Ελληνικό… γλέντι! O κύβος ερρίφθη και η ανάπλαση του Ελληνικού, της τσιμεντένιας έκτασης των 5.200 στρεμμάτων που εδώ και εννέα χρόνια παραμένει ανεκμετάλλευτη, αρχίζει στο πλαίσιο του προγράμματος «Αττική 2014» που έχει επεξεργαστεί το υπουργείο Περιβάλλοντος και αφορά παρεμβάσεις σε κομβικά σημεία του λεκανοπεδίου, από την πλατεία Αγίου Παντελεήμονα μέχρι τα Καμίνια και το παραλιακό μέτωπο.

Ελληνικό… γλέντι! O κύβος ερρίφθη και η ανάπλαση του Ελληνικού, της τσιμεντένιας έκτασης των 5.200 στρεμμάτων που εδώ και εννέα χρόνια παραμένει ανεκμετάλλευτη, αρχίζει στο πλαίσιο του προγράμματος «Αττική 2014» που έχει επεξεργαστεί το υπουργείο Περιβάλλοντος και αφορά παρεμβάσεις σε κομβικά σημεία του λεκανοπεδίου, από την πλατεία Αγίου Παντελεήμονα μέχρι τα Καμίνια και το παραλιακό μέτωπο.

Η ανάπλαση του παλαιού αεροδρομίου ήταν και παραμένει ένα σταυρόλεξο για δυνατούς λύτες, αφού τα συμφέροντα και οι πιέσεις για την οικοδόμηση μέρους της έκτασης – «φιλέτου» ήταν μέχρι σήμερα πολύ πιο ισχυρά από τις πιέσεις των φορέων και των κατοίκων της περιοχής.

Το πρόβλημα είναι ακόμα μεγαλύτερο, με δεδομένη την οικονομική κρίση που έχει χτυπήσει και τους προϋπολογισμούς των υπουργείων, με αποτέλεσμα σχέδια και μελέτες να μένουν στα χαρτιά και τα συρτάρια ελλείψει χρημάτων.

Το μέλλον του Ελληνικού μπήκε τελικά στο μικροσκόπιο και με δεδομένα τον εμβληματικό χαρακτήρα που έχει πάρει η μετατροπή του σε Μητροπολιτικό Πάρκο, την ισχυρή πίεση των κατοίκων της περιοχής, ακόμα και το ενδιαφέρον που διατύπωσε ο ίδιος ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας Κάρολος Παπούλιας στη συνάντησή του με την υπουργό ΠΕΚΑ Τίνα Μπιρμπίλη, τα πρώτα βήματα για την ανάπλασή του ξεκινούν εντός του 2010.

Σύμφωνα με τον σχεδιασμό του υπουργείου Περιβάλλοντος, το στοίχημα μπορεί να πετύχει μόνον εάν η ανάπλαση ξεκινήσει σταδιακά, έτσι ώστε να είναι εξασφαλισμένοι οι πόροι αλλά και οι μηχανισμοί για την ανατροφοδότηση του προϋπολογισμού των έργων.

Οι Γάλλοι στο Ελληνικό

Η πολιτική ηγεσία του υπουργείου Περιβάλλοντος αποφάσισε να προχωρήσει στην ανάπλαση της έκτασης με βάση την πρόταση που κέρδισε το πρώτο βραβείο στον διεθνή αρχιτεκτονικό διαγωνισμό για τη μετατροπή του παλαιού αεροδρομίου σε Μητροπολιτικό Πάρκο, που είχε προκηρυχθεί επί κυβέρνησης Σημίτη και ολοκληρώθηκε το 2007 επί κυβέρνησης Καραμανλή.

Στον διεθνή διαγωνισμό, το πρώτο βραβείο ομόφωνα είχε πάρει η πρόταση του αρχιτεκτονικού γραφείου DZO Architecture με επικεφαλής τους Elena Fernandez, David Serero, Arnaud Descombes και Antoine Regnault.

