search
ΠΕΜΠΤΗ 28.03.2024 14:01
MENU CLOSE

Η τηλεργασία στην εποχή του κορωνοϊού- Μπρος γκρεμός και πίσω…ρέμα

Δημοσιεύτηκε στο ΠΟΝΤΙΚΙ

τεύχος 2161
21/01/21
27.01.2021 12:19
foto_tilerg.jpg

 

Το καθεστώς εκτεταμένης τηλεργασίας, το οποίο επέβαλαν σχεδόν βίαια στη ζωή μας, εδώ και έναν χρόνο, η έλευση της πανδημίας και το γενικευμένο λοκντάουν, πυροδότησε παγκοσμίως μία πολύ μεγάλη συζήτηση για τα οφέλη και τις επιπτώσεις που ενδεχομένως να έχει η νέα αυτή μορφή εργασίας στη σωματική και ψυχική μας υγεία.

Εδώ πρέπει να σημειώσουμε ότι η τηλεργασία δεν αφορά ακόμη την πλειονότητα του εργατικού δυναμικού, καθώς υπάρχουν ακόμη πολλές δουλειές που δεν μπορούν να γίνουν εξ αποστάσεως. Όμως αφορά ήδη ένα πρωτόγνωρο σε σχέση με το παρελθόν ποσοστό εργαζόμενων, το οποίο, δεδομένων των ραγδαίων τεχνολογικών εξελίξεων, το πιθανότερο είναι ότι θα αυξάνεται παρά θα μειώνεται στο κοντινό μέλλον.

Έτσι λοιπόν, ακόμη και όταν όλα επιστρέψουν στην «κανονικότητα», το εργασιακό τοπίο αναμένεται κατά πολύ διαφορετικό. Τα επαγγελματικά ταξίδια και οι διά ζώσης ομαδικές συναντήσεις θα μειωθούν δραστικά, καθώς όλοι έχουν πλέον ιδιαίτερα αυξημένο βαθμό εξοικείωσης με την online επικοινωνία.

Γνώστες των εξελίξεων στην επιχειρηματικότητα και την τεχνολογία, ανάμεσα τους και ο Bill Gates, πιστεύουν ότι τα επαγγελματικά ταξίδια θα μειωθούν κατά 50% και η ζωή στο γραφείο θα περιοριστεί κατά 30%.

Έτσι πολλοί εργαζόμενοι ίσως στο μέλλον να μην χρειάζεται να εργάζονται κάθε μέρα από το γραφείο και η παρουσία τους εκεί να πραγματοποιείται μέσω κάποιας διαδικτυακής πλατφόρμας επικοινωνίας. Αν τηρούνται κάποιες βασικές προϋποθέσεις, όπως η διασφάλιση τήρησης του εργασιακού ωραρίου, είναι πιθανό να υπάρχουν αρκετοί εργαζόμενοι που θα επιθυμούσαν να συνεχίσουν να δουλεύουν εξ αποστάσεως μερικές φορές την εβδομάδα και μετά την πανδημία.

Σύμφωνα με έρευνες ένα ποσοστό 86% παγκοσμίως δηλώνει πως θα ήθελε να εργάζεται περισσότερες ημέρες από το σπίτι.

Τα θετικά στοιχεία

Οι υποστηρικτές της τηλεργασίας έχουν αρκετά επιχειρήματα. Επισημαίνουν ότι «παράγει» σημαντικό κέρδος σε προσωπικό καθημερινό χρόνο, καθώς ελαχιστοποιούνται οι μετακινήσεις από και προς το γραφείο. Αυτό σημαίνει περισσότερη ξεκούραση στο σπίτι, η οποία μεταφράζεται σε ύπνο, ψυχαγωγία, καλύτερη διατροφή, καθώς μειώνονται τα ανθυγιεινά σνακ στο γραφείο, λιγότερο άγχος, λιγότερες ασθένειες και αρκετά άλλα.

Ακόμα και οι οικογενειακές σχέσεις μπορεί να βελτιώνονται καθώς, σύμφωνα με έρευνα, αν ένας από τους συζύγους ξοδεύει περισσότερα από 45 λεπτά κάθε μέρα στη μετακίνηση, οι πιθανότητες διαζυγίου αυξάνονται κατά 40%!

