ωστόσο προς έκπληξη ότι στο εσωτερικό του ΣΥΡΙΖΑ αυτή τη φορά δεν ξεσηκώθηκε χαμός από αντιδράσεις, ούτε η ηγεσία πιέστηκε να αδειάσει τον αψύ βουλευτή Χανίων, αντιθέτως έδειξε να μην ενοχλείται.

Ο ίδιος ο Αλέξης Τσίπρας είχε άλλωστε κάνει μια πρώτη ηχηρή παραδοχή στα τέλη της άνοιξης (19.5.2020), όταν σε κομματική εκδήλωση για τη νεολαία είχε επισημάνει τα εξής: «Το κίνημα της γραβάτας είχε ένα μέρος δίκιου. Είναι αλήθεια ότι πήραμε μέτρα που επιβάρυναν υπερβολικά τη μεσαία τάξη και κυρίως τους επιστήμονες ελεύθερους επαγγελματίες, (…) το διορθώσαμε βέβαια μετά, αλλά…».

Ακολούθησαν και άλλες αναφορές, ίσως λιγότερο ηχηρές, ωστόσο μεγαλύτερη απόδειξη του ότι η ηγεσία θεωρεί πως πλήρωσε την υπερφορολόγηση της μεσαίας τάξης στις εκλογές – εκφράζει άρα εμπράκτως ένα mea culpa – αποτελεί η τακτική που ακολουθεί σχεδόν αμέσως μετά τις εκλογές: η προσπάθεια επαναπροσέγγισης με τα στρώματα της μεσαίας τάξης (κυρίως μικρομεσαίους και ελευθεροεπαγγελματίες) με προτάσεις εύηχες στα αυτιά της, ειδικά από την εκδήλωση της πανδημίας και μετά, και η συστηματική τακτική να εκθέτει την κυβέρνηση ενώπιον του συγκεκριμένου ακροατηρίου κάθε φορά που υπάρχει κυβερνητική αναδίπλωση ως προς τις υποσχέσεις της προς τη μεσαία τάξη την οποία έκανε σημαία προεκλογικά.

Απάντηση του πρώην ΥΠΟΙΚ

Αν ο τέως πρωθυπουργός όμως δείχνει εύκολα να «αδειάζει» τη φορολογική πολιτική της κυβέρνησής του, σε ένδειξη αναγνώρισης της πραγματικότητας και προς χάριν της αποκατάστασης της σχέσης του ΣΥΡΙΖΑ με ένα ακροατήριο που είναι κομβικό για τη νίκη στις εκλογές, για τον Τσακαλώτο τα πράγματα είναι αλλιώς. Ο τέως υπουργός Οικονομικών, θεωρώντας ότι βρίσκεται και προσωπικά στο στόχαστρο αυτής της κριτικής και άρα ότι δεν είναι μόνο πολιτική η κριτική συνολικά στον ΣΥΡΙΖΑ για τη συγκεκριμένη πτυχή της διακυβέρνησής του, αισθάνεται την ανάγκη υπεράσπισης των πεπραγμένων της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ σε αυτό το πεδίο.

Έτσι, στην πρόσφατη συνέντευξή του (Capital.gr) έδειξε να διαφωνεί με τη δήλωση Πολάκη. Στην πραγματικότητα, αν δει κανείς πιο προσεκτικά πίσω από τις γραμμές, ο Ευκλείδης Τσακαλώτος δεν απορρίπτει ακριβώς το γεγονός της υπερφορολόγησης της μεσαίας τάξης, την οποία αποδίδει ουσιαστικά στην εφαρμογή του μνημονίου. Περισσότερο δείχνει να υποστηρίζει ότι οι πόροι από την υπερφορολόγηση έγιναν και κοινωνική πολιτική (μειώσεις φόρων όταν το επέτρεψε η έξοδος από το μνημόνιο, κοινωνικό κράτος, Υγεία, Παιδεία) που επέστρεψαν σε όλη την κοινωνία, άρα ωφέλησαν και τη μεσαία τάξη. Επιπλέον υπήρχαν επείγουσες προτεραιότητες: «Προφανώς είχαμε προτεραιότητες, προφανώς έπρεπε να αντιμετωπίσουμε την ανθρωπιστική κρίση. Να μειώσουμε τη φτώχεια, που το κάναμε, να μειώσουμε τις ανισότητες, που το κάναμε». Και αυτά πέραν της μακροοικονομικής εικόνας, δηλαδή της δημιουργίας του «μαξιλαριού» χάρη στο οποίο, όπως λέει στην ίδια συνέντευξη, έχουμε σήμερα χαμηλά επιτόκια δανεισμού σε συνδυασμό με την ευρωπαϊκή συγκυρία αναστολής του Συμφώνου Σταθερότητας, και όχι χάρη στην αξιοπιστία της κυβέρνησης όπως θέλει το κυρίαρχο αφήγημα.