Οι αρχιτέκτονες θα κληθούν και πάλι στην Αθήνα από το υπουργείο Περιβάλλοντος, προκειμένου το αρχιτεκτονικό σχέδιο να αποκτήσει χαρακτήρα master plan, με βάση τις νέες προδιαγραφές και τους νέους όρους που θα θέσει το ΥΠΕΚΑ.

Η βασική αλλαγή είναι ότι απορρίπτεται το σχέδιο Σουφλιά, στο τμήμα εκείνο που προέβλεπε ότι 1.700 στρέμματα θα καλύπτονται από μπετόν και άσφαλτο και ειδικά ο σχεδιασμός για τη δημιουργία «ζώνης αστικής ανάπτυξης» έκτασης 629 στρεμμάτων, η οποία προέβλεπε την κατασκευή κατοικιών, κτηρίων επιχειρήσεων και εμπορικών κέντρων.

Οι μελετητές θα κληθούν σε συνεργασία με τους επιτελείς του υπουργείου Περιβάλλοντος σε πρώτη φάση να σχεδιάσουν πρόταση, βασισμένη πάντα στη φιλοσοφία του αρχικού τους σχεδιασμού που κέρδισε τον διεθνή διαγωνισμό, για τη μετατροπή μέρος των 5.200 στρεμμάτων σε χώρο πρασίνου και αναψυχής με την αξιοποίηση, περίπου, του 25% της έκτασης που βρίσκεται προς τον Δήμο του Ελληνικού κοντά στα Ολυμπιακά Ακίνητα, περιοχή που παίζει καθοριστικό ρόλο για τη διάνοιξη του θαλασσίου μετώπου του λεκανοπεδίου.

Η πολιτική ηγεσία του ΥΠΕΚΑ εκτιμά ότι η αναθεώρηση του σχεδίου και η ολοκλήρωση της τελικής πρότασης για ένα βασικό τμήμα του παλαιού αεροδρομίου είναι εφικτό να ολοκληρωθεί εντός του 2010, προκειμένου οι εργασίες να ξεκινήσουν το 2011.

Η επιλογή της σταδιακής ανάπλασης της έκτασης των 5.200 στρεμμάτων εκτιμάται ότι είναι η πιο ορθολογική και ρεαλιστική λύση, αφού με τον τρόπο αυτόν και τα χρήματα θα μπορούν να εξασφαλίζονται σταδιακά αλλά και θα δοκιμάζεται στην πράξη η λειτουργία του Μητροπολιτικού Πάρκου, παράγοντας καθοριστικός για την επιτυχία του εγχειρήματος.

Η τακτική αυτή προκρίθηκε, αφού η μέχρι σήμερα εμπειρία από αντίστοιχες προσπάθειες, όπως η διαχείριση του Πάρκου «Αντώνης Τρίτσης», έχουν αναδείξει πολύ σοβαρά προβλήματα που οδήγησαν επί της ουσίας στην ακύρωση της ανάπλασης και στον ευτελισμό του χώρου.

Η πρώτη φάση της ανάπλασης μέρους του Ελληνικού θα συνδυαστεί με την ελεύθερη πρόσβαση στο θαλάσσιο μέτωπο της Αθήνας, που αποτελεί κεντρική προτεραιότητα της κυβέρνησης, αφού έξι χρόνια μετά τους Ολυμπιακούς Αγώνες η περιοχή μόνο δυσφήμηση για το λεκανοπέδιο προσφέρει…

Τα χρηματοδοτικά εργαλεία

Η εξεύρεση χρημάτων για την ανάπλαση του Ελληνικού είναι μια πολύ δύσκολη υπόθεση. Οι σκέψεις που υπάρχουν στο ΥΠΕΚΑ είναι σε πρώτη φάση τα έργα να χρηματοδοτηθούν από την εκμετάλλευση των Ολυμπιακών Ακινήτων.

Επισημαίνεται ότι, σύμφωνα με καταγραφή που έχει κάνει ο Δήμος Ελληνικού, μέχρι σήμερα έχουν γίνει οι εξής παραχωρήσεις:

1. Κανόε – Καγιάκ Σλάλομ

Η Ολυμπιακά Ακίνητα Α.Ε. παραχώρησε την έκταση τον Δεκέμβριο του 2006 σε κοινοπραξία εταιρειών, η οποία έχει συστήσει την ανώνυμη εταιρεία Πάρκα Αναψυχής, συμφωνία από την οποία το ελληνικό Δημόσιο έχει ετήσιο οικονομικό όφελος 3,5 εκατομμύρια ευρώ.

