search
ΠΕΜΠΤΗ 25.04.2024 10:51
MENU CLOSE

Αφιέρωμα: 1821-2021 / 200 ΧΡΟΝΙΑ ΑΝΕΞΑΡΤΗΣΙΑΣ – Κύκλος δεύτερος: Ελληνισμός και διεθνές περιβάλλον

Δημοσιεύτηκε στο ΠΟΝΤΙΚΙ

τεύχος 2165
18-2-2021
20.02.2021 04:00
filel.jpg

 

Με την έναρξη της Ελληνικής Επανάστασης το βασικό ερώτημα που απασχολούσε τις ενδιαφερόμενες δυνάμεις ήταν το κατά πόσο τις συνέφερε μια πιθανή διάλυση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Μοιραία, οι απαντήσεις θα διέφεραν, όπως ακριβώς και τα επί μέρους τους συμφέροντα. Με την έναρξη των πρώτων εχθροπραξιών, η Ελλάδα βρέθηκε ταυτόχρονα στη δίνη ενός – ερήμην της – διπλωματικού πολέμου, ο οποίος στην ουσία θα καθόριζε την εξέλιξη και το αποτέλεσμα της Επανάστασης. 
Αρχικά, ο τσάρος καταδίκασε την εισβολή του Υψηλάντη στη Μολδαβία. Επιπλέον, έδωσε τη συγκατάθεσή του για την εισβολή των οθωμανικών στρατευμάτων στις παραδουνάβιες περιοχές. Ο πόλεμος της Ανεξαρτησίας δέχτηκε ένα μεγάλο πλήγμα – διπλωματικό και στρατιωτικό – εν τη γενέσει του. Από την άλλη, οι ακρότητες των Οθωμανών με τον απαγχονισμό του Πατριάρχη Γρηγορίου Ε’ και τις σφαγές των χριστιανικών πληθυσμών επιδείνωσαν τις διπλωματικές σχέσεις της Πύλης με τη Ρωσία. Η νέα διάσκεψη της Ιεράς Συμμαχίας στη Βερόνα απλώς επιβεβαίωσε τις βασικές της αρχές. 

Η επανάσταση των Μεγάλων Δυνάμεων 
Από τη μεριά της, η Ρωσία είχε κάθε συμφέρον να στηρίξει την Επανάσταση του 1821. Η αποδυνάμωση με οποιονδήποτε τρόπο της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας προωθούσε τις βλέψεις της για τον έλεγχο των Στενών των Δαρδανελίων. Η επανάσταση και η συνεπακόλουθη δημιουργία του ελληνικού κράτους βοηθούσε τα σχέδια διάβρωσης της ευρωπαϊκής Τουρκίας. Παρ’ όλα αυτά, ο τσάρος, στην έναρξη της Επανάστασης συντάχτηκε με τις απόψεις της Ιεράς Συμμαχίας. Ευνοημένη από τις εξελίξεις θα έβγαινε η Αγγλία, την οποία κάθε άλλο παρά συνέφερε η διασάλευση των συνόρων της Αυτοκρατορίας. Ο περιορισμός της Ρωσίας πάνω από τα Δαρδανέλια ήταν κάτι που ωφελούσε την αγγλική κυριαρχία, όπως και η διατήρηση των καλών και επωφελών της σχέσεων με τους Οθωμανούς. Όλα αυτά όμως συνέβαιναν ώς το 1826, οπότε στον ρωσικό θρόνο κάθισε ο τσάρος Νικόλαος, ο οποίος αποδείχτηκε πιο τολμηρός στα σχέδιά του για το συμφέρον της Ρωσίας. Και μέσα σε αυτά τα σχέδια, προτεραιότητα είχε η Ελληνική Επανάσταση. 

Γράφει ο Ένγκελς στη «New York Daily Tribune»: «Εκατοντάδες Ρώσοι πράκτορες περιδιάβαιναν την Τουρκία, παρουσιάζοντας στους Ελληνορθόδοξους τον ορθόδοξο αυτοκράτορα ως την κεφαλή, τον φυσικό προστάτη και τον τελικό ελευθερωτή της καταπιεσμένης Ανατολικής Εκκλησίας». Ο Ένγκελς, επίσης, ισχυρίζεται καθαρά ότι η Ελληνική Επανάσταση του 1821 οφείλεται λίγο – πολύ στο ρωσικό χρυσάφι και στη ρωσική επιρροή.

