Οι γιορτές είναι μια ευκαιρία «αποσυμπίεσης», με τη βαλβίδα να ανοίγει έστω και για λίγο, ανακουφίζοντάς μας από την πίεση της κρίσης. Το «Ποντίκι art» κάνει τις δικές του χριστουγεννιάτικες προτάσεις, συνδυάζοντας τη διασκέδαση με την ψυχαγωγία

Οι γιορτές είναι μια ευκαιρία «αποσυμπίεσης», με τη βαλβίδα να ανοίγει έστω και για λίγο, ανακουφίζοντάς μας από την πίεση της κρίσης. Το «Ποντίκι art» κάνει τις δικές του χριστουγεννιάτικες προτάσεις, συνδυάζοντας τη διασκέδαση με την ψυχαγωγία

Θαλπωρή στις σκοτεινές αίθουσες
Οι μέρες των Χριστουγέννων «σηκώνουν» χουχούλιασμα μέσα στις σκοτεινές αίθουσες. Έπειτα από μια εξαντλητική βόλτα, ως συνήθως, στα μαγαζιά, στις καφετέριες και στις πλατείες, τι πιο ωραίο από το να βρείτε θαλπωρή σε έναν ζεστό κινηματογράφο και να αφήσετε την καρδιά και το μυαλό σας να παρασυρθούν από τη μαγεία της έβδομης τέχνης; Και μια και λέμε για μαγεία, υπάρχουν τα «Χόμπιτ» του Πίτερ Τζάκσον, που μας υπενθυμίζουν ότι ο κινηματογράφος του φανταστικού έχει λόγο ύπαρξης και ουσία. Οι φαν του «Άρχοντα των δαχτυλιδιών» γνωρίζουν καλά τον παραμυθένιο κόσμο του συγγραφέα Τζ.Τ. Τόλκιν. Ακολουθήστε τον Μπίλμπο – τον θείο του Φρόντο – στην προσπάθειά του, παρέα με τον μάγο Γκάνταλφ και δεκατρείς νάνους, να βρει το χαμένο βασίλειο του Έρεμπορ.
Υπάρχουν, βέβαια, και πιο σινεφίλ επιλογές. Όσο δραματικό κι αν ακούγεται – και είναι – το «Σώμα με σώμα» του Ζακ Οντιάρ, οι τσακισμένοι του ήρωες στο τέλος θα βρούνε τον δρόμο τους στη ζωή. Μιλάμε για τη Στεφανί και τον Αλί (Μαριόν Κοτιγιάρ και Ματίας Σένερτς). Και μια ταινία που δεν πρέπει να χάσετε – και