Με σοκ και δέος περιμένουν το πρώτο μισό του 2013 οι άνθρωποι της αγοράς. Μόνη αισιόδοξη η κυβέρνηση

Μπορεί η δόση να έφτασε, τουλάχιστον ένα κομμάτι της, αλλά οι άνθρωποι της αγοράς γνωρίζουν ότι προς το παρόν υπάρχουν άλλες προτεραιότητες. Και συγκεκριμένα η ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών.

Ακόμη και όταν αυτή ολοκληρωθεί, όμως, κάτι που θα χρειαστεί μερικούς μήνες, τα χρήματα που θα πέσουν στην αγορά υπό μορφή δανείων θα είναι και πάλι λίγα. Και σε κάθε περίπτωση πολύ λιγότερα από αυτά που θα χρειάζονταν για να λειτουργήσει ομαλά η αγορά. Εάν σε αυτό το περιβάλλον προσθέσουμε και την υποχώρηση της ζήτησης λόγω της πτώσης του εισοδήματος και της άγριας φορολογίας, είναι εύκολο να καταλάβει κανείς ότι (και) για τον εμπορικό κόσμο το 2013 θα είναι μια ακόμη δύσκολη χρονιά. Ένα έτος στο οποίο οι μικρότερες και μεσαίες επιχειρήσεις θα βρεθούν και πάλι μόνες να αντιμετωπίσουν τις επιπτώσεις της κρίσης.

Οι περισσότεροι επιχειρηματίες δεν συμφωνούν με τις αισιόδοξες εκτιμήσεις παραγόντων του οικονομικού επιτελείου για σταθεροποίηση της οικονομίας στο β’ εξάμηνο του 2013. Αντίθετα εστιάζουν την προσοχή τους στο πολύ κρισιμότερο πρώτο εξάμηνο. Όταν δηλαδή θα φανούν οι επιπτώσεις από τη νέα φορολογική πολιτική, ενώ το αγοραστικό κοινό θα υποστεί περαιτέρω μείωση του εισοδήματος από τη βίαιη αναπροσαρμογή μισθών, συντάξεων και αποδοχών. Την ίδια περίοδο, ακόμη και στο θετικό σενάριο για τη ροή χρήματος από τις τράπεζες, τα κεφάλαια της δόσης (που θεωρητικά είναι να πέσουν στην αγορά) δεν θα έχουν φτάσει στους τελικούς παραλήπτες, μια και η χορήγηση καθυστέρησε πέντε ολόκληρους μήνες. Κάτι που σημαίνει ότι μέχρι τον Ιούνιο η ελληνική αγορά θα βρεθεί στο έλεος του… καπιταλισμού.

Κρίσιμη περίοδος
Για το εξάμηνο του τρόμου, του 2013, οι περισσότεροι επιχειρηματίες καταστρώνουν τα σχέδιά τους με γνώμονα ότι δεν θα έχουν τραπεζική υποστήριξη, ενώ παράλληλα η κατανάλωση θα περιοριστεί ακόμη περισσότερο. Η μείωση της ζήτησης θα είναι διαφορετική από κλάδο σε κλάδο, ανάλογα και με την ελαστικότητα του τομέα (για παράδειγμα η μείωση θα είναι μικρότερη στα σούπερ μάρκετ απ’ ό,τι στα είδη ένδυσης), αλλά σύμφωνα με συγκλίνουσες εκτιμήσεις θα κυμανθεί κοντά στο 12-15% σε ολόκληρο το φάσμα του εμπορίου.

Ο αριθμός αυτός είναι κρίσιμος και εφόσον συνδυαστεί με τα αντίστοιχα ποσοστά των περασμένων ετών της κρίσης, φτάνει αθροιστικά από το 2009 κοντά στο 30-35%. Τα ποσοστά είναι υψηλότερα σε κάποιους ευαίσθητος κλάδους, όπως το αυτοκίνητο, όπου η κάμψη στην τριετία φτάνει το 70%. Και αυτό για έναν τομέα που κάποτε έφερνε το 10% των φορολογικών εσόδων!

