Βατόμουρα στα ελληνικά / Αξία ανεκτίμητη / Γειτονιές με ταμπέλα / Κοινωνία εναντίον αρχιτεκτονικής; / Ενοποίηση Αρχαιολογικών Χώρων Αθήνας: Θα της δώσουν ρευστό να «παίξει»; / Όχι άλλο… κάρβουνο

Βατόμουρα στα ελληνικά

Τώρα που αποκτήσαμε Κινηματογραφικά Βραβεία που δείχνουν να αξίζουν τον κόπο, τα «δικά μας Όσκαρ», μήπως ήρθε η ώρα και για τα ελληνικά Χρυσά Βατόμουρα; Κι αν μια τέτοια ιδέα φαίνεται πως απαιτεί πιο πολλά κότσια και διάθεση χιούμορ απ’ όσα πιθανότατα διαθέτουμε στη σοβαροφανή Ελλάδα, κάποιοι δηλώνουν αποφασισμένοι να την κάνουν πραγματικότητα. Αυτό τουλάχιστον ισχυρίζονται ψίθυροι που ακούγονται έντονα τις τελευταίες ημέρες. Οι λεπτομέρειες μπορεί ακόμη να αγνοούνται, θέλουμε να ελπίζουμε όμως πως δεν πρόκειται απλώς για φήμες. Έτσι κι αλλιώς αν φέτος έχουμε αρκετές ταινίες ικανές να διεκδικήσουν ένα «κανονικό» βραβείο, υπάρχουν ακόμη περισσότερες που θα κέρδιζαν δικαιωματικά το βραβείο της… ανοιχτής παλάμης ή όπως αλλιώς θα ονομάζεται η επιβράβευση της κινηματογραφικής αποτυχίας στα ελληνικά. Όπως και να ’χει πάντως, ακόμη κι αν τα χρυσά μούσμουλα, φραγκόσυκα ή αγγουράκια γίνουν πραγματικότητα, μην ελπίζετε ότι θα βρούμε ποτέ και τη δική μας Σάντρα Μπούλοκ που θα δεχτεί να το παραλάβει.

Γιώργος Ν. Κορωναίος

Αξία ανεκτίμητη

Αυτή την Κυριακή θα ανοίξει για δεύτερη φορά ο Κήπος του Προεδρικού Μεγάρου για τους πολίτες, από τις 10 το πρωί μέχρι τις 2 το μεσημέρι. Η πρεμιέρα ήταν ένας μικρός θρίαμβος, με εκατοντάδες Αθηναίους να προσέρχονται στην Ηρώδου Αττικού και να κάνουν τη βόλτα τους σ’ ένα από τα πιο ειδυλλιακά σημεία της Αθήνας. Χρωστάμε ένα «μπράβο» στον Κάρολο Παπούλια για την πρωτοβουλία του, γιατί, εκτός όλων των άλλων, αποδεικνύει ότι σε δύσκολες εποχές υπάρχει τρόπος να δείξεις ότι είσαι στο πλευρό των πολιτών. Κι αυτό μπορεί να μην κοστίζει ούτε μισό ευρώ. Αλλά η αξία του, όπως λέει και το γνωστό διαφημιστικό σποτ, είναι ανεκτίμητη.

Δ. Ρ.