για… οσκαρικούς λόγους – είναι το «The master» του Πολ Τόμας Άντερσον. Αξίζει να δείτε την ερμηνεία του Χοακίν Φοίνιξ, ο οποίος υποδύεται έναν αλκοολικό που βρίσκει λόγο ύπαρξης κοντά σε έναν ηγέτη μιας παραθρησκευτικής οργάνωσης. Όσοι δεν έχετε δει – μάλλον είστε λίγοι – το «Skyfall», σπεύστε. Για πολλούς λόγους, αλλά κυρίως για το ότι ο Σαμ Μέντες και ο Ντάνιελ Κρεγκ γράφουν Ιστορία στη φιλμογραφία του διάσημου πράκτορα 007.
Επειδή, όμως, τα Χριστούγεννα είναι η αγαπημένη περίοδος των παιδιών, έχετε πολλές επιλογές που θα σας κάνουν να μη… βαρεθείτε τη ζωή σας μέσα στις αίθουσες, αλλά να απολαύσετε κινούμενα σχέδια που δεν είναι εντελώς «νιανιά». Σας περιμένει ο σκοτεινός, αλλά γοητευτικός κόσμος του Τιμ Μπάρτον, που απευθύνεται βέβαια σε όλη την οικογένεια. Το ασπρόμαυρο και τρισδιάστατο «Frankewennie» είναι εμπνευσμένο από την ιστορία του Φρανκενστάιν. Πιο «ανάλαφρο», αλλά έξυπνο και χιουμοριστικό είναι και το «Ξενοδοχείο για τέρατα» του Τζέντι Ταταρκόφσκι. Στο υπερπολυτελές θέρετρο του Κόμη Δράκουλα καταφεύγουν διάσημα τέρατα για να γιορτάσουν τα γενέθλια της κόρης του, αλλά και να γλιτώσουν από τον ρατσισμό των ανθρώπων. Ποιος είπε ότι οι παιδικές ταινίες δεν έχουν μηνύματα και ουσία; Ανήμερα τα Χριστούγεννα βγαίνει στις αίθουσες και το «Ραλφ, η επόμενη πίστα» του Ριτς Μουρ, μια διασκεδαστική ιστορία – φόρος τιμής στην κουλτούρα των video games.
Όσοι πάλι είστε της άποψης «παπούτσι από τον τόπο σου», υπάρχει πάντα το ελληνικό «Αν» του Χριστόφορου Παπακαλιάτη. Ένα σύγχρονο love story στην Αθήνα της κρίσης. Αλλά είπαμε, για όσους ψηφίζουν ελληνικό σινεμά.

