Στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης περισσεύουν οι θεατές, αλλά λείπουν οι Έλληνες κινηματογραφιστές. Τώρα που κόπηκαν τα λεφτά και δεν καλύπτονται τα έξοδα φιλοξενίας σε όποιον δεν προβάλλει το έργο του στο φεστιβάλ, μεγάλο μέρος του ελληνικού κινηματογραφικού χώρου γύρισε την πλάτη του στον θεσμό

Στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης περισσεύουν οι θεατές, αλλά λείπουν οι Έλληνες κινηματογραφιστές. Τώρα που κόπηκαν τα λεφτά και δεν καλύπτονται τα έξοδα φιλοξενίας σε όποιον δεν προβάλλει το έργο του στο φεστιβάλ, μεγάλο μέρος του ελληνικού κινηματογραφικού χώρου γύρισε την πλάτη του στον θεσμό. Το φεστιβάλ, πάντως, εγκαινίασε τη δική του Ταινιοθήκη με την οικονομική στήριξη του δήμου. Αλλά κι αυτή είναι στον αέρα

Η επιτυχία ενός φεστιβάλ, ανάμεσα σε άλλα, κρίνεται και στις αίθουσες. Στο πόσο γεμάτες ή άδειες είναι. Στο πόσο τρέχουν οι σινεφίλ – έστω αυτοί που γίνονται κινηματογραφόφιλοι για λίγες μέρες – να το στηρίξουν, να γεμίσουν ασφυκτικά τις αίθουσες και να δώσουν το «παρών» στον κορυφαίο κινηματογραφικό θεσμό της χώρας. Το 53ο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης (έως 11 Νοεμβρίου) δεν πάσχει σε καμία περίπτωση από κοινό. Και φέτος η εικόνα ήταν – ευτυχώς – η ίδια: φοιτητές με μουντζουρωμένα προγράμματα να στήνονται στις ουρές για εισιτήρια και οι αίθουσες να γεμίζουν από θεατές που στρογγυλοκάθονται ακόμη και οκλαδόν σε πάτωμα και σκαλάκια.

Πού είναι οι Έλληνες κινηματογραφιστές;
Είναι, όμως, αλήθεια ότι το φεστιβάλ έχει χάσει ένα σημαντικό μέρος της ζωντάνιας του. Όχι τόσο γιατί έχουν περιοριστεί, λόγω περικοπών, οι πολλοί ξένοι καλεσμένοι. Αλλά κυρίως διότι οι Έλληνες σκηνοθέτες, και άλλοι παράγοντες της δικής μας μικρής βιομηχανίας του σινεμά, του γύρισαν την πλάτη. Το φεστιβάλ κάθε χρόνο ήταν το ετήσιο ραντεβού που έδιναν οι κινηματογραφιστές – οι περισσότεροι με καλυμμένα τα έξοδα φιλοξενίας από το φεστιβάλ. Έξω από το «Ολύμπιον» χτυπούσε η καρδιά του ελληνικού κινηματογράφου. Στα πηγαδάκια και στις παρέες. Στις συναντήσεις και στις συζητήσεις. Εκεί «έβγαινε» το ρεπορτάζ και η ειδησεογραφία όλης της χρονιάς. Ήταν, βέβαια, και η εποχή που υπήρχαν τα Κρατικά Βραβεία (μέχρι πριν από τρία χρόνια), οπότε η προβολή όλων των ελληνικών ταινιών στη Θεσσαλονίκη ήταν δεδομένη.
Τώρα λοιπόν που οι ταινίες αποδεσμεύτηκαν από το φεστιβάλ, τα Κρατικά Βραβεία αντικαταστάθηκαν από αυτά της Ελληνικής Ακαδημίας Κινηματογράφου και οι σκηνοθέτες επιλέγουν συχνά το Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Αθήνας (Νύχτες Πρεμιέρας), η Θεσσαλονίκη έχασε ένα σημαντικό μέρος της ελληνικής παραγωγής, αλλά και παρουσίας. Στο φεστιβάλ ανεβαίνουν πια, σχεδόν αποκλειστικά, όσοι έχουν ταινία ή κάποιο άλλο πρότζεκτ, αλλά και όσοι θέλουν να κυνηγήσουν ξένους συμπαραγωγούς. Γιατί – ας μην ξεχνάμε – ένα φεστιβάλ μπορεί να βοηθήσει έναν σκηνοθέτη και με «πλάγιους» τρόπους, με επαφές, γνωριμίες, διασυνδέσεις. Ειδικά τα τελευταία χρόνια έχουν αυξημένη παρουσία οι συμπαραγωγές. Επομένως, ή το φεστιβάλ μέσα στα χρόνια δεν κατάφερε να εδραιωθεί πραγματικά στη συνείδηση των κινηματογραφιστών και να τους πείσει ότι ανοίγει μια πόρτα στη δουλειά τους ή τόσα χρόνια κάναμε χαβαλέ και άσκοπες βόλτες στο λιμάνι. Όπως και να ’χει, ισχυρό φεστιβάλ χωρίς την υποστήριξη της εγχώριας κινηματογραφίας δεν νοείται.

