Η Αθήνα της νύχτας οργανώνεται για μια ακόμα, δύσκολη αυτή τη φορά, σεζόν. Κάποιοι επενδύουν στη σιγουριά του δοκιμασμένου και κάποιοι άλλοι αναζητούν ένα παράθυρο στο μέλλον. Όλοι όμως ρισκάρουν το ίδιο

Αστάθεια στο βάδην

Η Αθήνα της νύχτας οργανώνεται για μια ακόμα, δύσκολη αυτή τη φορά, σεζόν. Κάποιοι επενδύουν στη σιγουριά του δοκιμασμένου και κάποιοι άλλοι αναζητούν ένα παράθυρο στο μέλλον. Όλοι όμως ρισκάρουν το ίδιο

Κοινό μυστικό είναι ότι η περσινή σεζόν ήταν για τον τομέα της μουσικής ψυχαγωγίας μία από τις χειρότερες που είχαν ζήσει μέχρι τότε καλλιτέχνες και χώροι. Κοινό μυστικό είναι επίσης ότι η φετινή σεζόν έρχεται με ακόμα πιο επίφοβα δεδομένα· η οικονομική κρίση, ο πανικός της γρίπης και η απαγόρευση του τσιγάρου σαφώς λειτουργούν ανασταλτικά. Μπροστά σε ένα δυσάρεστο ενδεχόμενο η προετοιμασία της διακρίνεται από δύο κυρίαρχες τάσεις. Η μία κάνει ένα βήμα προς τα πίσω και με διάφορες αφορμές αναζητά τη λύση στο παρελθόν. Η άλλη επιχειρεί να κάνει ένα βήμα προς τα μπρος, αναβαπτίζοντας παραδοσιακές μουσικές σκηνές σε κλαμπ, με μουσικά προγράμματα ανάλογης λογικής, ελπίζοντας να γοητεύσει το νεανικότερο κομμάτι του κοινού.