Βέβαια, από το 1824, η Αγγλία υπό τη ρωσική πίεση αρχίζει να αλλάζει πολιτική. Στις 23 Μαρτίου, η Αγγλία και η Ρωσία υπέγραψαν το Πρωτόκολλο της Πετρούπολης, που αποτελεί το πρώτο διεθνές διπλωματικό βήμα για την αναγνώριση του δικαιώματος της πολιτικής ανεξαρτησίας της Ελλάδας. Οι Οθωμανοί δεν δέχτηκαν αυτό το Πρωτόκολλο (που σε γενικές γραμμές ζητούσε από τον σουλτάνο να παραμείνουν οι Έλληνες φόρου υποτελείς με διοίκηση που θα επέλεγαν οι ίδιοι οι Έλληνες απολαμβάνοντας παράλληλα την ελευθερία της συνείδησης και του εμπορίου), διότι ήξεραν ότι θα μπορούσαν να καταστείλουν εύκολα τις τελευταίες αντιστάσεις των Ελλήνων.
Αντίθετες με το Πρωτόκολλο ήταν και η Αυστρία με την Πρωσία. Αλλά και η Γαλλία θέλοντας αφ’ ενός να μπει στο παιχνίδι και αφ’ ετέρου θεωρώντας ότι το Πρωτόκολλο βοηθούσε τις ηγεμονικές της βλέψεις, συντάχτηκε με την Αγγλία και τη Ρωσία και έτσι αυτές οι τρεις Δυνάμεις υπέγραψαν στις 24 Ιουνίου / 6 Ιουλίου 1827 τη Σύμβαση του Λονδίνου, η οποία επαναλάμβανε τα ίδια με το Πρωτόκολλο της Πετρούπολης.
 
«Είμαστε όλοι Έλληνες»! Ο ευρωπαϊκός φιλελληνισμός
Τον κόσμο η δόξα ξαναζώνει,
Τα χρυσά χρόνια ξαναζούν,
Η γη σα φίδι ξανανιώνει,
Τα χιόνια σβύνουν και περνούν:
Γελούν τα ουράνια και γιορτάζουν,
Και, σα συντρίμμια στ’ όνειρό σου, θρησκείες και κράτη αχνοφαντάζουν.
Νέα Ελλάδα ορθώνει τα βουνά της
Μέσα από ολόλαμπρα νερά.
Προς την αυγή ο Πηνειός, περάτης,
Κυλάει τα ρείθρα του λαμπρά.
Τα όμορφα Τέμπη εκεί που ανθούνε,
Οι νιες Κυκλάδες, απλωμένες σε βάθη ηλιόχαρα, υπνοζούνε.

Εδώ πρέπει να τονίσουμε ότι την ίδια στιγμή η εμφάνιση ενός πανευρωπαϊκού φιλελληνικού ρεύματος στην Ευρώπη έπαιξε καταλυτικό ρόλο στις εξελίξεις και κυρίως στον τρόπο που οι Μεγάλες Δυνάμεις έβλεπαν το ζήτημα της Ελλάδας. Ο ρομαντικός αυτός φιλελληνισμός συνέδεσε την τραγική μοίρα των δύστυχων Ελλήνων εκείνης της εποχής με το ένδοξο παρελθόν της αρχαιότητας. Η κλασική Ελλάδα συνδέθηκε με τους καταδυναστευόμενους μακρινούς της απογόνους προκαλώντας έναν γενικότερο ενθουσιασμό στους φιλελεύθερους κύκλους της Ευρώπης, που οδήγησε πολλούς νέους να έλθουν στον τόπο και να πολεμήσουν στο πλευρό των Ελλήνων. 

Ένα από τα λιγότερα γνωστά αλλά εν τούτοις χαρακτηριστικό δείγμα αλληλεγγύης και φιλελληνισμού, είναι το ποίημα του φιλέλληνα Άγγλου ποιητή Πέρσι Σέλλεϋ με τίτλο «Ελλάς», στον πρόλογο του οποίου διατυμπανίζεται (δυο αιώνες νωρίτερα!) το «Είμαστε όλοι Έλληνες»! 

«Όλοι είμαστε Έλληνες. Οι νόμοι μας, η φιλολογία μας, η θρησκεία μας, οι τέχνες μας, έχουν τις ρίζες τους στην Ελλάδα. Γιατί, χωρίς την Ελλάδα, η Ρώμη, η οδηγήτρα, η καταχτήτρα, δεν θα μπορούσε να σκορπίσει κανένα φως κι εμείς θα ήμαστε ειδωλολάτρες και άγριοι. Η μορφή και το πνεύμα του ανθρώπου έφτασαν την τελειότητά τους στην Ελλάδα…».

 

google_news_icon

Ακολουθήστε το topontiki.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.

Δείτε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, τη στιγμή που συμβαίνουν.

ΡΟΗ ΕΙΔΗΣΕΩΝ

ΕΙΔΗΣΕΙΣ ΔΗΜΟΦΙΛΗ

Το topontiki.gr σέβεται όλες τις απόψεις, αλλά διατηρεί το δικαίωμά του να μην αναρτά υβριστικά σχόλια και διαφημίσεις. Οι χρήστες που παραβιάζουν τους κανόνες συμπεριφοράς θα αποκλείονται. Τα σχόλια απηχούν αποκλειστικά τις απόψεις των αναγνωστών.

ΠΕΜΠΤΗ 25.04.2024 10:49