2. Κέντρο Ιστιοπλοΐας Αγίου Κοσμά

Ο μακροχρόνιος διαγωνισμός για την εκμίσθωση της εγκατάστασης ολοκληρώθηκε στις αρχές Απριλίου του 2007 και τον Ιούλιο του ίδιου έτους παραδόθηκε η εγκατάσταση από την Ολυμπιακά Ακίνητα Α.Ε. στην ανάδοχο εταιρεία ΣΕΙΡΙΟΣ Α.Ε. με ετήσιο οικονομικό όφελος 13,5 εκατομμύρια ευρώ.

Σύμφωνα πάντα με την καταγραφή που έχει κάνει ο Δήμος Ελληνικού, η Ολυμπιακά Ακίνητα Α.Ε. εισπράττει επίσης χρήματα από τις συμβάσεις παραχώρησης που έχει κάνει για τις κλειστές εγκαταστάσεις καλαθοσφαίρισης, το γήπεδο μπέιζμπολ και το Ολυμπιακό Κέντρο Ξιφασκίας.

Το βασικό μέρος της χρηματοδότησης αναμένεται, όμως, να προκύψει από την τακτοποίηση των ημιυπαίθριων χώρων στους όμορους δήμους.

Σύμφωνα με τη νομοθετική ρύθμιση που έχει επεξεργαστεί το ΥΠΕΚΑ, η τακτοποίηση των παρανόμως κλειστών ημιυπαίθριων εκτιμάται ότι δεν θα συναντήσει συνταγματικά προβλήματα και ενστάσεις από τους επιστημονικούς φορείς, εάν τα χρήματα από τα πρόστιμα που θα πληρώσουν οι ιδιοκτήτες πηγαίνουν στο «Πράσινο Ταμείο» που θα δημιουργηθεί, προκειμένου να χρηματοδοτούνται παρεμβάσεις σε όλους τους δήμους της χώρας.

Η λογική της ρύθμισης είναι ότι όσα τετραγωνικά μέτρα κλειστών ημιυπαίθριων τακτοποιούνται, τόσα τετραγωνικά θα πρέπει να αποδίδονται ως ελεύθεροι χώροι και χώροι πρασίνου στον αντίστοιχο δήμο.

Οι επιτελείς του υπουργείου Περιβάλλοντος εκτιμούν ότι, εάν οι πολίτες πεισθούν για την ορθότητα της ρύθμισης και καταλάβουν ότι θα λύνει οριστικά και αμετάκλητα το πρόβλημά τους, το ποσό από τα πρόστιμα που θα εξασφαλιστεί θα είναι ικανό για να ξεκινήσει η ανάπλαση του Ελληνικού.

Την ίδια ώρα, μελέτη που έγινε από το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο για λογαριασμό των Δήμων Ελληνικού, Αργυρούπολης, Γλυφάδας και Αλίμου και αφορά μόνον στην οικονομική διάσταση της ανάπλασης, επισημαίνει ότι η μελέτη Σουφλιά είχε υπερβολικό προϋπολογισμό λόγω των πολεοδομικών παρεμβάσεων που προέβλεπε, ενώ θεωρεί ότι είναι «τσιμπημένη» και η εκτίμηση για τα έργα πρασίνου.

Στις σκέψεις του υπουργείου Περιβάλλοντος, πάντως, υπάρχει και η ιδέα για τη συγκρότηση ενιαίου φορέα για τη διαχείριση όλων των μητροπολιτικών πάρκων, έτσι ώστε να γίνεται καλύτερος έλεγχος και των προϋπολογισμών τους και της διαχείρισης των οικονομικών, αλλά και κεντρικός σχεδιασμός για τη διάθεση των κονδυλίων ανάλογα με τις ανάγκες των χώρων.