Με άλλα λόγια φαίνεται πως η εξοικονόμηση του χρόνου μετακίνησης ωφελεί σε πολλά περισσότερα από το προφανές, που είναι το πρωινό ξύπνημα. Κι αυτό διότι η καθημερινή μετάβαση στην εργασία, είτε γίνεται με τα μέσα μαζικής μεταφοράς είτε με το αυτοκίνητο, είναι μία μόνιμη πηγή άγχους. Η καθυστέρηση στη δουλειά από ένα μποτιλιάρισμα ή από κάτι απρόοπτο που θα συμβεί στον δρόμο μπορεί να ακυρώσει ένα σημαντικό ραντεβού ή να δημιουργήσει αρνητικό κλίμα στο γραφείο.

Επίσης μελέτες έχουν δείξει ότι στο εργασιακό περιβάλλον συχνά ελλοχεύουν μικρόβια και βακτήρια που μπορεί να προκαλέσουν ασθένειες ακόμα και εντελώς άσχετες με την Covid-19. Μάλιστα έχει αποδειχθεί ότι οι υπάλληλοι που εργάζονται από το σπίτι δηλώνουν λιγότερες ημέρες αναρρωτικής άδειας ανά έτος σε σχέση με τους συναδέλφους τους που πάνε στο γραφείο.

Τέλος, η εκτεταμένη τηλεργασία δίνει αυξημένες πιθανότητες απασχόλησης σε άτομα με κινητικές δυσκολίες ή σε γονείς με αυξημένες οικογενειακές υποχρεώσεις ή ακόμα και σε κάποιους των οποίων ο τόπος διαμονής είναι μακριά από ευκαιρίες στον τομέα που τους ενδιαφέρει.

Επιπτώσεις στη σωματική υγεία

Από την άλλη πλευρά τα πλεονεκτήματα της τηλεργασίας μπορεί εύκολα να αντισταθμιστούν από μειονεκτήματα αν δεν αλλάξουμε κάποιες καθημερινές συνήθειες. Το σημειώνουμε διότι η μετακίνηση από και προς τη δουλειά είναι για πολλούς ανθρώπους η μόνη καθημερινή σωματική τους «άσκηση».

Δηλαδή όσους δεν γυμνάζονται συστηματικά η τηλεργασία μπορεί να τους καθηλώσει σε ακόμα χειρότερη καθιστική ζωή από ό,τι πριν. Διότι, εκτός του ότι με την τηλεργασία χάνεται αυτή η έστω και μικρή «ταλαιπωρία» για να πάμε στη δουλειά, επεκτείνεται και το εργασιακό μας ωράριο κατά μέσον όρο 48,5 λεπτά, σύμφωνα με έρευνες.

Έτσι αν δεν υπάρξει κάποιου άλλου είδους άσκηση, που να αντικαταστήσει τη μετάβαση στην εργασία, συχνά προβλήματα, όπως πόνοι στη μέση και τον αυχένα, είναι ακόμα πιθανότερο να εμφανιστούν.

Οι συχνές τηλεδιασκέψεις

Οι τηλεδιασκέψεις έχουν μπει για καλά στη ζωή μας από τότε που ξεκίνησε η πανδημία. Οι τηλεργαζόμενοι, εκτός του ότι βρίσκονται πολλές ώρες μπροστά σε μία οθόνη, έχουν να αντιμετωπίσουν και μία νέα πραγματικότητα στον τρόπο με τον οποίο συσκέπτονται και συνεργάζονται με τους συναδέλφους τους.

Είναι η πρώτη φορά τόσοι εργαζόμενοι καλούνται να κάνουν τόσο εκτεταμένη χρήση βιντεοκλήσεων για τηλεδιασκέψεις. Γιατροί και ψυχολόγοι κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου για το λεγόμενο «Zoom fatigue». Πρόκειται για την κόπωση που προκαλείται από τη συμμετοχή σε βιντεοδιασκέψεις μέσω διαδικτυακών πλατφορμών.

Έχει παρατηρηθεί ότι οι περισσότεροι εργαζόμενοι ύστερα από τέτοια ιντερνετικά μίτινγκ αισθάνονται μία αδικαιολόγητη κούραση, ιδιαίτερα στην περίπτωση που είναι ανοιχτή η κάμερα. Οι ειδικοί πιστεύουν ότι, ιδιαίτερα αν πρέπει να είναι ενεργοποιημένη η κάμερα, οι χρήστες καλούνται να επικοινωνούν με τρόπο που δεν έχουν συνηθίσει, με την προσοχή όλων στραμμένη επάνω τους.

Ψυχολογικές συνέπειες

Η έλευση της πανδημίας μας έχει κάνει να ασχολούμαστε κυρίως με τις επιπτώσεις στον οργανισμό από πιθανή μόλυνση από τον ιό, με αποτέλεσμα να έχουμε αφήσει στην άκρη την επιβάρυνση του ψυχολογικού παράγοντα από τα μέτρα και την καραντίνα.