Habemus Ταινιοθήκη, αλλά ο δήμαρχος σφυρίζει κλέφτικα
Το φεστιβάλ, πάντως, ψάχνει κι άλλους τρόπους να ενισχύσει το έργο του. Την προηγούμενη Κυριακή εγκαινιάστηκε η Ταινιοθήκη της Θεσσαλονίκης – που συμπίπτει με τον εορτασμό των εκατό χρόνων από την απελευθέρωση της πόλης – παρουσία μάλιστα του διεθνούς σκηνοθέτη Κώστα Γαβρά, ο οποίος είναι πρόεδρος της Γαλλικής Ταινιοθήκης.
«Μια Ταινιοθήκη είναι ένα μουσείο σε ζωντανή εξέλιξη», είπε ο σκηνοθέτης. Αυτή της Θεσσαλονίκης έχει ήδη στην κατοχή της 700 τίτλους ταινιών – με μεγάλο μέρος να προέρχεται από το «Studio – παράλληλο κύκλωμα» –, έχει ανακοινώσει πρόγραμμα προβολών έως τον Δεκέμβριο και έχει βάλει στόχο τη συνεργασία με άλλες Ταινιοθήκες της Ευρώπης. Η σημασία της ύπαρξης μιας Ταινιοθήκης είναι φυσικά τεράστια. Για αυτό και ο δήμαρχος της Θεσσαλονίκης και πρόεδρος του φεστιβάλ Γιάννης Μπουτάρης, πολύ περήφανος στο πλευρό του καλλιτεχνικού διευθυντή Δημήτρη Εϊπίδη, ανακοίνωσε ότι «η Ταινιοθήκη ιδρύθηκε με την οικονομική στήριξη του δήμου και παραδόθηκε στο φεστιβάλ να τη λειτουργεί». Ενισχύθηκε και από ευρωπαϊκά κονδύλια, ενώ θα αναζητηθούν χορηγίες. Ωστόσο, ο κ. Μπουτάρης δεν μας είπε ποια ήταν τελικά η οικονομική συμβολή του δήμου. Σύμφωνα, πάντως, με πληροφορίες, ακόμα δεν έχει πληρώσει τίποτα ο δήμος, ίσως γι’ αυτό ο δήμαρχος να «μάσαγε» τα λόγια του. Ήταν, βέβαια, πολύ άνετος όταν δεχόταν τα εύσημα του ευεργέτη.
Το κύρος και τη λάμψη στο φεστιβάλ δίνουν τελικά οι ίδιες οι ταινίες, και φυσικά οι καλεσμένοι του. Δεν μιλάμε, όμως, για μια λάμψη που αστράφτει, αλλά γι’ αυτή που δίνει νόημα σε ένα καλλιτεχνικό πρόγραμμα. Οι Κώστας Γαβράς, Άκι Καουρισμάκι, Κρίστιαν Μουντζίου και ΜπαχμάνΓκομπαντί  «σήκωσαν» με τις ταινίες και την παρουσία τους στις πλάτες τους τον πυρήνα του φετινού φεστιβάλ, που κινήθηκε σε ρυθμούς σινεφίλ με σημαία το καλλιτεχνικό σινεμά.

Χρυσούλα Παπαϊωάννου