search
ΠΕΜΠΤΗ 28.03.2024 10:50
MENU CLOSE

Τολμηρές διασκεδάσεις και θεάματα στον γαλλικό 19ο αιώνα

02.03.2013 22:00
oldphotospod_2802_057_k1362045812.jpg

«Μωρ’ τι θα γίνεται στο Παρίσι απ’ τις εννιά το βράδυ ώς τις τρεις το πρωί!

«Μωρ’ τι θα γίνεται στο Παρίσι απ’ τις εννιά το βράδυ ώς τις τρεις το πρωί! Και ξεκαρδιζόταν στα γέλια και φώναζε πως, αν μπορούσε να δει κανείς σ’ όλες τις κάμαρες μέσα, θα ’βλεπε, μα την πίστη της, τα πιο παράξενα πράγματα, τον φτωχόκοσμο να κυλιέται στη λάσπη και την ηδονή, και μερικούς τρανούς, εδώ κι εκεί, να χώνουν τη μύτη τους σαν τα γουρούνια πιο βαθιά ακόμα κι απ’ τους άλλους». Ο Ζολά δεν διστάζει να βάλει την περιώνυμη «Νανά» του, η όποια ήδη ασκεί το επάγγελμα της πόρνης, να εκπλήσσεται και να αναρωτιέται κι η ίδια για τις κραιπάλες, τη διαφθορά και τις εκλεπτυσμένες διαστροφές.

«Μα τότε λοιπόν… δεν υπάρχει στον κόσμο αρετή»…

Η ιστορία της πορνείας εξελίσσεται παράλληλα με την πορεία της ανθρωπότητας, ή καλύτερα με αυτήν του χρήματος. Από την πρώτη στιγμή της Ιστορίας, άνδρες και γυναίκες πουλούσαν το σώμα τους. Ήδη κατά την ελληνική αρχαιότητα έχουμε αρκετές αναφορές για το «αρχαιότερο επάγγελμα». Ο Δημοσθένης, στο «Κατά Νεαίρας», 122, σε λόγο που απευθυνόταν σε ένα δικαστικό σώμα του 4ου αιώνα π.Χ., αναφέρει: «Διαθέτουμε πόρνες για την απόλαυσή μας, παλλακίδες για να μας παρέχουν καθημερινή φροντίδα και συζύγους για να μας παρέχουν νόμιμα τέκνα και για να αποτελούν τους πιστούς φύλακες του οίκου μας». Ωστόσο, στην Αθήνα από πολύ νωρίτερα η πορνεία αποτελούσε μιαν ακόμα πτυχή της κοινωνικής ζωής που δεν σόκαρε ιδιαίτερα – τουλάχιστον όσο στα μετά Χριστόν χρόνια.
Ήδη από τα χρόνια του Σόλωνα (περ. 639-559 π. Χ.), με νόμο κοινής ωφελείας που έφερε ο νομοθέτης, οι οίκοι ανοχής παρείχαν σεξουαλική απόλαυση προσιτή σε όλους, ανεξαρτήτως εισοδήματος. Από τη φορολογία δε αυτήν των οίκων ανοχής κατασκευάστηκε ο Ναός της Πανδήμου Αφροδίτης – δηλαδή της Αφροδίτης όλου του λαού! Δεν θα ήταν υπερβολή να υποστηρίξει κάνεις ότι η πορνεία στην αρχαία Αθήνα θεωρείτο συστατικό στοιχείο της Δημοκρατίας.

