Tις τελευταίες μέρες στον ΣΥΡΙΖΑ έχει ανοίξει η συζήτηση για την επόμενη μέρα της ψήφισης των μέτρων και του προϋπολογισμού. Και η επόμενη μέρα περιλαμβάνει έντονα το σενάριο των πρόωρων εκλογών σε μεσοπρόθεσμο διάστημα, ανεξαρτήτως του αν τις ζήτησε ο Τσίπρας ή όχι.

Tις τελευταίες μέρες στον ΣΥΡΙΖΑ έχει ανοίξει η συζήτηση για την επόμενη μέρα της ψήφισης των μέτρων και του προϋπολογισμού. Και η επόμενη μέρα περιλαμβάνει έντονα το σενάριο των πρόωρων εκλογών σε μεσοπρόθεσμο διάστημα, ανεξαρτήτως του αν τις ζήτησε ο Τσίπρας ή όχι.
Ταυτόχρονα όμως, η επόμενη μέρα βρίσκει τον ΣΥΡΙΖΑ σε φάση ανασυγκρότησης και προετοιμασίας σε όλα τα επίπεδα, κατά συνέπεια υπάρχουν ζητήματα ανοιχτά, τα οποία μοιραία εκπέμπονται προς τα έξω. Σε αυτή δε τη χρονική περίοδο, ο ΣΥΡΙΖΑ προηγείται της Ν.Δ. δημοσκοπικά, χωρίς όμως να έχει αυξητική δυναμική – μάλλον παρουσιάζει στασιμότητα, είτε γιατί η πρότασή του προς την κοινωνία δεν είναι πλήρης ή σαφής είτε γιατί η επίθεση από την κυβέρνηση και το μιντιακό σύστημα που τη στηρίζει είναι ακόμη ισχυρή.
Η κίνηση Τσίπρα να ζητήσει εκλογές μπορεί να θεωρήθηκε πρόωρη από διάφορους, όμως ο επικεφαλής του ΣΥΡΙΖΑ έδωσε το στίγμα του στον Σαμαρά, επισημαίνοντάς του ότι ο χρόνος του τελειώνει. Παράλληλα, επιχειρεί να προλάβει και διάφορα άλλα σενάρια που κατατείνουν στο ροκάνισμα του πολιτικού χρόνου (αν υποθέσουμε ότι υπάρχει τέτοιος) με στόχο την ανασύνθεση των δυνάμεων του καταρρέοντος κυβερνητικού σχήματος. Ακολούθως, έκανε ένα βήμα ακόμη βάζοντας στο τραπέζι το σενάριο της αυτοδυναμίας.

Σιγά – σιγά
Προς το παρόν, το ζήτημα τίθεται προσεκτικά, με τα στελέχη περί τον πρόεδρο να εξηγούν ότι αυτό που θέλουν να περάσουν είναι ότι ο ΣΥΡΙΖΑ «μπορεί και πρέπει να διεκδικήσει την αυτοδυναμία» γιατί αυτό είναι προς το συμφέρον του λαού και του τόπου.
Δύο είναι οι στόχοι αυτού του μηνύματος:
• Να καταστεί σαφές στην κοινωνία ότι ο ΣΥΡΙΖΑ και μπορεί και θέλει να κυβερνήσει αλλά και πως αυτή είναι η μόνη λύση και συνάμα το φρένο στον μνημονιακό κατήφορο. (Αυτό δεν σημαίνει ότι ένα σήμα του τύπου «θέλουμε και μπορούμε» από μόνο του αρκεί για να πείσει την κοινωνία, καθώς τα πράγματα είναι πια άγρια και επομένως απαιτητικά).
• Να σταλεί το σήμα στον Σαμαρά ότι «έρχεται η ώρα του ΣΥΡΙΖΑ».
Είναι λοιπόν μια κίνηση που επιχειρεί τη «φυγή προς τα μπρος»;
Ενδεχομένως.
Το «νέο» μήνυμα που εκπέμπει η αξιωματική αντιπολίτευση υποστηρίζεται από μεθοδικές κινήσεις της ηγετικής ομάδας, καταρχάς όσον αφορά τις επαφές με τους «έξω», που σκοπό έχουν να αντιστραφεί ή να λειανθεί σταδιακά το κλίμα, με ορίζοντα μια πιθανή εκλογική αναμέτρηση. Έτσι ώστε να μην επαναληφθούν ή, τουλάχιστον, να μετριαστούν πιθανοί εκβιασμοί από την πλευρά των δανειστών σε συντονισμό με την εσωτερική κινδυνολογία, στο πλαίσιο μιας προεκλογικής περιόδου. Ως προς τις παραπάνω επαφές, αίσθηση προκάλεσε την περασμένη εβδομάδα η συνάντηση με τον Γερμανό πρέσβη, κατόπιν δικού του αιτήματος, που από την Κουμουνδούρου ερμηνεύεται, αν μη τι άλλο, ως ένδειξη ότι η τρικομματική υπό τον Σαμαρά πλέον θεωρείται μη βιώσιμη.