Χρυσούλα Παπαϊωάννου

Με ένα τραγούδι ξεχνιέμαι
Η μουσική βάζει τα καλά της εν όψει των γιορτών και οι μαγαζάτορες αφουγκράζονται την ψυχολογική ανάγκη του κόσμου να βγει για να διασκεδάσει. Οι πρώτοι βλέπουν την περίοδο αυτή ως μάννα εξ ουρανού και φροντίζουν από μήνες να στήσουν ένα ελκυστικό πρόγραμμα. Οι δεύτεροι, πάλι, περιμένουν μια ευκαιρία να αποτινάξουν από πάνω τους την πίεση της εξωτερικής και εσωτερικής τρόικας. Στην εκπνοή του 2012, επιλέξαμε για τις γιορτινές μέρες μερικούς καλλιτέχνες που αξίζει να δούμε για διαφορετικούς λόγους.
Το πρόγραμμα που αναμένεται να σκίσει μέσ’ στις γιορτές είναι αυτό του Γιάννη Πάριου στο «Παλλάς». Ξεκίνησε την περασμένη εβδομάδα και για περιορισμένο αριθμό παραστάσεων υπό τον τίτλο «Όλα μου τα σ’ αγαπώ». Ευκαιρία για τους φαν του δημοφιλούς ερμηνευτή να ξεφύγουν και να ξεχαστούν μέσ’ στο τραγούδι του.
Για πιο «ιδιοσυγκρασιακές» καταστάσεις ενδείκνυται η καινούργια παράσταση του Σταμάτη Κραουνάκη στη «Χελώνα». Ο τίτλος της δεν είναι τυχαίος: «Η αγκαλιά η μεγάλη», που όλους τους χωρεί και ανοίγει ανήμερα των Χριστουγέννων! Στον ίδιο χώρο, στη «Χελώνα», οι λάτρεις του καλού λαϊκού τραγουδιού μπορούν να περάσουν τις επόμενες Δευτέρες από τις παραστάσεις της Γιώτας Νέγκα, που επιμελήθηκαν καλλιτεχνικά ο Κραουνάκης και ο δημοσιογράφος Δημήτρης Μανιάτης. Η πρεμιέρα δόθηκε στις 10 του μήνα και λέγεται ήδη πως η Νέγκα βρίσκεται σε εξαιρετικά ώριμο στάδιο.
Σαν το καλό και σπάνιο κρασί, η Ελένη Βιτάλη είναι μία καλλιτέχνιδα με το δικό της φανατικό κοινό, που εμφανίζεται στάνταρ κάπου τα τελευταία χρόνια. Με το φετινό της σχήμα στην κεντρική σκηνή του «Σταυρού του Νότου», κάθε Δευτέρα, η Βιτάλη παρουσιάζει ένα πρόγραμμα που κινείται μεταξύ εσωστρέφειας, διονυσιασμού, Δύσης κι Ανατολής.
Για όσους προσβλέπουν σε ένα νοερό ταξίδι μεταξύ Νέας Υόρκης και Αθήνας, υπάρχουν οι δύο τζαζ βραδιές του Δημήτρη Καλαντζή, παραμονή και ανήμερα Χριστουγέννων στο «Gazarte». Με τη συμβολή της Soul Station Band και τριών τραγουδιστών, ο Καλαντζής θα παρουσιάσει διασκευασμένα τζαζ standards!
Και για εκείνους που το βαλάντιό τους δεν επιτρέπει πια ούτε μία γιορτινή έξοδο διασκέδασης, υπάρχει πάντα η δισκογραφία, ελληνική και ξένη. Δίσκοι που προσφέρονται για κατ’ ιδίαν – και όχι μόνο – ακροάσεις. Οι «Σταγόνες» του νέου τραγουδοποιού Λάζαρου Σαμαρά είναι ένα μίνι άλμπουμ, στο οποίο μπλέκονται επιτυχημένα η μακεδονίτικη παράδοση, το λαϊκό πάλκο, αλλά και οι πιο μοντέρνες επιρροές του. Το ομότιτλο τραγούδι, ντουέτο της Ανδριάνας Μπάμπαλη και του Παντελή Θεοχαρίδη, κατάφερε να ξεχωρίσει από τα ραδιόφωνα, γεγονός μάλλον ελπιδοφόρο για ανεξάρτητη δισκογραφική παραγωγή.
Συστήνουμε ανεπιφύλακτα και το άλμπουμ «One and ten very sad songs» του Ιάπωνα Κονίσι Γιασουχάρου με το πρότζεκτ Pizzicato One. Θρυλικά τραγούδια σαν το «Bang Bang» του Σόνι Μπόνο και το «Imagine» του Τζον Λένον παρουσιάζονται σε αριστουργηματικές τζαζ διασκευές, ερμηνευμένα από τη Μαρλένα Σόου, τη Μάγια Χιρασάβα και άλλες μεγάλες φωνές του διεθνούς στερεώματος.