Ο παλιός είναι αλλιώς…

Η λογική του ρετρό ήταν ούτως ή άλλως η λύση σε εποχές δημιουργικής ξηρασίας ή και κάθε είδους κρίσεων. Διότι το παλιό υλικό είναι και δοκιμασμένο και ανθεκτικό στη συνείδηση του κοινού. Αρκεί ένα ευφάνταστο καινούργιο «πακετάρισμα», μια θελκτική συνεκτική κεντρική ιδέα και ιδού: Στην περίπτωση του Διονύση Σαββόπουλου ουδείς αμφισβητεί και το ευφάνταστο των ιδεών του (μερικές φορές μάλιστα αυτή η πλεονάζουσα φαντασία ήταν που έκαιγε τελικώς το χαρτί του) και την ευφυή ικανότητά του να λειτουργεί συνεκτικά, προσαρμόζοντας το μουσικό του υλικό βάσει διαφορετικών κάθε φορά κεντρικών ιδεών, από την πιο light μέχρι την πιο στιβαρή. Αυτή τη φορά η ιδέα είναι κι ένα φιλόδοξο εγχείρημα: back to 60s. Επιστροφή στη δεκαετία του ’60, όχι όμως με τον παιγνιώδη και ευφορικό τρόπο που θα υπαγόρευαν άλλες εποχές, αλλά με μία σοβαρή κοινωνικοπολιτική διάσταση που επιβάλλει αυτή η εποχή της οικονομικής κρίσης, κάτω από την οποία ελλοχεύει και η κρίση των πολιτικών φιλοσοφιών. Το ρετρό παραμένει ωστόσο ο στυλοβάτης της πρότασής του, που περιλαμβάνει λίγες (15) δικές του μουσικές παραστάσεις στο Παλλάς τον Δεκέμβριο (πιθανότατα από τις 18), με έμφαση στον Σαββόπουλο του ’60, αυτόν των σπουδαίων δίσκων «Φορτηγό» και «Περιβόλι του τρελού», προ της πολιτικής του αμφιθυμίας, όταν ούτως ή άλλως τα κάθε είδους οράματα ήταν ακόμα συλλογικά και διακρίνονταν από βεβαιότητες. Ταυτόχρονα ο ίδιος ενορχηστρώνει σειρά εκδηλώσεων (προβολές, ομιλίες, συναυλίες διαφόρων καλλιτεχνών με ελληνικά και ξένα τραγούδια της δεκαετίας του ’60) που θα διαχυθούν σε χώρους του City Link της Βουκουρεστίου, με τη συμβολή διακεκριμένων προσωπικοτήτων (Βασίλης Παπαβασιλείου, Γιώργος Χρονάς, Στέλιος Ελληνιάδης, Σώτη Τριανταφύλλου κ.ά.) που αναλαμβάνουν την οργάνωση ανά ενότητες: Το θέατρο το ’60, η ποίηση, το σινεμά, το τραγούδι, η αρχιτεκτονική, η πολιτική, η κοινωνία. Έτσι το παλιό υλικό του Σαββόπουλου, αν και δεν έχει πάψει να παίζεται, επανατοποθετείται και μάλιστα σε ένα πυρήνα που φέτος δεν είναι αυτός των ακροατών του αλλά αυτός μίας κοινωνικοπολιτικής αναδρομής. Στο Παλλάς θα κάνει μια και μοναδική συναυλία στις 20 Οκτωβρίου η Λένα Πλάτωνος. Αν και στην περίπτωση της συνθέτριας που υπήρξε εξαρχής πολύ πιο μπροστά από την εποχή της η επιστροφή στο δικό της παρελθόν δεν έχει προλάβει να γίνει ρετρό, δεν είναι ωστόσο τυχαίο ότι το υλικό που θα φέρει στη Βουκουρεστίου είναι αυτό του πρώτου πρώτου της δίσκου: «Σαμποτάζ» (1981) με τους υπερρεαλιστικούς στίχους της Μαριανίνας Κριεζή, με τις μελωδίες που εισήγαγαν τότε τον ήχο του σινθεσάιζερ στα ελληνικά αυτιά μας και με τις φωνές του Γιάννη Παλαμίδα και της Σαβίνας Γιαννάτου, όπως τότε… Σε άλλου είδους παλιό υλικό ανατρέχει και η Λίνα Νικολακοπούλου: Σε όλο το μουσικό υλικό των 40 χρόνων που έζησε το Zoom μέχρι σήμερα. Η αφορμή είναι τα γενέθλια της σκηνής στην Πλάκα. Η ιδέα επίσης ευφάνταστη: Μια σχεδόν πλήρης αναδρομή σε ό,τι κι όποιον πέρασε από εκεί. Το υλικό έτοιμο, ανθεκτικό και υψηλού επιπέδου, γιατί από εκεί πέρασαν οι καλύτεροι. Χρειαζόταν βέβαια ένα άλλο «πακετάρισμα» για να ξεσκονίσει ό,τι σε κάποιους ενδεχομένως θα φαινόταν ξεπερασμένο. Και να: Στη φετινή μεγάλη παρέα που ετοιμάζει η Νικολακοπούλου συμμετέχουν και πολύ νεότεροι καλλιτέχνες, αναλαμβάνοντας να διαχειριστούν με τον τρόπο τους το παλαιότερο υλικό. Ασφαλώς δεν είναι τυχαίο ότι π.χ. ο Γιάννης Χαρούλης θα είναι βασικός ερμηνευτής σε ένα από τα διήμερα που θα αφιερωθούν εξ ολοκλήρου στον Μάνο Λοΐζο. Ήδη από πέρυσι είχε ανατρέξει στο παλιό του υλικό ο Θάνος Μικρούτσικος: Μπίρμαν, Μπρεχτ και τα πολιτικά του τραγούδια αποδεικνύονται διαχρονικής αξίας σε μία εποχή που οι προκλήσεις για την επανατοποθέτηση της αριστερής σκέψης επανέρχονται. Κι εδώ το υλικό χρειαζόταν την πατίνα του καινούργιου που εν προκειμένω ανέλαβαν να εκπροσωπήσουν τα Υπόγεια Ρεύματα. Το συγκρότημα λειτούργησε με άγριες ροκ αλλά και πιο ήπιες new wave διαθέσεις, τολμώντας να αναπροσαρμόσει μουσικά ακόμα και φορτισμένους αριστερούς ύμνους μιας εποχής όπως τη «Δίκοπη ζωή» του Μάνου Ελευθερίου. Η παράσταση ήταν έτοιμη, έκανε ένα test-drive πέρυσι και φέτος θα φιλοξενηθεί στο Κύτταρο. Ο Διονύσης Τσακνής ξεκινώντας τις εμφανίσεις του στο Δίπλα στο Ποτάμι κάνει μια προσωπική αναδρομή και, αναπολώντας το παλιό του υλικό και τους παλιούς του συνεργάτες, ξεκινά στις 16 Οκτωβρίου προτείνοντας για το πρώτο Παρασκευοσάββατο ένα δίδυμο old time classic, τον εαυτό του δηλαδή και τον Λαυρέντη Μαχαιρίτσα. Κι ο Κώστας Μακεδόνας όμως δεν ετοιμάζεται μόνο να εμφανιστεί στο Χάραμα με τη Γιώτα Νέγκα, αλλά και να κυκλοφορήσει και τον νέο του δίσκο με ρεπερτόριο του Νίκου Γούναρη. Ξέρετε, όλα αυτά τα υπέροχα: «Ένα βράδυ που ’βρεχε», «Σκαλί καλέ μου, σκαλί», «Αυτός ο άλλος» κ.λπ. Μη γελιόμαστε όμως. Και η Δήμητρα Γαλάνη που τα τελευταία χρόνια είπε και αρκετά τραγούδια πολύ κατώτερα της δυναμικής της, στο παλιό της υλικό ανέτρεξε για να αναπνεύσει («Χάρτινα, «Ζητώ», «Τα γαλάζια σου γράμματα»). Ο δίσκος «Πίξελ» βέβαια βασίστηκε σε μία έξυπνη ιδέα που συνδύασε το παλαιό με ό,τι πιο σύγχρονο. Μερικοί καλλιτέχνες από την πιο φρέσκια και ενδιαφέρουσα εκδοχή της ελληνικής μουσικής σκηνής (Παύλος Παυλίδης, Όλγα Κουκλάκη, Imam Baildi, Vassilikos) ανέλαβαν να «πειράξουν» τα παλιά της κομμάτια. Κι ο δίσκος με το ενδιαφέρον αποτέλεσμα κυκλοφόρησε βάσει μίας ακόμα καινοτομίας, που προέβλεπε τη διανομή του και σε βιβλιοπωλεία ή ακόμα και σε μεγάλα περίπτερα.