Γειτονιές με ταμπέλα

Κάτι φαίνεται να κινείται στα του κέντρου της Αθήνας. Το πόρισμα που έβγαλε η Επιτροπή Περιβάλλοντος της Βουλής δεν λέει από μόνο του τίποτα (χορτάσαμε πορίσματα και σχέδια επί σχεδίων σ’ αυτή την πόλη!), αλλά τουλάχιστον προτείνει ένα δρόμο. Ένα δρόμο που δεν μπορεί να είναι άλλος από την ενίσχυση, με κάθε τρόπο και κόστος, της μόνιμης κατοικίας. Η συνεργασία Δημόσιου με το χρηματοπιστωτικό σύστημα για ευέλικτα προγράμματα στεγαστικής πίστης μοιάζει ένα σχεδόν αυτονόητο μέτρο σ’ αυτή την κατεύθυνση, αλλά το πιο χαριτωμένο (καμία ειρωνική διάθεση) είναι η πρόθεση των συντακτών του πορίσματος να αποδώσουν ή να διατηρήσουν, ανάλογα με την περίπτωση, σε γειτονιές του κέντρου έναν ξεχωριστό χαρακτήρα. Για παράδειγμα, το Θησείο προορίζεται για περιοχή των καλλιτεχνών, του Ψυρρή περιοχή των μικρών ξενοδοχείων, το Μεταξουργείο γειτονιά για οικογένειες και το Εμπορικό Τρίγωνο αυτό που λέει το όνομά του, το επιχειρηματικό κέντρο της πόλης. Είναι καλό να έχεις ένα στρατήγημα για την Αθήνα, γιατί σε αυτό που δεν μπορούμε να απαντήσουμε στην Ελλάδα είναι τι κάνουμε και γιατί το κάνουμε. Μας λείπει ένας μπούσουλας δηλαδή, για να οργανώσουμε τη δράση μας. Φυσικά, όλα αυτά ακούγονται λίγο αφελή στην Αθήνα του 2010. Αν τολμήσεις να περιγράψεις το Μεταξουργείο ως ιδανική συνοικία για οικογένειες θα σε πάρουν με τις ντομάτες. Κι αν το Θησείο είναι η περιοχή των καλλιτεχνών, τι να πει και το Μπουρνάζι που το συναγωνίζεται σε καφετέριες; Αλλά ας μην είμαστε τόσο κυνικοί. Υπάρχει μια κινητικότητα που μπορεί στο τέλος να μας βγάλει κάπου. Έτσι κι αλλιώς, χειρότερα να πάνε τα πράγματα δεν γίνεται. Ή μήπως κι εδώ πέφτουμε έξω;

Δημήτρης Ρηγόπουλος

Κοινωνία εναντίον αρχιτεκτονικής;

Το Μαράσλειο το ξέρετε. Στο Κολωνάκι, λίγα μέτρα πιο πάνω από τον Ευαγγελισμό. Μεγαλοπρεπές εκπαιδευτήριο, με την επιβλητική νεοκλασική του πρόσοψη να σε προϊδεάζει ευχάριστα. Αν είστε περαστικός κι έχετε λίγο χρόνο κάντε τον κόπο να ανεβείτε τη μαρμάρινη σκάλα. Δοκιμάστε να βγείτε στην αυλή, τίποτα το δύσκολο. Εκεί λοιπόν θα δείτε δύο σμπαραλιασμένα κτίρια της δεκαετίας του ’30. Το πρώτο, το λεγόμενο Αμφιθέατρο, παρά τη φθορά του χρόνου θυμίζει λίγο τα περασμένα μεγαλεία, αρκεί να σου αρέσει ο μοντερνισμός και η αρχιτεκτονική εκείνης της εποχής. Δίπλα ακριβώς το Γυμναστήριο, επίσης «μοντέρνο», επίσης του αρχιτέκτονα Νικόλαου Μητσάκη, φυσιογνωμία του ελληνικού Μεσοπολέμου. Αυτά τα δύο κτίσματα είναι υποψήφια για κατεδάφιση, προκειμένου να ανεγερθούν σύγχρονες αίθουσες που λείπουν από συστεγαζόμενα δημόσια σχολεία του Μαράσλειου και να κατασκευαστούν ανάλογες υποδομές. Ο αρχιτεκτονικός κόσμος (ή μάλλον καλύτερα ένα τμήμα του) αντιδρά γιατί αξιολογεί τα επίμαχα κτίρια ως ιδιαιτέρως σημαντικά. Δεν είναι η πρώτη φορά που η κοινωνία έρχεται σε αντιπαράθεση με τους αρχιτέκτονες, επειδή η πρώτη αδυνατεί να καταλάβει τη σπουδαιότητα ενός αρχιτεκτονήματος. Δεν θα πάρω θέση στο συγκεκριμένο θέμα, αλλά αυτή η ιστορία μας βοηθάει να καταλάβουμε τι λαϊκή υποστήριξη υπήρχε από πίσω όταν σάρωναν την Αθήνα οι άνεμοι της αντιπαροχής. Με τον καιρό τους ξεχάσαμε και τα φορτώσαμε όλα στον Καραμανλή.