Αντώνης Μποσκοΐτης

Θεάματα που μαλακώνουν την ψυχή
Οι καλλιτέχνες του θεάτρου συχνά στις συνεντεύξεις τους μιλούν για το θέατρο και την τέχνη γενικότερα ως «καταφύγιο και παρηγοριά του κόσμου σε καιρούς κρίσης». Αυτό είναι αλήθεια. Εν μέρει. Όταν, για παράδειγμα, οι καλλιτέχνες πολύ συνειδητά επιλέγουν τι θεάματα θα προτείνουν και θα προβάλουν στο κοινό τους σε μια δύσκολη περίοδο, όπως αυτή που διανύουμε. Θεάματα που μαλακώνουν την ψυχή, θεάματα που διασκεδάζουν και ταυτόχρονα ψυχαγωγούν το ταλαιπωρημένο κοινό. Ποιες, λοιπόν, θεατρικές παραγωγές θα σας κάνουν να νιώσετε καλά γιορτινές μέρες που είναι; Καταρχάς, η συνταγή είναι μία και είναι αλάνθαστη: ό,τι σας κάνει να νιώσετε σαν μικρά παιδιά. Οπότε τι καλύτερο από μια πολύ καλή παιδική παράσταση την οποία με παιδιακίσια ευχαρίστηση μπορούν να παρακολουθήσουν και οι ενήλικες; Πρώτη στη λίστα «Η μικρή γοργόνα» του Χανς Κρίστιαν Άντερσεν σε διασκευή του Μάικ Κένι και σκηνοθεσία του Θωμά Μοσχόπουλου, στο θέατρο «Πόρτα». Μια μαγική παιδική παράσταση, όπου ο Μοσχόπουλος έχει στήσει ένα παραμυθένιο σύμπαν μέσα στο οποίο θέλεις να μείνεις για πάντα! Εξαιρετικοί και οι δύο ηθοποιοί του, η Μαρία Σκουλά και ο Γιώργος Χρυσοστόμου. Επίσης του Θωμά Μοσχόπουλου και «Το νησί των θησαυρών» του Ρόμπερτ Λιούις Στίβενσον στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, όπου θα ανεβείτε και θα κουρσέψετε το πειρατικό πλοίο της σκηνής μαζί με τους ηθοποιούς Αργύρη Ξάφη, Θάνο Τοκάκη, Σωκράτη Πατσίκα, Άννα Καλαϊτζίδου, Γιώργο Παπαγεωργίου, Γιάννη Κλίνη. Στο Μέγαρο Μουσικής, επίσης, θα αγαλλιάσετε με τις χριστουγεννιάτικες μελωδίες, τα κάλαντα και τα τραγούδια των ημερών από την Παιδική – Νεανική Χορωδία Rosarte στο «Αναζητώντας τη μαγεία των Χριστουγέννων» υπό τους ήχους του εκκλησιαστικού οργάνου, αλλά και θα σιγομουρμουρίσετε γνωστές μελωδίες από τις ταινίες του Ντίσνεϊ ενώ θα προβάλλονται σκηνές κινουμένων σχεδίων σε μεγάλο video wall στο «Disney in concert».
Αυτές τις γιορτινές μέρες, τα αλτρουιστικά σας συναισθήματα θα βρουν απάγκιο στην ανθρώπινη ιστορία του «Rainman – Ο άνθρωπος της βροχής» στο θέατρο «Γκλόρια» με έναν εξαιρετικά συγκινητικό Χρήστο Χατζηπαναγιώτη στον ρόλο του «ιδιοφυούς αυτιστικού» Ρέιμοντ, που χάρισε το Όσκαρ στον Ντάστιν Χόφμαν.
Η σπαραξικάρδια ιστορία της «Σωτηρίας Μπέλλου» με την αμίμητη Ντίνα Κώνστα στο θέατρο «Κάππα» επίσης θα σας συγκινήσει. Διπλά. Και με την πραγματικά μυθιστορηματική ζωή της μεγάλης μας ρεμπέτισσας αλλά και με τα αθάνατα λαϊκά τραγούδια που ερμήνευσε και ακούγονται στην παράσταση. Τέλος, θα περάσετε υπέροχα στο «Mistero Buffo» στο Θησείο. Θα γελάσετε με την καρδιά σας αλλά και θα θαυμάσετε το ταλέντο των εξαιρετικών ηθοποιών Γιώργου Χρυσοστόμου, Άννας Μάσχα, Κώστα Μπερικόπουλου, Αργύρη Ξάφη, Θάνου Τοκάκη, Αννας Καλαϊτζίδου. Καλές γιορτές!

