Έναν Γολγοθά ανεβαίνουν και το 2021 οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις, αφού το μέλλον τους μόνο ευοίωνο δεν προμηνύεται…

Ήδη 7 στις 10 επιχειρήσεις αντιμετωπίζουν σοβαρό πρόβλημα επιβίωσης, επειδή δεν αντέχουν να καλύψουν τις οφειλές τους που δημιουργήθηκαν μέσα στην πανδημία, έστω και εάν έχουν ενταχθεί σε πολυεπίπεδα μέτρα στήριξης, ενώ περίπου οι 7 στους 10 καταστηματάρχες δήλωσαν ότι είχαν μείωση του τζίρου ή ίδιες πωλήσεις με την αντίστοιχη περσινή πρώτη εβδομάδα των χειμερινών εκπτώσεων.

Αυτό προκύπτει από έρευνα του Εμπορικού Συλλόγου Αθηνών για την πρώτη εβδομάδα επαναλειτουργίας της αγοράς. Όπως αναφέρει ο σύλλογος στα συμπεράσματά του, «μία στις δύο επιχειρήσεις δεν θα μπορέσει να επανέλθει κι αυτό επαληθεύει τη θέση του ΕΣΑ ότι ένα τρίτο λοκντάουν θα αποβεί καταστροφικό. Εντείνει την προσοχή μας στην αυστηρή τήρηση των μέτρων προστασίας και θέτει ως απαραίτητη προϋπόθεση την ενίσχυση και τη στήριξη του λιανεμπορίου από σήμερα και έως την επόμενη ημέρα».

Την ίδια ώρα όσοι είχαν ηλεκτρονικές πωλήσεις και την περυσινή περίοδο είπαν ότι ο φετινός τζίρος μέσω των ψηφιακών καναλιών πώλησης ήταν αυξημένος από 15% έως 35%, ενώ όσοι λειτούργησαν e-shop από την αρχή της κρίσης και μετά δήλωσαν ότι σημαντικό ποσοστό του φετινού τους τζίρου πραγματοποιήθηκε και ηλεκτρονικά.

Ένα στα δύο καταστήματα, ειδικότερα από τον κλάδο της ένδυσης, λειτούργησε με ποσοστά έκπτωσης μεταξύ 40% και 50% και ένα μικρό ποσοστό δήλωσε ότι έχει προχωρήσει σε εκπτώσεις ακόμη και άνω του 50%. Το 35% των καταστημάτων, που ανήκουν κυρίως στον κλάδο της υπόδησης, κινήθηκε μεταξύ 20% και 40%, ενώ ποσοστό έκπτωσης 10% έως 20% καταγράφεται στα κοσμηματοπωλεία και στα καταστήματα εσωρούχων και μικροεπίπλων.

Σε ερώτηση στους συμμετέχοντες εάν έλαβαν επιστρεπτέα προκαταβολή, σχεδόν όλοι (93%) απάντησαν θετικά, κάτι που αποδεικνύει ότι ήταν ένα αποτελεσματικό χρηματοδοτικό εργαλείο για τους μικρομεσαίους. Επίσης, από τις απαντήσεις, όπως αναφέρει ο σύλλογος, προκύπτει ότι η ένταξη των επιχειρήσεων στην επιστρεπτέα προκαταβολή είχε προοδευτικά αυξητική τάση, κάτι που δείχνει για άλλη μία φορά τη μεγάλη απήχηση που είχε στον επιχειρηματικό κόσμο.

Μαύρα τουριστικά μαντάτα

Την ίδια ώρα συρρικνωμένος εμφανίζεται κατά 78% και ο τζίρος των ξενοδοχείων το 2020 σε σχέση με την προηγούμενη χρονιά εξαιτίας της μεγάλης πτώσης στην τουριστική κίνηση.

Μάλιστα, οι ξενοδόχοι ήρθαν αντιμέτωποι και με επιπλέον απώλειες ρευστότητας ύψους 900 εκατ. ευρώ εξαιτίας ανείσπρακτου τζίρου το 2020 αλλά και εξαιτίας της σημαντικής μείωσης που έχουν καταγράψει οι προκαταβολές για το 2021.

Σύμφωνα με έρευνα του Ξενοδοχειακού Επιμελητηρίου Ελλάδος, μόνο ένα από τα πέντε ξενοδοχεία συνεχούς λειτουργίας κατάφεραν να μείνουν ανοιχτά σε σχέση με αυτά που λειτουργούσαν την ίδια περίοδο του 2019.

