search
ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 29.03.2024 02:26
MENU CLOSE

Το νέο «Ελ Ντοράντο» των αρχαιοκάπηλων

05.11.2012 22:00
Το νέο «Ελ Ντοράντο» των αρχαιοκάπηλων - Media

Ένας αρχαίος πολιτισμός βρίσκεται σε τεράστιο κίνδυνο στη Συρία. Οι αρχαιοκάπηλοι τρίβουν τα χέρια με ικανοποίηση αγοράζοντας ό,τι απέμεινε από τα παλάτια και τους ναούς μιας χώρας προικισμένης με χιλιάδες πολιτιστικά μνημεία, που σήμερα βρίσκονται περικυκλωμένα από τανκς

Ένας αρχαίος πολιτισμός βρίσκεται σε τεράστιο κίνδυνο στη Συρία. Οι αρχαιοκάπηλοι τρίβουν τα χέρια με ικανοποίηση αγοράζοντας ό,τι απέμεινε από τα παλάτια και τους ναούς μιας χώρας προικισμένης με χιλιάδες πολιτιστικά μνημεία, που σήμερα βρίσκονται περικυκλωμένα από τανκς

Τον Μάρτιο του 1991 οι Ταλιμπάν ανατίναζαν με δυναμίτη τους λαξεμένους Βούδες της κοιλάδας του Μπαγιμάν και όλος ο κόσμος τους παρακολουθούσε σε ζωντανή μετάδοση σχολιάζοντας και φρίττοντας με τη βαρβαρότητα των φανατικών μουσουλμάνων.
Είκοσι χρόνια μετά, οι πόλεμοι και οι εξεγέρσεις στο Αφγανιστάν, το Ιράκ, τη Λιβύη, την Αίγυπτο έχουν καταστρέψει – όχι σε ζωντανή μετάδοση αυτήν τη φορά, άρα προκαλώντας λιγότερα σχόλια και λιγότερη φρίκη – δεκάδες πολιτιστικούς θησαυρούς. Στο Αφγανιστάν ναοί και παλάτια ισοπεδώθηκαν από τους βομβαρδισμούς. Στο Ιράκ οι Αμερικανοί στρατοπέδευσαν μέσα στον αρχαιολογικό χώρο της Βαβυλώνας, έσκαψαν ορύγματα, ισοπέδωσαν λόφους, πέρασαν με άρματα πάνω από την αρχαία οδό.
Στη Λιβύη δεν έχει εξακριβωθεί τι έχει συμβεί σε απομακρυσμένες περιοχές, εκεί π.χ. που βρίσκονται παμπάλαιες τοιχογραφίες. Στην Αίγυπτο αναζητούνται ακόμα κλεμμένοι θησαυροί του μουσείου του Καΐρου.
Στο Λονδίνο, τη Νέα Υόρκη, στις μητροπόλεις του κόσμου, δεκάδες άνθρωποι πλούτισαν αυτό το διάστημα εκτιμώντας με τα γνωστά «κριτήρια της αγοράς», ό,τι απέμεινε από τις καταστροφές όλων αυτών των αρχαιολογικών χώρων και τις λεηλασίες μουσείων, ναών, παλατιών. Τώρα τρίβουν τα χέρια τους με ικανοποίηση καθώς ένα νέο «Ελ Ντοράντο» ανοίχθηκε για αυτούς: η Συρία.

Ακόμα μεγαλύτερα κέρδη

«Έχω αρχίσει ήδη να φτιάχνω μια περιουσία αγοράζοντας φτηνά αρχαιότητες από τη Συρία» παραδέχθηκε πολύ πρόσφατα λονδρέζος αντικέρ στο περιοδικό «Time». Σταυροδρόμι πολιτισμών, η χώρα μπορεί να επιφέρει στον συγκεκριμένο έμπορο και σε πολλούς άλλους συναδέλφους του ακόμα μεγαλύτερα κέρδη τώρα που σπαράσσεται από έναν εμφύλιο πόλεμο ο οποίος υπολογίζεται – χωρίς κανείς να έχει διασταυρωμένες πληροφορίες για το τι συμβαίνει – πως έχει κοστίσει ώς τώρα χιλιάδες νεκρούς και πρόσφυγες.
Χετταίοι, Ασσύριοι, Πέρσες, Έλληνες, Ρωμαίοι, Βυζαντινοί, Άραβες, Μογγόλοι, Οθωμανοί προίκισαν γενναιόδωρα τη Συρία. Δέκα χιλιάδες πολιτιστικά μνημεία έχει η χώρα και κανείς δεν ξέρει ποια από αυτά έχουν ήδη ή θα έχουν σύντομα την τύχη των ιρακινών μνημείων, δηλαδή θα βομβαρδιστούν, θα καταστραφούν, θα συληθούν, θα χαθούν για πάντα.