Ιωάννα Μπλάτσου

Τα Χριστούγεννα που δοξάστηκαν στη λογοτεχνία
Μπορεί ο Δεκέμβρης να είναι ο χειρότερος μήνας για ταξίδια, όπως λέει ο Έλιοτ στο «Ταξίδι των Μάγων» του, όμως υπάρχουν πολλές και ωραίες ιστορίες που μπορούν να μας πάνε όσο μακριά θέλουμε μέχρι να συναντήσουμε το δικό μας «πνεύμα των Χριστουγέννων». Τα Χριστούγεννα λάμπουν στη λογοτεχνία, σημαντικότατοι συγγραφείς έχουν εμπνευστεί από αυτά, και μέσα στις σελίδες κλασικών έργων μπορούμε να βρούμε όλα όσα χρειαζόμαστε για να μπούμε στην ατμόσφαιρα των ημερών: έλατα, στολίδια, μυρωδάτα γλυκά, αλληλεγγύη, συγκίνηση, λίγη μελαγχολία, πολλές αναμνήσεις, χιλιάδες ελπίδες, αναμμένα τζάκια και νύχτες γεμάτες θαύματα και άφθονο χιόνι.
Από τα ωραιότερα χριστουγεννιάτικα έλατα, αυτό που φωτίζει, επί πολλές σελίδες, ένα από τα καλύτερα μυθιστορήματα του Τόμας Μαν, τους «Μπούντενμπροκ». Χωρίς έλατο και εντελώς διαφορετικά από τη μεγαλοαστική γερμανική οικογένεια, περνά τις γιορτές ο κινηματογραφικός παραγωγός Πατ Χόμπι του Σκοτ Φιτζέραλντ. Κάθε συγγραφέας μιλά με τον δικό του τρόπο για τα Χριστούγεννα. Ο Ντύλαν Τόμας, που ονειρεύεται στο Λονδίνο, στα « Χριστούγεννα στην Ουαλλία», συναντά μυθικά πλάσματα, όπου τα άλογα στους στάβλους είναι Κένταυροι. Ο Τρούμαν Καπότε στο «Κάποια Χριστούγεννα» θυμάται με φρίκη τη μέρα που του αποκαλύφθηκε πως δεν υπάρχει Άγιος Βασίλης. Ο Τσέχωφ παρακολουθεί την «Πρωτοχρονιά» τις άμαξες να γλιστρούν πάνω στο ρωσικό χιόνι και μας συστήνει σε άλλο διήγημα τη συγκινητική ιστορία του «Βάνκα». Ένα «Ουράνιο δέντρο», λίγο μελαγχολικό, στήνει και ο Ντοστογιέφσκι, ο οποίος φτιάχνει και μιαν αλληγορία με θέμα ένα «Χριστουγεννιάτικο δέντρο και έναν γάμο». Για την ελπίδα που γεννιέται κάθε χρόνο μιλά στην «Άγια νύχτα» του ο Γκόγκολ. Θροΐσματα αγγέλων ακούει ο Μισέλ Τουρνιέ στα «Χριστούγεννά» του. Ένα ασυνήθιστο θαύμα περιγράφει στη δική του «Χριστουγεννιάτικη ιστορία» ο Γκυ ντε Μωπασάν. Με τον ίδιο τίτλο ο Ναμπόκοφ παρακολουθεί έναν νεαρό συγγραφέα να διαβάζει το πρώτο του έργο σε έναν κριτικό. Αλλά και οι Ρόμπερτ Λιούις Στίβενσον όπως και ο Ρέι Μπράντμπερι διαλέγουν να περάσουν τις μέρες αυτές στη θάλασσα στη «Χριστουγεννιάτικη ιστορία». Κοντά στη θάλασσα ο Παπαδιαμάντης ανακαλύπτει, μέρες σαν αυτές, «Το άνθος του γιαλού» και έναν συγκλονιστικό «Έρωτα στα χιόνια».