Συγκεκριμένα, από τα 3.965 ξενοδοχεία συνεχούς λειτουργίας της χώρας, μετά το πρώτο λοκντάουν επαναλειτούργησε το 59% αυτών (2.328 ξενοδοχεία) και από αυτά το 63% αναγκάστηκε να ξανακλείσει μέχρι το τέλος του 2020. Ανοιχτά παρέμειναν τον Δεκέμβριο του 2020 τελικά μόνον 863 ξενοδοχεία συνεχούς λειτουργίας, που αντιπροσωπεύουν το 22% του συνόλου.

Τα προγνωστικά για το 2021 στον τουρισμό καταγράφονται αρνητικά για τους επόμενους μήνες, σύμφωνα με τον Γιάννη Ρέτσο, πρόεδρο του ΣΕΤΕ, με αποτέλεσμα μέτρα στήριξης όπως αναστολές, Συν-Εργασία, επιδότηση εργοδοτικών εισφορών και παγίων δαπανών να κρίνονται απαραίτητα.

Από την πλευρά τους τα στελέχη της κυβέρνησης εξετάζουν πακέτο στοχευμένων μέτρων για τον τουρισμό, παράλληλα με τα μέτρα στήριξης των επιχειρήσεων του λιανεμπορίου, ώστε να ενισχυθούν τα οφέλη τους από την επανεκκίνηση και να προετοιμαστούν για την επόμενη ημέρα της πανδημίας. Στο επίκεντρο είναι η διατήρηση της ευνοϊκής ρύθμισης επιδότησης του 80% του ενοικίου, η κάλυψη του μη μισθολογικού κόστους και ο μειωμένος ΦΠΑ.

Ωστόσο, ενόψει επίσημων ανακοινώσεων περί τα τέλη της επόμενης εβδομάδας, επαγγελματίες του κλάδου έχουν ζητήσει χρηματοδοτικά εργαλεία όπως: ενίσχυση ρευστότητας, μείωση ΦΠΑ στο 6%, «κούρεμα» και ρύθμιση οφειλών, επανένταξη στις 120 δόσεις, δημιουργία ακατάσχετου λογαριασμού και ειδική μέριμνα για τομείς της αγοράς που έχουν πληγεί περισσότερο από τις επιπτώσεις της πανδημίας.

Τα μέτρα στήριξης

Πιο συγκεκριμένα η κυβέρνηση θα επιχειρήσει να στηρίξει τις επιχειρήσεις με δύο μέτρα.

1. Το πρώτο μέτρο περιλαμβάνει τον διπλασιασμό των ελάχιστων ποσών που θα λάβουν οι επιχειρήσεις των κλάδων που παραμένουν κλειστοί με κρατική εντολή, δηλαδή του τουρισμού, της εστίασης, των καφέ, των μπαρ, των γυμναστηρίων, των χιονοδρομικών κέντρων κ.λπ. από τον πέμπτο κύκλο επιστρεπτέας προκαταβολής σε σχέση με τους άλλους κλάδους των οποίων επιτράπηκε η επαναλειτουργία.

Σύμφωνα με τα στοιχεία του υπουργείου Οικονομικών, «απέδωσαν» οι «κόφτες» που τέθηκαν προκειμένου να περιοριστούν οι δυνητικοί δικαιούχοι του πέμπτου κύκλου επιστρεπτέας και να πάρουν κάτι πιο αξιοπρεπές όσες επιχειρήσεις τελικά λάβουν στήριξη.

Αυτό σημαίνει ότι το πενιχρό 1,5 δισ. ευρώ της 5ης επιστρεπτέας θα μοιραστεί τελικά σε 360.000 αιτήσεις, καθώς τόσες ήταν όσες εγκρίθηκαν, αντί των 730.000 αιτήσεων που ήταν ο συνολικός αριθμός αυτών που υποβλήθηκαν.

Οι αλλαγές στον μαθηματικό τύπο του πέμπτου κύκλου επιστρεπτέας, με τον οποίο προκύπτουν τα ποσά ενίσχυσης των επιχειρηματιών, προβλέπεται ελάχιστη ενίσχυση 2.000 ευρώ εφόσον απασχολούν έως 5 εργαζόμενους και 4.000 ευρώ εφόσον απασχολούν περισσότερους από 5 εργαζόμενους. Αντίθετα για όλες τις υπόλοιπες επιχειρήσεις η κατώτατη ενίσχυση θα είναι μειωμένη στα 1.000 ευρώ.

2. Το δεύτερο μέτρο αφορά την απαλλαγή από το ενοίκιο του Μαρτίου για τις επιχειρήσεις που θα μείνουν κλειστές μέχρι τις 15 Φεβρουαρίου. Η απαλλαγή από τα ενοίκια για τρίτο συνεχόμενο μήνα – δόθηκε τον Ιανουάριο, τον Φεβρουάριο, δίνεται και τον Μάρτιο για τους κλειστούς – είναι σημαντικό μέτρο για τις επιχειρήσεις που παραμένουν κλειστές και σε γενικές γραμμές πληρώνουν υψηλά ενοίκια.