Βομβαρδισμοί και λαθρανασκαφές

Στο Χαλέπι, μια από τις παλαιότερες πόλεις του κόσμου, όπου υπάρχουν ευρύματα 7.000 χρόνων, ακούγονται βομβαρδισμοί. Στο ιστορικό κέντρο της πόλης η μεγαλύτερη στον κόσμο σκεπαστή αγορά Αλ Μαντίνα έγινε πεδίο μάχης και, σύμφωνα με ορισμένες πληροφορίες, καταστράφηκε από φωτιά. Σε κίνδυνο φαίνεται να βρίσκεται, μεταξύ άλλων, και ο χεττιτικός ναός του Θεού των Θυελλών, ηλικίας 3.000 ετών, ενώ το όμορφο τζαμί με το οποίο είχαν στολίσει την πόλη οι Ομεγιάδες χαλίφηδες, τον 8ο αιώνα, βομβαδίστηκε από τον συριακό στρατό την ώρα της Μεγάλης Προσευχής της Παρασκευής.
Λαθρανασκαφείς και αρχαιοκάπηλοι λέγεται πως επιδίδονται σε συλήσεις αρχαιοτήτων από ναούς της Παλμύρας, της «νύμφης της ερήμου» με την τεράστια πολιτιστική κληρονομιά: τον Ναό του Ηλίου, επιτάφιους πύργους τριών έως πέντε ορόφων, θέατρα, αγορά, κατοικίες, ανάκτορα, μια ολόκληρη αρχαία πόλη που θυμίζει την εποχή που η όμορφη βασίλισσα Ζηνοβία δεν δίσταζε να ξεκινήσει πόλεμο εναντίον της πανίσχυρης Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας. Στη νεκρόπολη, λίγο πιο πέρα, εθεάθησαν ήδη στρατιώτες να μεταφέρουν κομμάτια από την πολύ πλούσια διακόσμησή της.
Κοντά στην Έμπλα, όπου ανασκαφές έχουν φέρει στο φως τα ερείπια ενός ναού αφιερωμένου στη βαβυλωνιακή θεά Ιστάρ και ένα βασιλικό παλάτι της εποχής του Χαμουραμπί με πλήθος επιγραφές στην αρχαιότερη γραφή, τη σουμεριακή, μαίνονται οι μάχες. Το ίδιο και στο γειτονικό Ιντλίμπ, το μουσείο του οποίου φιλοξενεί πολλά από τα ευρήματα της Έλμπα. Σύριοι αρχαιολόγοι αναφέρουν επίσης πως καταστροφές έχουν γίνει στον ναό που είχαν κτίσει Ασσύριοι στο Τελ Σεΐχ Χαμάντ καθώς και στην Αλ Μπάρα, τα αρχαία Μέγαρα. Πλήγματα λέγεται πως υπέστησαν και οι βυζαντινοί νερόμυλοι της Χάμα.
Λεηλασίες ψηφιδωτών και κιονοκράνων και παρελάσεις τανκς σε ρωμαϊκές στοές αναφέρονται και στην ακρόπολη της Απάμειας, της αρχαίας περσικής Φαρνάκης, που ονομαζόταν Πέλλα από τους απογόνους του Μεγάλου Αλεξάνδρου και ήκμασε κατά τους ρωμαϊκούς και βυζαντινούς χρόνους και την περίοδο των Σταυροφοριών.
Στις «Ξεχασμένες πόλεις» της βόρειας Συρίας, αρχαιολογικά πάρκα όπου μέχρι πρόσφατα συνέρρεαν τουρίστες για να δουν καλοδιατηρημένα κατάλοιπα βυζαντινών χωριών, τώρα ακούγονται πυροβολισμοί. Ανησυχίες εκφράζονται και για ένα ακόμα από τα πάρα πολλά βυζαντινά μοναστήρια της χώρας, την Παναγία της Σεντνάγια, την οποία, κατά την παράδοση, είχε ιδρύσει ο Ιουστινιανός.

Το ομορφότερο κάστρο του κόσμου

«Το ομορφότερο κάστρο του κόσμου», όπως το είχε χαρακτηρίσει ο Λώρενς της Αραβίας, το Κάστρο των Ιπποτών, χτισμένο τον 12ο αιώνα από τους σταυροφόρους που πολεμούσαν τον Σαλαντίν πάνω σε έναν λόφο κοντά στην πεδιάδα Χομς, κατά μήκος του μοναδικού δρόμου από την Αντιόχεια προς τη Βηρυτό και τη Μεσόγειο, έχει μετατραπεί σε στρατώνα και κυκλοφορεί ακόμα και βίντεο στο Ίντερνετ όπου μπορεί να το δει κανείς να βομβαρδίζεται.
Βομβαρδισμοί αναφέρονται και στην πόλη Χομς (την ελληνιστική Έμεσα), ξακουστή για τον ναό του φοινικικής προελεύσεως θεού του ηλίου Ηλιογάβαλου, μεγάλο εμπορικό κέντρο της εποχής των Σελευκιδών, πατρίδα του Ρωμανού του Μελωδού, πόλη που διεκδίκησαν με πάθος Άραβες και Σταυροφόροι. Δύο μουσεία που βρίσκονται εκεί καθώς και ορθόδοξες εκκλησίες (όπως ο ναός της Αγίας Ζώνης του 5ου αιώνα) και παλιά τζαμιά (όπως το Χαλίντ αλ Ουαλίντ, κλασικό δείγμα οθωμανικής αρχιτεκτονικής) έχουν γίνει τώρα «αντικείμενα του πόθου» μαχητών, οι οποίοι πουλώντας τους θησαυρούς τους αγοράζουν όπλα, καθώς και αρχαιοκαπήλων.