Με τη ζήτηση σε αυτά τα επίπεδα είναι προφανές ότι η αγορά δύσκολα θα επιστρέψει σε ομαλά επίπεδα δραστηριότητας ακόμη και αν οι συνθήκες μπορούσαν να αποκατασταθούν ξαφνικά στα επίπεδα του 2009.

Δεν είναι τυχαίο ότι, σύμφωνα με τα στοιχεία της Κεντρικής Ένωσης Επιμελητηρίων Ελλάδος, τα λουκέτα στα καταστήματα μέχρι τέλος του χρόνου αναμένεται πανελλαδικά να ξεπεράσουν τα 100.000 και ο αριθμός των ανέργων στο εμπόριο να πλησιάσει ανησυχητικά τους 150.000.

Αποκαλυπτικά είναι και τα στοιχεία του Βιοτεχνικού Επιμελητηρίου Αθήνας, που καταγράφουν πως στην έναρξη μιας επιχείρησης αντιστοιχούν τέσσερα λουκέτα.
Αυτό κάνει ακόμη πιο καθοριστικό το πρώτο εξάμηνο του 2013, όπου πολλές επιχειρήσεις, ακόμη και μεγάλες αλυσίδες, θα βρεθούν σε αδυναμία να συνεχίσουν να επιχειρούν με τα σημερινά τους δίκτυα.

Αυτό φέρνει για το 2013 νέες περικοπές σε δίκτυα, καταστήματα και προσωπικό. Ταυτόχρονα, όμως, αναμένεται να φέρει και αναγκαστικές συγχωνεύσεις ή εξαγορές που, αν και προβλέπονταν για το 2011-12, δεν σημειώθηκαν μέχρι πρόσφατα. Στην ελληνική αγορά υπάρχουν πολλοί κλάδοι όπου επιχειρήσεις συνεχίζουν να λειτουργούν με ζημιογόνες χρήσεις, χωρίς όμως να κινούνται στην κατεύθυνση μιας βιώσιμης επιχειρηματικής επιλογής, ελπίζοντας ότι οι συνθήκες θα βελτιωθούν κάποια στιγμή. Και τα κέρδη των περασμένων ετών χρησίμευσαν σε πολλές περιπτώσεις για να υποστηρίξουν αυτές τις επιλογές.

Αυτό που αλλάζει το 2013 είναι ότι η κρίση ρευστότητας και η έλλειψη προοπτικής καθιστούν αδύνατη τη συνέχιση της πρακτικής αυτής. Παράγοντες της αγοράς θεωρούν πολύ πιθανό, ακόμη και τους πρώτους μήνες, να δούμε συνενώσεις επιχειρήσεων που κάποτε φάνταζαν απίθανες.

Στις περιπτώσεις αυτές, τον ρόλο των αγοραστών θα έχουν εταιρείες με υγιή οικονομική διάρθρωση και χαμηλό δανεισμό, καθώς και προοπτικές ανάπτυξης στο ελληνικό (τα προσεχή χρόνια) ή το ξένο περιβάλλον.

Την ίδια στιγμή η εξαγωγική δραστηριότητα θα συνεχίσει να διαμορφώνει μια προοπτική επιβίωσης για όσους ομίλους μπορούν να αντιμετωπίσουν το υψηλό κόστος χρήματος. Και όπως χαρακτηριστικά σημείωνε ένας γνώστης της αγοράς, το κλειδί για την επόμενη ημέρα του ελληνικού επιχειρείν ίσως να είναι και η αλλαγή (ή έστω αναπροσαρμογή) της δραστηριότητας για όσους βλέπουν ότι τα παραδοσιακά «εργαλεία» δεν αρκούν πλέον για να φέρουν τα προσδοκώμενα κέρδη.