Ο μεγάλος χαμένος από τη νέα κατανομή του πέμπτου κύκλου επιστρεπτέας είναι, ωστόσο, το λιανεμπόριο, που, από τη στιγμή που πήρε πράσινο φως για να ανοίξει και ξεκίνησε «δυνατά», η στήριξή του δεν είναι προτεραιότητα.

Οι μεγάλοι κερδισμένοι της πανδημίας διεθνώς

Πέντε χρόνια αφότου έχασε την κορυφή από την Amazon, η Apple κατακτά και πάλι τον τίτλο του πιο πολύτιμου brand στην επίσημη κατάταξη του Brand Finance Global για το 2021. «Άλμα» κάνουν η Tesla του Έλον Μασκ αλλά και ο κινεζικός κολοσσός ηλεκτρονικού εμπορίου Alibaba, ενώ σημαντικά ενισχυμένες βγαίνουν και παραδοσιακές δυνάμεις της λιανικής που πόνταραν στις παραδόσεις στο σπίτι, όπως η Walmart.

Η πανδημία ενίσχυσε την αξία και των εταιρειών streaming, ενώ αντιθέτως πίεσε τους κλάδους που συνδέονται με τον τουρισμό και την εστίαση.

H Apple είδε την αξία του εμπορικού σήματός της να κάνει «άλμα» 87,4% τον τελευταίο χρόνο, στα 263,375 εκατ. δολάρια, και έτσι ανέβηκε από την τρίτη θέση, στην οποία είχε υποχωρήσει, στην πρώτη. Αύξηση, αλλά αρκετά μικρότερη, της τάξεως του 15,1%, είχε η αξία του brand της Αmazon, στα 254,188 εκατ. δολάρια.

Στην τρίτη θέση ακολουθεί η Google, έχοντας κατέβει ένα σκαλοπάτι σε σχέση με πέρυσι, με την αξία του brand της ενισχυμένη κατά 1,4%, στα 191,25 εκατ. δολάρια. Την πρώτη πεντάδα συμπληρώνουν δύο ακόμη γίγαντες της τεχνολογίας, η Microsoft με brand αξίας 140,435 εκατ. δολαρίων (+40%) και η νοτιοκορεάτικη εταιρεία κινητών τηλεφώνων Samsung με την αξία του σήματός της αυξημένη κατά 8,6%, στα 102,623 εκατ. δολάρια.

Η αλυσίδα σούπερ μάρκετ Walmart πέτυχε να ανέβει δύο θέσεις, στην 6η, με την αξία του σήματός να ενισχύεται κατά 20,2%. Σταθερό στην 7η θέση έμεινε το Facebook, ενώ η κινεζική τράπεζα ICBC υποχώρησε δύο θέσεις, στην 8η. Τρία σκαλοπάτια ανέβηκε η Verizon, ενώ είσοδο στην πρώτη δεκάδα εξασφάλισε και η κινεζική εφαρμογή WeChat, που πέρυσι ήταν μόλις στη 19η θέση.

Μπορεί να απέχει ακόμη από τη δεκάδα, αλλά η Tesla ήταν η εταιρεία με την ταχύτερη αύξηση στην αξία του σήματός της. Έκανε άλμα 158%, στα 32 εκατ. δολάρια, καθώς η κεφαλαιοποίηση της εταιρείας ηλεκτρικών οχημάτων πάτησε γκάζι και αυξήθηκε κατά 500 δισ. δολάρια σε έναν χρόνο. Πλέον η αξία της εταιρείας υπερβαίνει την αθροιστική κεφαλαιοποίηση των εννέα μεγαλύτερων αυτοκινητοβιομηχανιών στον κόσμο.

Πέρα από την ίδια την Alibaba, οι θυγατρικές της Taobao και Tmall είδαν την αξία των brands τους να αυξάνεται κατά 44% και 60% αντίστοιχα. Ιστορία επιτυχίας και η ανταγωνίστρια κινεζική JD.com, με την αξία του brand της να απογειώνεται 82%, στα 23,5 δισ. δολάρια. Η ιαπωνική Rakuten είδε την αξία του σήματός της να ενισχύεται 49%, στα 7,7 δισ. δολάρια, και ανέβηκε έτσι 155 θέσεις, στην 246η. Άλμα 49% και στην αξία τoυ γερμανικού brand Zelando, που πλέον αποτιμάται στα 4,7 δισ. δολάρια.

Με 37 εκατ. νέους χρήστες μέσα στο 2020 το Νetflix είδε το brand του να ενισχύεται κατά 9%, στα 24,9 δισ. δολάρια. Αντιθέτως οι ανταγωνιστές Disney και HBO είχαν πτώση 9% και 3% αντίστοιχα.

