Κάποτε, τα συνέδρια του Κομμουνιστικού Κόμματος της Κίνας προσέλκυαν αποκλειστικά το ενδιαφέρον σινολόγων, άντε και κάποιων άλλων αδελφών κομμάτων.

Κάποτε, τα συνέδρια του Κομμουνιστικού Κόμματος της Κίνας προσέλκυαν αποκλειστικά το ενδιαφέρον σινολόγων, άντε και κάποιων άλλων αδελφών κομμάτων. Σήμερα, όλα τα βλέμματα στη Δύση στρέφονται – με ανάμεικτα συναισθήματα – στο ξενοδοχείο «Ζινγκξί» του Πεκίνου, όπου προσέρχονται τα 370 μέλη της Κεντρικής Επιτροπής για να επισφραγίσουν τη μετάβαση στην εξουσία στην πολυπληθέστερη χώρα του πλανήτη.
Η αγωνία και η… καχυποψία σε Ευρώπη και ΗΠΑ έναντι της τελικής μορφής που θα πάρει η νέα κινεζική ηγεσία, δεν είναι αβάσιμες. Αντιμέτωπη με την παραδοχή ότι η παντοδυναμία της αποτελεί μακρινό παρελθόν και ενώ πλήττεται από τη χειρότερη οικονομική κρίση της μεταπολεμικής Ιστορίας της, η Δύση αντιλαμβάνεται ότι οι άνθρωποι που θα βρεθούν στο τιμόνι της Κίνας μέχρι το 2022 θα διεκδικήσουν κάτι παραπάνω από τον τίτλο της «πρώτης οικονομίας», τον οποίο αναμένεται να κατακτήσουν οσονούπω.
Όπως έχει καταστεί σαφές τελευταία, κυρίως με αφορμή τη στάση της διεθνούς κοινότητας έναντι της Αραβικής Άνοιξης, το Πεκίνο όχι μόνο διατηρεί διαφορετική αντίληψη για τη διαμόρφωση της παγκόσμιας τάξης, αλλά είναι πλέον αποφασισμένο να προωθήσει με όρους «υπερδύναμης» τα – ακόμη ασαφή για τη Δύση – στρατηγικά του συμφέροντα. Και μπορεί στην περίπτωση της Λιβύης οι ΗΠΑ, η Ε.Ε. και οι περιστασιακοί τους σύμμαχοι να κατάφεραν να παρακάμψουν τις κινεζικές αντιρρήσεις, ωστόσο γνωρίζουν καλά ότι δεν θα μπορεί να συμβαίνει το ίδιο και στο μέλλον.