Δεν είναι τυχαίο ότι τον τελευταίο καιρό παρατηρείται σημαντική αύξηση των ψυχιατρικών περιστατικών και της κατανάλωσης ψυχιατρικών φαρμάκων, ειδικά σε πιο μεγάλες ηλικίες.

Σε έρευνα του Pew Research Center 73% των Αμερικανών ανέφεραν ότι αισθάνονται ανήσυχοι τουλάχιστον λίγες ημέρες την εβδομάδα από την έναρξη της πανδημίας.

Στην ίδια χώρα, από τα μέσα Φεβρουαρίου έως τα μέσα Μαρτίου 2020, οι συνταγές για φάρμακα κατά του άγχους αυξήθηκαν κατά 34%. Όταν στα μέσα Μαρτίου άρχισαν να εφαρμόζονται τα πρώτα μέτρα για παραμονή στο σπίτι, το 78% όλων των συνταγογραφούμενων αντικαταθλιπτικών και φαρμάκων κατά της αϋπνίας ήταν καινούργια και όχι μέρος κάποιας συνεχιζόμενης αγωγής.

Ακόμη και πριν από την κρίση της Covid-19 τα προβλήματα συμπεριφοράς, το άγχος και η κατάθλιψη αποτελούσαν κάποιες από τις πιο βασικές αιτίες για απουσία από την εργασία, μειωμένη παραγωγικότητα και κατά συνέπεια αυξημένο κόστος υγειονομικής περίθαλψης.

Δεν είναι τυχαίο ότι το 2019 ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας χαρακτήρισε το burnout (εξάντληση των εργαζομένων) εργασιακό φαινόμενο και την περιέλαβε στην αναθεώρηση της διεθνούς λίστας με τις αναγνωρισμένες ασθένειες, σημειώνοντας ότι η αιτία της είναι το χρόνιο άγχος στον χώρο εργασίας.

Το άγχος και η κατάθλιψη προκαλούν αλλαγές στον οργανισμό μας, καθώς διαταράσσει τον μεταβολισμό και το ενδοκρινικό μας σύστημα. Επιπλέον τα άτομα με ψυχικές διαταραχές, όσοι κάνουν κατάχρηση ουσιών και εκείνοι που έχουν βιώσει ψυχολογικό τραύμα διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο εμφάνισης χρόνιων ασθενειών, όπως ο διαβήτης, οι καρδιακές παθήσεις και τα μυοσκελετικά προβλήματα.

Δυσκολίες στην επικοινωνία

Η τηλεργασία έχει μεγαλύτερες πιθανότητες να προκαλέσει εντάσεις, παρεξηγήσεις και παρερμηνείες μεταξύ μίας ομάδας εργαζόμενων από ότι αν αυτοί δούλευαν στο γραφείο, διότι το μεγαλύτερο μέρος της επικοινωνίας μεταξύ τους γίνεται ως επί το πλείστον γραπτώς ή χωρίς ο ένας να βλέπει τον άλλο.

Ειδικά στις πολυεθνικές εταιρείες, που έχουν χιλιάδες εργαζόμενους, χρειάστηκαν μεγάλες προσπάθειες, χρόνος και χρήμα για να μπορέσουν όλοι να εργαστούν με ισορροπία και ασφάλεια από το σπίτι τους.

Πολλές εταιρείες βρήκαν τη λύση της εκ περιτροπής εργασίας ώστε να υπάρχει τουλάχιστον μια εναλλαγή, καθώς σπάει η ρουτίνα που είχε δημιουργηθεί από το προηγούμενο διάστημα που μπορεί οι εργαζόμενοι να μην πήγαιναν και καθόλου στην εργασία τους. Η εκ περιτροπής εργασία φαίνεται να βοηθάει και στο να μην αυξάνεται τεχνητά το εργασιακό ωράριο.

H «επιδημιολογική κόπωση»

Μια νέα ορολογία έχει μπει στον χώρο της ψυχολογίας, η λεγόμενη επιδημιολογική κόπωση. Ξεκίνησε από τον προηγούμενο Μάρτιο, με το πρώτο λοκντάουν, και παρόλο που το καλοκαίρι είχαμε κάποιους μήνες «ελευθερίας», η κατάσταση φόβου και αβεβαιότητας που συνδέεται με την πανδημία δεν σταμάτησε να απασχολεί το μυαλό μας.