Η Spotify μπήκε στη λίστα για πρώτη φορά, με την αξία του brand της αυξημένη κατά 39%, στα 5,6 δισ. δολάρια. Πέρυσι επέκτεινε τις δραστηριότητές της σε 13 νέες αγορές. Ακόμη μία νεοεισερχόμενη ήταν και η Electronic Arts (+14%, στα 4,4 δισ. δολάρια). Δύο γίγαντες του gaming, οι Tencent και Activision Blizzard, είχαν επίσης άνοδο 28% και 20% αντίστοιχα.

Χιλιάδες άκυρες και παράνομες απολύσεις

Παράνομες και άκυρες είναι οι απολύσεις στις οποίες προέβησαν χιλιάδες επιχειρήσεις κατά τη διάρκεια της πανδημίας, καθώς έγιναν σε χρόνους που δεν επιτρέπονται με βάση τις διατάξεις της εργατικής νομοθεσίας και τις προθεσμίες που ορίζει ο νόμος για τις επιχειρήσεις που εντάσσονται σε μέτρα στήριξης λόγω του κορωνοϊού.

Σύμφωνα με τα στοιχεία του ΟΑΕΔ, από τον Νοέμβριο και ειδικά τον Δεκέμβριο του 2020 καταγράφηκε σημαντική αύξηση των απολύσεων και των εγγεγραμμένων ανέργων, που δείχνει ότι υπάρχει πρόβλημα στην αγορά εργασίας, καθώς αρκετές επιχειρήσεις είτε μειώνουν το προσωπικό που απασχολούν είτε κλείνουν οριστικά.

Δεδομένης της σύγχυσης που υπάρχει σε επιχειρήσεις και εργαζόμενους το υπουργείο Εργασίας με εγκύκλιό του (Α.Π.: οικ. 3541/80) διευκρινίζει το πλαίσιο αναφορικά με την απαγόρευση καταγγελιών σύμβασης εργασίας και τη ρήτρα διατήρησης θέσεων εργασίας.

Συγκεκριμένα το υπ. Εργασίας αναφέρει ότι οι επιχειρήσεις – εργοδότες απαγορεύεται να προβούν σε μειώσεις προσωπικού με καταγγελία σύμβασης εργασίας για όσο χρονικό διάστημα οι συμβάσεις των εργαζομένων τους τελούν υποχρεωτικά σε αναστολή και σε περίπτωση πραγματοποίησης καταγγελίας αυτή είναι άκυρη.

Σε περίπτωση που οι συμβάσεις εργασίας των εργαζομένων τίθενται σε αναστολή σε διαφορετικής διάρκειας χρονικά διαστήματα, ως ισόχρονο διάστημα νοείται το συνολικό χρονικό διάστημα που οι επιχειρήσεις – εργοδότες έκαναν χρήση του μέτρου της αναστολής εντός του μηνός Δεκεμβρίου, ήτοι το χρονικό διάστημα από την ημερομηνία που έθεσαν σε αναστολή τη σύμβαση εργασίας του πρώτου εργαζόμενου/ων εντός του μηνός Δεκεμβρίου έως και την ημερομηνία λήξης της τελευταίας αναστολής σύμβασης εργασίας εργαζόμενου/ων της επιχείρησης εντός του ίδιου μήνα.

Η εγκύκλιος διευκρινίζει πως ως ίδιος αριθμός θέσεων εργασίας νοείται ο αριθμός των εργαζομένων που έχει η επιχείρηση κατά τη λήξη του μέτρου των αναστολών των συμβάσεων εργασίας των εργαζομένων της εντός του μηνός Δεκεμβρίου, συμπεριλαμβανομένου και του αριθμού τυχόν προσλήψεων που έγιναν εντός του χρονικού διαστήματος χρήσης του μέτρου από την επιχείρηση κατά τον μήνα Δεκέμβριο.

Τέλος, το υπουργείο Εργασίας διευκρινίζει ότι οι χρόνοι που επιτρέπονται οι απολύσεις τελούν υπό την επιφύλαξη διατάξεων αρμοδιότητας άλλων υπουργείων που αφορούν διευκολύνσεις επιχειρήσεων, όπως λ.χ. η χορήγηση ενίσχυσης με τη μορφή επιστρεπτέας προκαταβολής.

Αυτό σημαίνει πως αν έχει περάσει η δέσμευση της επιχείρησης για τη μη διενέργεια απολύσεων λόγω των αναστολών εργασίας, δεν μπορεί να προβεί σε απολύσεις εάν έχει λάβει επιστρεπτέα προκαταβολή.