Δημήτρης Ρηγόπουλος

Ενοποίηση Αρχαιολογικών Χώρων Αθήνας: Θα της δώσουν ρευστό να «παίξει»;

Η Ενοποίηση Αρχαιολογικών Χώρων Αθήνας μας απασχόλησε πολύ στην προ-ολυμπιακή περίοδο, όταν έβαλε την σφραγίδα της σε μεγάλες πολεοδομικές παρεμβάσεις (πεζοδρομήσεις πέριξ του Ιερού Βράχου), την προσπάθεια για αναβάθμιση τεσσάρων κεντρικών πλατειών και σποραδικές αναπλάσεις. Μετά το 2004 λίγο τη… χάσαμε. Χωρίς πόρους και ιδιαίτερη όρεξη εκ μέρους των πολιτικών της προϊσταμένων (Υπουργεία Πολιτισμού και πρώην ΠΕΧΩΔΕ) υπολειτούργησε τα αμέσως επόμενα χρόνια, σε ένα καθεστώς παρατεταμένης χειμερίας νάρκης. Κάποια στιγμή «παίχτηκε το κεφάλι της», αλλά έως εκεί. Σήμερα έχει νέα Πρόεδρο και η πρόσκλησή της στην Επιτροπή Περιβάλλοντος της Βουλής που εξετάζει τα προβλήματα του ιστορικού κέντρου της Αθήνας ήταν καλό σημάδι. Ο τίτλος της Εταιρείας δεν βοηθάει και ακούγεται κάπως περιοριστικός, αλλά τη στιγμή που όλοι μιλάνε για έναν φορέα που θα συντόνιζε το πρόγραμμα αναβάθμισης του κέντρου ζμήπως η ΕΑΧΑ θα μπορούσε να παίξει αυτόν το ρόλο; Η προσέγγιση της νέας Πρόεδρου της Εταιρείας Ντόρας Γαλάνη μοιάζει εξαιρετική. Δήλωσε στην Επιτροπή του Κοινοβουλίου: «Δεν αρκούν μόνο τα έργα, έστω και εμπνευσμένα. Πολύ περισσότερο τώρα, που διανύουμε μια περίοδο οικονομικής ύφεσης. (…) Δεν αρκεί σε καμία περίπτωση μόνον η αρχιτεκτονική-πολεοδομική προσέγγιση. Πρέπει να αναζητηθούν και άλλα μέσα, άλλοι μηχανισμοί, με τη διατύπωση πλαισίου πολεοδομικών, οικονομικών, φορολογικών και άλλων κινήτρων για την ενεργοποίηση της ιδιωτικής πρωτοβουλίας, με στόχο την επιστροφή της κατοικίας στο Ιστορικό Κέντρο και την προστασία – διατήρηση των παραδοσιακών επαγγελμάτων». Τι περιμένουμε;

Δημήτρης Ρηγόπουλος

Όχι άλλο… κάρβουνο

Όσο κι αν έχει γραφτεί, όσο κι αν έχει σχολιαστεί, δεν είναι δυνατό να το προσπεράσεις έτσι εύκολα. Τα ελληνικά ριάλιτι που αναλαμβάνουν την τακτοποίηση (ουσιαστικά αθροίζουν τις οφειλές…) των οικονομικών εκκρεμοτήτων υπερχρεωμένων συμπολιτών μας, στήνουν ρομαντικά γεύματα με μπακούρια που αναζητούν τη σωτηρία τους στον μπακλαβά και τα σκαλοπίνια, επιδιορθώνουν στέγες και κουζίνες σπιτιών, βάφουν ξενοδοχεία στη Φρεατίδα και ανακαινίζουν χασαποταβέρνες στη Λούτσα, κάνουν ξεδιάντροπα συνοικέσια για αγρότες και μαμάκηδες, στέλνουν μποντιμπιλντεράδες στα χιόνια για να κολυμπήσουν στους πάγους, εξιχνιάζουν το ψυχολογικό προφίλ απατημένων συζύγων (με τον κουμπάρο του υδραυλικού – «είναι αμαρτία, Τατιάνα μου;»), αυξάνονται και πληθύνονται. Γιατί είναι φθηνότερα από τις σαπουνόπερες και γιατί κάνουν ακροαματικότητες. Και κάνουν ακροαματικότητες γιατί ο «πόνος του άλλου» πάντα πουλάει σ’ ένα λαό που αδυνατεί να σταθεί μπροστά στον καθρέφτη του και να κλάψει με τον δικό του πόνο.

Γιάννης Κουκουλάς