Το Παρίσι
Από την αρχαία Αθήνα ώς το Παρίσι του 19ου αιώνα, η ανθρωπότητα διήνυσε τεράστιες αποστάσεις και οι αλλαγές, οι εξελίξεις και οι ανατροπές υπήρξαν συντριπτικές· ωστόσο, μια αξία παρέμεινε σταθερή και αναλλοίωτη: αυτή της σαρκικής επιθυμίας που σχετίζεται με τον έρωτα και το χρήμα. Η πορνεία στη Γαλλία του 19ου αιώνα ήταν ένα φαινόμενο που γνώρισε σταδιακά εντυπωσιακή ανάπτυξη. Όπως γίνεται αντιληπτό, είναι σχεδόν ακατόρθωτο να υπολογιστεί με ακρίβεια ο αριθμός των πορνών εκείνης της περιόδου. Σύμφωνα με τα στοιχεία που αντλούνται από διάφορες πηγές της εποχής, οι πόρνες στις αρχές της μοναρχίας του Ιουλίου (1830-1848) ανέρχονται σε τριάντα χιλιάδες περίπου, αριθμός που επιβεβαιώνεται από τον Ντεκώ, γενικό εισαγγελέα της εποχής, για να φτάσουμε έναν αιώνα αργότερα, στις αρχές της δεκαετίας του 1930, οπότε γίνεται λόγος για πεντακόσιες χιλιάδες! Επίσης, σύμφωνα με τον γιατρό Παράν – Ντυσατλέ, το 1836 υπήρχαν στο Παρίσι τριάντα χιλιάδες πόρνες, ενώ μερικές δεκαετίες αργότερα ο Μαξίμ ντυ Καν ανεβάζει τον αριθμό των πορνών στο Παρίσι του 1872 σε εκατόν είκοσι χιλιάδες.

Οι κοπέλες της μπυραρίας
Μια πραγματική καινοτομία της Παγκόσμιας Έκθεσης του 1867 είναι ότι στις μπυραρίες του Παρισιού εμφανίστηκαν σερβιτόρες γυναίκες στη θέση των αντρών. Εκεί, εκτός από το να σερβίρουν τα ποτά στους μεθυσμένους πελάτες, προσέφεραν και άλλου είδους υπηρεσίες, όπως αποτυπώνεται χαριτωμένα σε μια πρόσκληση – διαφημιστικό που διανεμήθηκε στη συνοικία Σενά.
«Μπυραρία Σενά
Οδός ντε Βωζιράρ 395 Η στολή των κυριών της μπυραρίας είναι στη μόδα!
Κατά τη γνώμη μας, η ωραιότερη στολή είναι και η πιο απλή. Γι’ αυτόν τον λόγο, από σήμερα, ντύνουμε τις κυρίες μας με μαγιό.
Όπως είναι πολύ όμορφες, το ρούχο αυτό θα τους πηγαίνει θαυμάσια.
Ελάτε να δείτε και να κρίνετε… Θα σας σερβίρουν προϊόντα πρώτης επιλογής!».
Εκεί οι σερβιτόρες, αφού μεθούσαν τον πελάτη, τον άφηναν να καταλάβει πως μπορεί να τις συνοδέψει στο δωμάτιο ενός ξενοδοχείου κοντά στην μπυραρία. Φυσικά, και ο ιδιοκτήτης του ενός αλλά και ο διευθυντής της δεύτερης ήταν στο κόλπο!
Τα ωράρια της μπυραρίας ήταν πιο κουραστικά από αυτά των πορνείων γιατί οι κάπελες έπιαναν δουλειά από τις 3 το απόγευμα και πήγαιναν για ύπνο – συνήθως στο δίπλα ξενοδοχείο – μετά τα μεσάνυχτα. Οι μπυραρίες ήταν πολύ δημοφιλείς στους φοιτητές και στα γυμνασιόπαιδα, αλλά και στους υπαλλήλους – γενικά σε όσους αγαπούσαν αυτήν την ατμόσφαιρα ελευθεριότητας. Κάθε μπυραρία μετατρεπόταν σε ένα είδος ερωτικού θεάτρου, όπου οι σερβιτόρες όφειλαν με τις στολές τους και τις χειρονομίες τους να διεγείρουν όσο γίνεται περισσότερο τη φαντασία των πελατών. Οι μπυραρίες αυτές, που θα γνωρίσουν μεγάλη άνθιση, θα βρεθούν αντιμέτωπες με τη δυσαρέσκεια των καφετζήδων, των όποιων πλήττονταν σημαντικά τα έσοδα, και έτσι με μια διάταξη της 24ης Φεβρουαρίου 1888 θα απαγορευτούν οι μπυραρίες αλλά και η εκμετάλλευση πολλών ανήλικων κοριτσιών που χρησιμοποιούνταν ως σερβιτόρες.