Στρατηγική συνεργασιών
Δεν είναι πάντως χωρίς βάση και η εκτίμηση ότι αυτή η φυγή προς τα μπρος πατάει στη διαπίστωση του Τσίπρα και των στενών συνεργατών του ότι οι πιθανοί σύμμαχοι του ΣΥΡΙΖΑ έχουν ελαχιστοποιηθεί:
1 Το ΚΚΕ όχι μόνο δεν ανταποκρίνεται, αλλά επιπλέον προσπαθεί να στεγανοποιήσει τις διαρροές του προς τον ΣΥΡΙΖΑ, ακόμη κι αν τελικά δεν είναι σίγουρο ότι το καταφέρνει με τον τρόπο που το επιχειρεί (όπως για παράδειγμα με τη φράση της Αλέκας ότι «ο ΣΥΡΙΖΑ εκφράζει το “λόμπι της δραχμής”»). Η ΑΝΤΑΡΣΥΑ αποτελεί πολύ μικρή δύναμη που έχει ήδη συμπιεστεί από τον ΣΥΡΙΖΑ στις προηγούμενες εκλογές.
2 Η ΔΗΜΑΡ, από την άλλη, κολυμπά στα βαθιά της συγκυβέρνησης, απ’ όπου δύσκολα μπορεί να απεμπλακεί, και απ’ αυτήν την άποψη το επιτελείο της Κουμουνδούρου τηρεί στάση αναμονής, με το βλέμμα στις εσωτερικές διεργασίες – που παίρνουν συγκρουσιακή τροπή – και στις δυνάμεις ή τα στελέχη που διαφωνούν ή και συγκρούονται με τη γραμμή της ηγεσίας.
3 Όσον αφορά τους Ανεξάρτητους Έλληνες, η ηγεσία δεν το αποκλείει, αλλά τοποθετείται προσεκτικά, ξεκαθαρίζοντας ότι δεν προσβλέπει σε μια συνεργασία με πολιτικά χαρακτηριστικά, αλλά μπορεί, αν χρειαστεί, να αξιοποιήσει τη στήριξή τους στη Βουλή, εφόσον προσφερθεί.
Ακόμη όμως κι αν η ρητορική περί αυτοδυναμίας μοιάζει να έρχεται ως απάντηση στα «κενά» και τις αδυναμίες που υπάρχουν στη στρατηγική των συμμαχιών, είναι γεγονός ότι υπό τις παρούσες συνθήκες της οικονομίας και της κοινωνίας ο ΣΥΡΙΖΑ και ο Τσίπρας δεν μπορούν παρά να την επιδιώξουν: χωρίς κοινωνική πλειοψηφία, μια κυβέρνηση της Αριστεράς είναι βέβαιο ότι θα χτυπηθεί ανελέητα από το εσωτερικό και το εξωτερικό και το πιθανότερο είναι να συντριβεί σε μικρό χρονικό διάστημα.
Με άλλα λόγια, η ζωή αναγκάζει τον ΣΥΡΙΖΑ να βάλει τον πήχη ψηλά.
Πάντως, η επιδίωξη της αυτοδυναμίας δεν σημαίνει ότι ακυρώνει την υπάρχουσα στρατηγική συνεργασιών.
Πρώτον, γιατί πλέον η ηγεσία «υπόσχεται» ότι θα κάνει συνεργασίες ακόμη και με αυτοδυναμία. Υποστηρίζει, δηλαδή, ότι είναι προτιμότερο για τον ΣΥΡΙΖΑ οι όποιες συνεργασίες και συμμαχίες του στο πλαίσιο μιας κυβέρνησης με κορμό τον ίδιο, να γίνουν από την καλύτερη δυνατή θέση για το σχήμα, ώστε να έχει την «πολυτέλεια» της επιλογής και άρα να διασφαλίσει την πολιτική και ιδεολογική του ηγεμονία.
Δεύτερον, γιατί ούτως ή άλλως η στρατηγική συμμαχιών δεν απευθύνεται μόνο στις ηγεσίες των άλλων κομμάτων, αλλά κυρίως στον κόσμο τους, όπως συνηθίζουν να λένε στελέχη όπως ο Παναγιώτης Λαφαζάνης. Ο τελευταίος επιμένει ότι η απεύθυνση προς το ΚΚΕ και τον κόσμο του δεν έχει λόγο να επηρεαστεί από τις τοποθετήσεις της ηγεσίας.