«Οι πόλεμοι βοηθούν τη δουλειά μας»

«Οι πόλεμοι βοηθούν πολύ δουλειά μας» παραδέχτηκε στο «Time» Λιβανέζος που πουλούσε λαθραία τσιγάρα στα σύνορα Λιβάνου – Συρίας και τώρα, όπως εξηγεί, αγοράζει «και από κυβερνητικούς και από αντάρτες φτηνά αρχαιότητες και πουλά ακριβά όπλα».
«Συλλέκτες από όλο τον κόσμο επιθυμούν βαθύτατα αντικείμενα από τη Συρία και έχουν κάνει ήδη τις παραγγελίες τους» προειδοποιεί ο καθηγητής Ιστορίας στο Πανεπιστήμιο του Ικονίου Οσμάν Εβρατσάρ. «Στη Συρία συντελείται μια καταστροφή» τονίζει η Λιβανέζα αρχαιολόγος Τζ. Φαρκάχ. Η περιφρούρηση των αρχαιοτήτων της χώρας, εξηγεί, είναι πολύ δύσκολη και γιατί υπάρχουν πολύ τόποι όπου γίνονταν έως πρόσφατα ανασκαφές και επειδή επειδή τα τελευταία χρόνια το καθεστώς Άσαντ, για να ενισχύσει τον τουρισμό, έφτιαξε πολλά μουσεία σε διάφορες περιοχές μοιράζοντάς τους διάφορα εκθέματα. «Μας έχουν σταλεί βιντεοταινίες που δείχνουν ανθρώπους να αποσπούν ψηφιδωτά» δήλωσε επισήμως η διευθύντρια των μουσείων της χώρας Χίμπα ελ Σάλεχ. Η Ουνέσκο έκανε έκκληση στις αντιμαχόμενες πλευρές να σεβαστούν τους «θησαυρούς της ανθρωπότητας», και στους καταλόγους της Ιντερπόλ άρχισαν ήδη να εμφανίζονται τα πρώτα εξαφανισμένα από τη Συρία αγαλματίδια.

Μαζί με τους νεκρούς θάβεται η Ιστορία

Δεν είναι μόνο όμως τα μνημεία και τα εκθέματα των μουσείων που κινδυνεύουν.
Στη χώρα διατηρούνται ακόμα ζωντανές θρησκείες, δοξασίες, μουσικές, χοροί, παραδόσεις, γλώσσες (π.χ. η «γλώσσα του Χριστού», τα αραμαϊκά) οι οποίες από παντού αλλού έχουν εξαφανιστεί και τώρα κινδυνεύουν να χαθούν εντελώς μαζί με τις δεκάδες εθνότητες, μειονότητες, σέχτες, μυστικιστικές αδελφότητες, ολιγάριθμες ομάδες που βρίσκονται ανάμεσα σε διασταυρούμενα πυρά. Όπως και οι υπόλοιποι Σύριοι, βεβαίως.Και, αναμφισβήτητα, η ανθρώπινη ζωή αξίζει περισσότερο από κάθε αγορασμένο ακριβά αγαλματίδιο, και κάθε νεκρό παιδί αντικατοπρίζει καλύτερα το δράμα το οποίο ζει μια χώρα από έναν ρημαγμένο ναό. Όμως το να καταστρέφεται τόσων αιώνων Ιστορία είναι σαν να σκοτώνεις μαζί με κάθε άνθρωπο και τους προγόνους του, να θάβεις μαζί με τους νεκρούς και τις μνήμες τους.

Σίσσυ Παπαδάκη

google_news_icon

Ακολουθήστε το topontiki.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.

Δείτε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, τη στιγμή που συμβαίνουν.

ΡΟΗ ΕΙΔΗΣΕΩΝ

ΕΙΔΗΣΕΙΣ ΔΗΜΟΦΙΛΗ

Το topontiki.gr σέβεται όλες τις απόψεις, αλλά διατηρεί το δικαίωμά του να μην αναρτά υβριστικά σχόλια και διαφημίσεις. Οι χρήστες που παραβιάζουν τους κανόνες συμπεριφοράς θα αποκλείονται. Τα σχόλια απηχούν αποκλειστικά τις απόψεις των αναγνωστών.

ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 29.03.2024 01:15