«Δεν προλάβαμε…»

Από εκεί και πέρα και ο ίδιος υποστηρίζει, όπως πάνω – κάτω όλοι στο κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης, ότι ο ΣΥΡΙΖΑ δεν πρόλαβε να εφαρμόσει τη δική του πολιτική μετά το μνημόνιο, αν και έδωσε σχετικά δείγματα γραφής, δεν υπήρξε όμως επαρκής χρόνος να περάσουν στην κοινωνία. «Νομίζω», σημείωσε, «ότι ο πρώτος προϋπολογισμός εκτός του μνημονίου δείχνει πού θέλαμε να πάμε την οικονομία και την κοινωνία στο μέλλον».

Αυτή είναι η ανάγνωση Τσακαλώτου και η δικαιολόγηση εκ μέρους του της πολιτικής που εφαρμόστηκε επί ΣΥΡΙΖΑ, αποτυπώνεται δε και στο κείμενο του Απολογισμού που εγκρίθηκε στην Κεντρική Επιτροπή του Φεβρουαρίου του 2020, ένα κείμενο για το οποίο είχε δοθεί μάχη να είναι ισορροπημένο και να μην αδειάζει καμία πλευρά:

«Διαρρήξαμε εν μέρει τη συμμαχία μας με τα μεσαία στρώματα, μέσω της φορολογικής και ασφαλιστικής πολιτικής μας, γιατί αλλιώς δεν θα μπορούσαμε να διατηρήσουμε την ταξική μεροληψία της πολιτικής μας γενικότερα».

Ικανοποίηση…

Σε κάθε περίπτωση ο Αλέξης Τσίπρας και το ηγετικό επιτελείο δείχνουν αποφασισμένοι να συνεχίσουν να κινούνται στην κατεύθυνση της επαναπροσέγγισης που ακολουθείται από τις εκλογές και μετά, ακόμη κι αν αυτό σημαίνει παραδοχή κομβικών λαθών όπως η υπερφορολόγηση της μεσαίας τάξης, άνευ αστερίσκων και «ναι μεν, αλλά…».

Άλλωστε και σημαίνοντα στελέχη από τους κόλπους της εσωκομματικής μειοψηφίας δεν διαφωνούν με αυτή την κατεύθυνση.

Και για να επιστρέψουμε στον Πολάκη, η ανάδειξη της δήλωσής του από τα φιλοκυβερνητικά ΜΜΕ με ένα αίσθημα δικαίωσης ότι εδώ υπάρχει μια εκκωφαντική ομολογία του εγκλήματος που διέπραξε ο ΣΥΡΙΖΑ, μάλλον έκανε τον Αλέξη Τσίπρα να τρίβει τα χέρια του με ικανοποίηση. Στην αρχή μιας χρονιάς που θεωρείται ότι μπορεί να κρύβει κάλπες, ο ΣΥΡΙΖΑ έκανε ποδαρικό δείχνοντας ότι αναγνωρίζει τα λάθη του και θέλει να τα διορθώσει. Αυτή την ανάγνωση επιθυμεί η Κουμουνδούρου να καλλιεργήσει στο ακροατήριο, ανεξαρτήτως αν στο εσωτερικό μαίνονται και μάχες γοήτρου.