…αλλά κι ο νέος είναι ωραίος

Προφανώς ένα μέρος αυτού του υλικού θα ’χει μαζί της και στις ζωντανές εμφανίσεις που θα κάνει με την Ελένη Τσαλιγοπούλου και τους Imam Baildi στο Βοξ. Το τελευταίο ανταποκρίνεται στην έτερη τάση της σεζόν που κινείται στον αντίποδα του ρετρό: προσπαθώντας να προτείνει κάτι που θα δελεάσει το νεανικό κοινό μεταμορφώνεται και αρχιτεκτονικά. Αφήνοντας την παραδοσιακή λογική της διάταξης-πίστας αναζητά τη λύση στο κλαμπ, φτιάχνει μια στρογγυλή σκηνή και την τοποθετεί στο μέσον του χώρου και διαχέει τα καθίσματα γύρω γύρω. Ο Σταυρός του Νότου πάντα κράταγε το ένα πόδι στις νεανικότερες προτάσεις. Φέτος το κάνει ακόμα πιο αποφασιστικά. Διατηρεί βέβαια την Κεντρική του Σκηνή υπέρ του πιο mainstream εντέχνου, διαμορφώνει όμως το Απέναντι με τη λογική του κλαμπ που υποδέχεται κάθε μέρα κι έναν νέο δημιουργό ή τραγουδιστή, αρχής γενομένης από τον Κωστή Μαραβέγια που πέρυσι έκανε την έκπληξη. Την εβδομάδα συμπληρώνουν οι Στάθης Δρογώσης, Νατάσα Μποφίλιου, αλλά και μια μουσική παράσταση που δικαιολογεί τη σκηνοθεσία της Ελένης Γκασούκα και τη συνύπαρξη δύο τραγουδιστών (Ελεονώρα Ζουγανέλη και Δήμος Αναστασιάδης) κι ενός ηθοποιού (του εξαιρετικού σόουμαν Θανάση Αλευρά). Κι όχι μόνον αυτό. Στο πλαίσιο της μουσικής πολιτικής που κοιτά προς τις νέες τάσεις, παραδίδει τη σκηνή του τις Πέμπτες σε ελληνικά γκρουπ που διαπραγματεύονται με τον τρόπο τους το indy κι ακόμα ετοιμάζει χάπενινγκ που θα συνδυάζουν την παρουσία δυναμικών νέων dj’s με τις προτάσεις πολύ νέων σχεδιαστών μόδας. Με dj’s κάποιες μέρες την εβδομάδα και με τη λογική του κλαμπ σκέφτεται να ανταποκριθεί στις δυσκολίες της σεζόν και η Άνοδος Πειραιώς, που επέλεξε να αντικαταστήσει τα τραπέζια με μαύρους και χρυσούς καναπέδες αλλά και stools. Βέβαια, κανείς δεν κάθεται. Όλες αυτές οι απόπειρες δεν φαίνονται καθόλου περίεργες σε ένα τοπίο όπου ήδη τα περισσότερα μοιάζουν γνωστά: καλλιτεχνικοί συνδυασμοί, προτάσεις, ήχοι. Κι έτσι, καθώς ο χειμώνας του 2009-2010 έρχεται με άδειο πορτοφόλι, αντιπυρετικά και Ταμιφλού, θα φανεί αν είχαν δίκιο όσοι πόνταραν στο παρελθόν ή όσοι επένδυσαν στο μέλλον.

Ναταλί Χατζηαντωνίου