Αν ο κανόνας αποτελεί τη σταθερά εκείνη πάνω στην οποία μια κοινωνία βασίζει τις ισορροπίες της, οι εκλεκτικές εξαιρέσεις, οι παρεκκλίσεις, οι αιφνίδιες ανατροπές τής χαρίζουν την ευλογία της διαφορετικότητας – αυτή τη θεμελιώδη αρχή κάθε δημοκρατίας.

Γιάννης Γ. Μπαζός
Εκδόσεις: Σοφίτα
Σελ.: 165

Αν ο κανόνας αποτελεί τη σταθερά εκείνη πάνω στην οποία μια κοινωνία βασίζει τις ισορροπίες της, οι εκλεκτικές εξαιρέσεις, οι παρεκκλίσεις, οι αιφνίδιες ανατροπές τής χαρίζουν την ευλογία της διαφορετικότητας – αυτή τη θεμελιώδη αρχή κάθε δημοκρατίας. Ό,τι ακριβώς υπερβαίνει τον καταπιεστικό μέσο όρο, γίνεται πρωτοπορία, μια επίκληση στο μέλλον, μια προσπάθεια ανατροπής του χρόνου που υπερφαλαγγίζει την καθημερινότητά μας και μας απελευθερώνει από τις ιδεοληψίες μας, τις εδραιωμένες προκαταλήψεις, τις δυσλειτουργικές μας αγκυλώσεις, διευρύνοντας τα απελπιστικά στενά μας όρια. Ο στενός κορσές της κοινωνίας γίνεται το ευρύχωρο όραμα μιας ολόκληρης γενιάς που φιλοδοξεί να ανατρέψει την προγραμματισμένη της ζωή, να ξεφύγει από την αγκαλιά του εφήμερου, να αναμετρηθεί με το διαχρονικό, το αιώνιο, τον ιστορικό της προορισμό – ως μια επαναστατική διαδικασία που υπερβαίνει τον καταπιεστικό παρόντα χρόνο της πραγματικότητας. Ας ζήσουμε λίγο εκτός πραγματικότητας! Αυτό είναι το μήνυμα κάθε κινήματος που διεκδικεί τη θέση του στην ιστορία της πρωτοπορίας.
Στο θαυμάσιο βιβλίο του Γιάννη Μπαζού γίνεται λόγος για δυο πρωτοποριακά κινήματα των μέσων της ταραγμένης δεκαετίας του ’60, ένα ευρωπαϊκό κι ένα αμερικάνικο, που έγιναν ελάχιστα γνωστά στην Ελλάδα. Τόσο το κίνημα των Provos όσο και αυτό των Merry Pranksters αναπτύχτηκαν στα όρια δυο μεγαλουπόλεων, του Άμστερνταμ και του Λος Άντζελες αντίστοιχα. Όπως μας πληροφορεί ο συγγραφέας, οι Provos πήραν το όνομά τους από τη σύντμηση της λέξης «προβοκάτορας», το δε όνομα των Merry Pranksters προέρχεται από τη λέξη Prank, που σημαίνει φάρσα. Οι ομοιότητες αυτών των δυο κινημάτων συνεχίζονται και στον χρόνο εμφάνισής τους και τη διάρκεια της δράσης τους, την περίοδο 1965 – 1967. Στους Provos αναγνωρίζεται ότι έθεσαν τις βάσεις του μητροπολιτικού ακτιβισμού και ότι μετά την έντονη αντικαπνιστική τους εκστρατεία πρότειναν, ως γνήσιοι προβοκάτορες, τη νομιμοποίηση της χρήσης της κάνναβης. Είναι αυτοί που πρότειναν τη χρήση των λευκών ποδηλάτων στο Άμστερνταμ σε αντικατάσταση της χρήσης των αυτοκινήτων. Η ιδέα αυτή επεκτάθηκε και σε άλλες ευρωπαϊκές πρωτεύουσες. Οι Merry Pranksters από τη μεριά τους θεωρούνται πρόδρομοι του χιπισμού. Πειραματίστηκαν με το LSD, ωστόσο το πιο σημαντικό είναι ότι δημιούργησαν μηχανήματα εικόνας και ήχου φτάνοντας στις παρυφές του κυβερνοχώρου.
Με μια πρώτη ανάγνωση και προβολή στα καθ’ ημάς και των αντίστοιχων συνθηκών ανάπτυξης αυτών των πρωτοποριών, επισημαίνουμε την έλλειψη πόλεων υπό την έννοια της μητρόπολης στη χώρα μας – αν εξαιρέσει κανείς την Αθήνα και ίσως και τη Θεσσαλονίκη. Βαθιά νυχτωμένη η χώρα μας, την αντίστοιχη περίοδο ζούσε μέρες πολιτικής ανωμαλίας – με αποκορύφωμα την επιβολή της δικτατορίας. Όπως πολύ εύστοχα επισημαίνει ο συγγραφέας στην προσπάθειά του να ερμηνεύσει την περιορισμένη τους διάδοση, τα κινήματα αυτά δεν έγιναν ευρέως γνωστά γιατί έπασχαν από… έμπνευση λόγω της ριζικής διαφοροποίησής τους από τις επίσημες επικρατούσες αντιλήψεις της Αριστεράς για τον χαρακτήρα των επαναστατικών κινημάτων. Ανεξάρτητα και αποδεσμευμένα από επαναστατικά συμβόλαια, τα κινήματα αυτά εξέφρασαν τις έντονες ανησυχίες και τους προβληματισμούς της δεκαετίας του ’60 απέναντι στην ανάπτυξη των πυρηνικών και του πολέμου του Βιετνάμ – που υπήρξε το κεντρικό παγκόσμιο ζήτημα εκείνης της περιόδου. Επίσης στην Αμερική το κίνημα γρήγορα πήρε αντιρατσιστικά χαρακτηριστικά. Παράλληλα εκφράστηκε μέσα από ριζοσπαστικές εκδηλώσεις του φοιτητικού κινήματος, αλλά άγγιξε και τον τρόπο ζωής των χίπις και γενικότερα προβληματίστηκε και πειραματίστηκε με νέες μορφές της κοινωνικής και ατομικής ζωής. Τα δυο αυτά κινήματα με τις ομοιότητες και τις διαφορές τους συγκρότησαν την πρωτοπορία εκείνη που στις μέρες μας εκφράζεται μέσα από τη σύγχρονη δράση του πολιτικού ακτιβισμού. Πρόκειται για ένα σπάνιο και πλήρες δοκίμιο πάνω σε άγνωστες πρωτοπορίες της δεκαετίας του ’60, δεδομένου μάλιστα ότι δεν υπάρχει σχετικό προηγούμενο στην εγχώρια βιβλιογραφία μας.

Ακολουθήστε το topontiki.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.

Δείτε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, τη στιγμή που συμβαίνουν.