Η επιδημιολογική κόπωση είναι πολύ πιθανό να φέρει δυσκολία στην επικοινωνία με τους ανθρώπους, περισσότερη απομόνωση ή μεγαλύτερη δυσκολία στην προσαρμογή, που μπορεί να οδηγήσει ακόμα και σε κατάθλιψη.

Σε μια καταθλιπτική περίοδο επηρεάζεται ολόκληρη η καθημερινότητα ενός ατόμου και αλλάζουν πάρα πολλά πράγματα στο πώς τρέφεται, το πώς ντύνεται, το πώς κοιμάται, την ποιότητα της επικοινωνίας με τους οικείους, την έλλειψη επικοινωνίας με οποιονδήποτε.

Πάρα πολλοί άνθρωποι σχεδόν ξεχνούν να βγουν έξω από το σπίτι και αυτό θα μπορούσε να είναι μια πολύ σοβαρή παρενέργεια της τηλεργασίας.

Δουλειά από παντού

Περισσότερο από το 20% του εργατικού δυναμικού θα μπορούσε να εργάζεται εξ αποστάσεως τρεις έως πέντε ημέρες την εβδομάδα το ίδιο αποτελεσματικά όπως αν εργαζόταν από ένα γραφείο, υποστηρίζει έρευνα της McKinsey. Εάν η απομακρυσμένη εργασία συνεχιζόταν σε αυτόν τον βαθμό, θα είχε ισχυρό αντίκτυπο στις αστικές οικονομίες, στις μεταφορές και στις καταναλωτικές δαπάνες.

Ένα εφικτό σενάριο που θα μπορούσε να δώσει απάντηση στο πρόβλημα της δουλειάς από το σπίτι είναι απλώς η δυνατότητα εργασίας από παντού. Στην πραγματικότητα το Work from Anywhere είναι η πεμπτουσία του ψηφιακού «νομαδικού» τρόπου ζωής, καθώς καταργεί κάθε ανάγκη σταθερού σταθμού εργασίας. Βεβαίως όσοι έχουν υιοθετήσει αυτόν τον τρόπο εργασίας έχουν τον επιπλέον «βραχνά» να πρέπει να αναζητούν πάντα μια σταθερή και γρήγορη σύνδεση ίντερνετ, αλλά και να προσαρμόζονται σε ωράρια εργασίας που διαφέρουν από αυτά του τόπου όπου βρίσκονται.

Δεν είναι παράξενο ένας άνθρωπος να θέλει να έχει αυτήν την ευελιξία να δουλεύει από οπουδήποτε. Την ίδια στιγμή όμως είναι τόσο μεγάλη η εξοικείωση με το να γίνονται όλα μέσα από έναν υπολογιστή, ώστε χάνεται η απλή ανθρώπινη επαφή και όλα μοιάζουν εύκολα και απλά με το πάτημα ενός κουμπιού.

Όλα αυτά πάλι δημιουργούν μια αλλοίωση της πραγματικότητας, με πολύ σοβαρή πιθανότητα να υπάρξουν παρενέργειες: άνθρωποι ανίκανοι ή πολύ φοβισμένοι να επικοινωνήσουν, που έχουν μια αλλοιωμένη εικόνα του τι είναι στα αλήθεια επικοινωνία σε οποιοδήποτε επίπεδο, και κρύβονται πίσω από την οθόνη και πίσω από ένα πληκτρολόγιο.

Ψυχολόγοι επισημαίνουν ότι όλο αυτό δημιουργεί μεγάλη δυσκολία και στη συναισθηματική ωριμότητα των ανθρώπων, που μπορεί να δικαιολογείται στη λογική ότι «σήμερα οι άνθρωποι έτσι επικοινωνούν». Όμως αυτό είναι πλήρως δυσλειτουργικό και γεννά αντίστοιχα δυσλειτουργικούς ενηλίκους με προβληματικές σχέσεις.

google_news_icon

Ακολουθήστε το topontiki.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.

Δείτε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, τη στιγμή που συμβαίνουν.

ΡΟΗ ΕΙΔΗΣΕΩΝ

ΕΙΔΗΣΕΙΣ ΔΗΜΟΦΙΛΗ

Το topontiki.gr σέβεται όλες τις απόψεις, αλλά διατηρεί το δικαίωμά του να μην αναρτά υβριστικά σχόλια και διαφημίσεις. Οι χρήστες που παραβιάζουν τους κανόνες συμπεριφοράς θα αποκλείονται. Τα σχόλια απηχούν αποκλειστικά τις απόψεις των αναγνωστών.

ΠΕΜΠΤΗ 28.03.2024 14:01