Σίσσυ Παπαδάκη

Επιτέλους, λίγο χρώμα στη ζωή μας
Η κρίση φέρνει γκρίνια, φέρνει και τέχνη. Καταναλώσαμε απίθανα προϊόντα, βυθιστήκαμε στην κατάθλιψη και στο «τσακ» το πνεύμα των εορτών θέλει να βάλει χρώμα στη ζωή μας.
Ξεχωρίζει στη συνείδηση του Έλληνα ο Νικόλαος Γύζης. Το σύμπαν του ζωγράφου που θεωρείται «εθνικό πρότυπο υπέρβασης» ξεδιπλώνεται στους τέσσερις ορόφους του Ιδρύματος Θεοχαράκη . Στην έκθεση «Νικόλαος Γύζης 1844-1901» παρουσιάζονται σημαντικές ελαιογραφίες, σχέδια, γλυπτά, διπλώματα και αφίσες του μεγάλου μας ζωγράφου. Τα τοπία, οι νεκρές φύσεις, τα αλληγορικά θέματα αλλά και τα πορτρέτα μεταδίδουν το πολυεπίπεδο εικαστικό πνεύμα του. Ανάμεσα στα έργα ξεχωρίζουν «διαμάντια» όπως το «Κρυφό σχολειό», η «Εαρινή συμφωνία», «Ο ζαχαροπλάστης».
Σταθερή αξία είναι και ο Καζαντζάκης στην ψυχή μας. Μια μεγάλη έκθεση – αφιέρωμα στον Νίκο Καζαντζάκη για τα 130 χρόνια από τη γέννηση του μεγάλου συγγραφέα διοργανώνει ο Ελληνικός Κόσμος σε συνεργασία με τις εκδόσεις Καζαντζάκη και το Μουσείο Νίκου Καζαντζάκη. Μέσα από το σπάνιο φωτογραφικό υλικό, τα προσωπικά του αντικείμενα, τα σημειωματάρια από τα ταξίδια του, τα έργα του, τα χειρόγραφα όνειρα, προβάλλεται η οικουμενικότητα του συγγραφέα. Ο επισκέπτης μπορεί να θαυμάσει το λεύκωμα με τα φυτά της θάλασσας που είχε στο γραφείο του, τη γραφομηχανή όπου η γυναίκα του, Ελένη Σαμίου, δακτυλογράφησε επτά φορές το μεγαλύτερο έργο του Καζαντζάκη, την «Οδύσσεια». Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει το αντίγραφο της αρνητικής απάντησης του Πατριαρχείου για τον αφορισμό του.
Οι ναύτες, οι μήνες, οι λουόμενοι, ο Άγιος Σεβαστιανός, αναγνωρίσιμα θέματα του Τσαρούχη από το ευρύ κοινό, πρωταγωνιστούν στο αφιέρωμα στο Μουσείο Μπενάκη, της Πειραιώς. Η έκθεση «Γιάννης Τσαρούχης: Μελέτες για 17 θέματα» αποτυπώνει τη διαδικασία που ακολουθούσε ώστε να προσεγγίσει ενότητες που τον απασχόλησαν από τα νιάτα του ώς την ωριμότητά του.
Ο φακός του Γερμανού φιλέλληνα φωτογράφου Χέρμπερτ Λιστ μας μεταφέρει σε μια Ελλάδα πλημμυρισμένη από ομορφιά και φως. Με μια κάμερα στις αποσκευές, ο Λιστ, «ο Ντε Κίρικο της φωτογραφίας», όπως τον αποκαλούν, επισκέπτεται το 1937 την Ελλάδα. Φωτογραφίζει ασταμάτητα φουρτουνιασμένα πέλαγα, απλωμένα δίχτυα, αρχαία θέατρα, μοναχικά αγάλματα, άλλοτε τυλιγμένα στη σκληρή λάμψη του μεσημεριάτικου ήλιου και άλλες φορές λουσμένα στο απογευματινό φως. Πρωτοπόρος της «μεταφυσικής φωτογραφίας», ο Λιστ επιστρέφει στη χώρα μας μέσα από τα έργα του που εκτίθενται στο «The Athens House of Photography», στο Μεταξουργείο.
Και αν βουλιάξατε στον καναπέ και στη θλίψη και η γιορτινή ατμόσφαιρα σας φαίνεται γκρι, σε όποια γωνιά της Ελλάδας και αν βρίσκεστε ρίξτε ένα βλέμμα στο ανοιχτό παράθυρο, στο μπλε του ουρανού και της θάλασσας, της πέτρας και της υπομονής.

Κωστούλα Τωμαδάκη