Τρίτον, γιατί, όπως πιστεύει και ο ίδιος ο Τσίπρας, η ζωή θα δώσει τις λύσεις βάζοντας πιεστικά διλήμματα σε όσους σήμερα αποκρούουν τα συριζικά προσκλητήρια συνεργασίας (π.χ. το ΚΚΕ) καθώς θα βρεθούν μεταξύ τού να στηρίξουν μια κυβέρνηση αντιμνημονιακή και του να την «υπονομεύσουν».

«Καραδοκεί» με προσοχή
Τα θέματα αυτά, πάντως, είναι υπό συνεχή εξέταση στον ΣΥΡΙΖΑ, καθώς δεν λείπουν οι διαφωνίες και οι διαφοροποιήσεις άλλοτε επί της ουσίας και του προσανατολισμού και άλλοτε για το πώς τίθενται προς τα έξω, για το αν τα όσα λέγονται, εν τέλει είναι σαφή και πειστικά. Σε συνεδρίαση της Γραμματείας του ΣΥΡΙΖΑ την περασμένη Δευτέρα, παρόντος του Τσίπρα, υπήρξε μια πρώτη συζήτηση για την αυτοδυναμία και τις συνεργασίες, ωστόσο θα ακολουθήσει νέα διεξοδική συζήτηση σε προσεχή συνεδρίαση του οργάνου.
Από την άλλη, η ρευστότητα του πολιτικού τοπίου παραμένει, οπότε η Κουμουνδούρου τηρεί στάση αναμονής απέναντι και στις διεργασίες ανασύνθεσης του κυρίαρχου πολιτικού μπλοκ. Από αυτές αναμένουν ότι μπορεί να «ξεβραστούν» δυνάμεις που θα έρθουν σε σύγκρουση με τις ηγεσίες. Με άλλα λόγια, ο ΣΥΡΙΖΑ «καραδοκεί» ως επί το πλείστον για δυνάμεις που προέρχονται από τη βάση, τα μεσαία στελέχη, τους συνδικαλιστές κ.λπ. των κομμάτων αυτών.
Αντιθέτως, δεν θεωρεί ότι υπάρχουν περιθώρια στελεχιακής διεύρυνσης από τη δεξαμενή τής μέχρι πρότινος κυρίαρχης πολιτικής τάξης και διαψεύδει τα όσα ακούγονται κατά καιρούς για ηχηρά ονόματα προερχόμενα από το ΠΑΣΟΚ που έχουν διαγράψει την τροχιά τους εντός των μνημονιακών κυβερνήσεων (π.χ. Παπουτσήδες, Μαριλίζες και Ανδρουλάκηδες).
«Ευχαριστούμε, δεν θα πάρουμε!» και «αναζητούμε τη νέα πολιτική εκπροσώπηση της χώρας» ήταν δύο χαρακτηριστικές φράσεις με τις οποίες ο κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος του ΣΥΡΙΖΑ Δημήτρης Παπαδημούλης επιχείρησε να βάλει φρένο στην παραπάνω φιλολογία.
Πάντως, ακόμη και για περιπτώσεις όπως ο ανεξάρτητος πλέον Γιάννης Μιχελογιαννάκης ή ενδεχομένως αργότερα ο Οδυσσέας Βουδούρης και ο Πάρης Μουτσινάς, αν και εφόσον στο μέλλον επιλέξουν να αποχωρήσουν από τη ΔΗΜΑΡ, η Κουμουνδούρου ξεκαθαρίζει ότι «δεν έχουν νόημα» οι προσχωρήσεις και προβάλλει το σενάριο των συνεργασιών στο κοινοβουλευτικό επίπεδο.
Άλλωστε, η ηγετική ομάδα, σύμφωνα με πληροφορίες, έχει αποφασίσει στο εξής να κινηθεί πιο προσεκτικά και χωρίς σπασμωδικότητα στο ζήτημα των συνεργασιών της επιμένοντας κατά δυνατόν σε ζητήματα αρχών και προγράμματος αλλά και αξιοπιστίας. Κορυφαίο ηγετικό στέλεχος παραδέχεται ότι μπορεί τέτοια ζητήματα σε προηγούμενη φάση να παραγνωρίστηκαν, «αναγκαστικά», λόγω της δυναμικής των πραγμάτων. Τώρα, αν στον απόηχο των πρόσφατων «παραφωνιών» η παραδοχή αυτή αφορούσε πρόσωπα όπως ο βουλευτής Στάθης Παναγούλης… άβυσσος!