«Δίδυμοι»… τιμονιέρηδες
Έτσι, την ώρα που – εάν όλα πάνε βάσει σχεδίου – το δίδυμο Σι Ζινπίνγκ και Λι Κεκιάνγκ θα αναλαμβάνουν καθήκοντα προέδρου και πρωθυπουργού, αντίστοιχα, ανοίγοντας τον δρόμο για περαιτέρω απελευθέρωση της κινεζικής αγοράς (με ορισμένους να μην αποκλείουν ακόμη και μερική ιδιωτικοποίηση δημόσιων επιχειρήσεων), η Δύση προσπαθεί να αποκρυπτογραφήσει τη γεωπολιτική ατζέντα του Πεκίνου, ψάχνοντας ταυτόχρονα τρόπους να διαχειριστεί το… αδιέξοδο στο οποίο φαίνεται να έχει περιέλθει.
Χαρακτηριστικότερο ίσως παράδειγμα του «εγκλωβισμού» της Δύσης έναντι της Κίνας είναι ο ρόλος που κλήθηκε να παίξει η τελευταία στην κρίση της ευρωζώνης. Το Πεκίνο αναδείχθηκε σε μείζονος σημασίας αγοραστή ευρωπαϊκού χρέους (εκτιμάται ότι το 25% των κινεζικών αποθεματικών είναι πλέον σε ευρώ), επιτρέποντας στην ευρωζώνη να κρατήσει το κεφάλι της… πάνω από το νερό. Ταυτόχρονα όμως, το Πεκίνο απέκτησε έναν ισχυρό μοχλό πίεσης, τον οποίο δείχνει διατεθειμένο να χρησιμοποιήσει όποτε κρίνει απαραίτητο.
Σύμφωνα μάλιστα με το συντηρητικό γερμανικό περιοδικό «Stern» (χωρίς να μπορούν ακόμη να διασταυρωθούν οι πληροφορίες του), η αλλαγή κλίματος στην Ε.Ε. ως προς τις πιθανότητες εξόδου της Ελλάδας από την ευρωζώνη οφείλεται σε δάχτυλο του Πεκίνου. Όπως επισημαίνει, «δεν είναι τυχαίο ότι η μεταστροφή της Άνγκελα Μέρκελ στο συγκεκριμένο ζήτημα έγινε ύστερα από επίσκεψή της στο Πεκίνο στα τέλη Αυγούστου». Ο δημοσιογράφος Χανς Ούλριχ Γιόργκες υποστήριξε πως ο πρωθυπουργός Γουέν Ζιαμπάο απείλησε χωρίς περιστροφές τη Μέρκελ τονίζοντας ότι «έχουμε ήδη χάσει 30 δισ. στην Ελλάδα, εάν χάσουμε άλλα 40 δισ. (εξαιτίας του ντόμινο που θα προκαλέσει το Grexit), δεν πρόκειται να κάνουμε τίποτα πλέον για τη σταθερότητα του ευρώ».

Επενδυτικά ανοίγματα
Σε κάθε περίπτωση, τα επενδυτικά ανοίγματα της Κίνας τόσο στην Ελλάδα όσο και αλλού στην Ευρώπη, με ό,τι αυτό συνεπάγεται σε όρους έκθεσης του Πεκίνου στην ευρωκρίση, αντικατοπτρίζουν με τον καλύτερο τρόπο τις στρατηγικές φιλοδοξίες της αναδυόμενης υπερδύναμης. Μπορεί η παγκόσμια οικονομική κρίση να είχε ως αποτέλεσμα τη σχετική επιβράδυνση των κινεζικών ρυθμών ανάπτυξης – 7,8% το 2012 –, κυρίως επειδή έχουν ατονήσει οι εξαγωγές προς ανεπτυγμένες χώρες, ωστόσο το Πεκίνο δείχνει αποφασισμένο να αντιμετωπίσει την κρίση ως ευκαιρία. Πέραν της προσπάθειας μείωσης της εξάρτησής της από τις εξαγωγές μέσω ενίσχυσης της εσωτερικής κατανάλωσης, η Κίνα βάζει το χέρι στην τσέπη προκειμένου να καταλάβει – σε χαμηλές τιμές – θέσεις – «κλειδί», που θα λειτουργήσουν ως εφαλτήρια για την – οικονομική, σε πρώτη φάση – εξάπλωσή της στη Δύση και αλλού.

Οι επενδύσεις στην Ελλάδα
Οι κινεζικές επενδύσεις στην Ελλάδα – στο λιμάνι του Πειραιά – και στη Νάπολη – όπου βρίσκεται και επιχειρησιακή ΝΑΤΟϊκή βάση – αποτελούν τα χαρακτηριστικότερα παραδείγματα αυτής της τακτικής. Σε ό,τι αφορά τη χώρα μας, αναλυτές τονίζουν ότι στρατηγικός στόχος του Πεκίνου είναι να μετατρέψει το λιμάνι του Πειραιά σε «εμπορικό κόμβο», μέσω του οποίου θα διοχετεύονται τα κινεζικά προϊόντα σε Ευρώπη, Βόρεια Αφρική και Μέση Ανατολή, ενώ επισημαίνουν πως το ασιατικό μεγαθήριο έχει εκδηλώσει ενδιαφέρον και για άλλα ελληνικά λιμάνια… Όπως γίνεται αντιληπτό, ένα πιθανό Grexit θα έστελνε τα κινεζικά σχέδια στον «κουβά».