Οι κοπέλες των καφενείων
Οι πρώην ιδιοκτήτες των πορνείων γίνονται συνήθως οι νέοι «καλλιτεχνικοί διευθυντές» των καμπαρέ και των καφενείων. Ωστόσο, τη δόξα των μπυραριών συνέχισαν τα εν λόγω καταστήματα με την ίδια ακριβώς μέθοδο. Καφενεία και καμπαρέ που μπορούσε κανείς να διασκεδάσει πίνοντας και αναζητώντας τον έρωτα της μιας νύχτας υπήρχαν πολλών ειδών και κυρίως κατηγοριών. Άλλα κοντά σε σφαγεία, όπου σύχναζαν εκδορείς και διάφορες άλλες «εκλεκτές κατηγορίες» πελατών, κι άλλα κοντά στην Όπερα, όπου τα κορίτσια παραμόνευαν τους εξαντλημένους από το ξενύχτι κοιλαράδες πελάτες τους, προκειμένου να τους οδηγήσουν στα παρακείμενα ξενοδοχεία.
Μια ιδιαιτερότητα των καταστημάτων αυτών ήταν ότι, όσο περνούσε η νύχτα, τόσο οι τιμές σε όλα τα… είδη έπεφταν. Το 1881, εβδομήντα τέσσερα καμπαρέ λειτουργούσαν ως οίκοι συνεύρεσης στη Ρουμπαίξ, στη δε Λυών είναι αδύνατο να καταμετρηθούν τα αντίστοιχα καμπαρέ… Είναι χαρακτηριστικό ότι από το 1836 ο πρόεδρος του Κακουργιοδικείου της Κοτ ντι Νορ γράφει μαινόμενος προς τον υπουργό Δικαιοσύνης: «Φαίνεται λοιπόν ότι αυτή η λέπρα της κοινωνίας εξαπλώθηκε, έχοντας διασκορπιστεί στην Κοτ ντι Νορ, στις μικρές κωμοπόλεις, στα χωριά και στις καλύβες. Στην περιοχή και προπαντός στις λεωφόρους βρίσκουμε μεγάλο αριθμό καμπαρέ που στην πραγματικότητα είναι οίκοι ανοχής και κραιπάλης όπου οι νεαρές χωριατοπούλες παραδίδονται στην ακολασία και τη διαφθορά». Οι διαμαρτυρίες κρατούν δεκαετίες. Έτσι, ο αστυνομικός διευθυντής της Λα Μπαστίντ, στις 10 Ιουλίου 1880, αποστέλλει στον διοικητή του αναφορά «παρατηρήθηκε μερικές φορές κάποιος πελάτης να αγκαλιάζει μια σερβιτόρα· μιαν άλλη φορά μάλιστα μια σερβιτόρα να αγκαλιάζει έναν νεαρό»…
Οι αστοί προτιμούσαν τα καφενεία με μουσική. Η μόδα αυτή αναπτύχτηκε από το 1880 και εξαπλώθηκε σαν επιδημία παντού. Σε κάθε μικρή και μεγάλη πόλη υπήρχε ένα παρόμοιο κέντρο διασκέδασης με δέκα έως δεκαπέντε τραγουδίστριες, οι οποίες εκτός από καλλίφωνες ήταν και όμορφες και δίχως… ενδοιασμούς. Ήταν τόσο δημοφιλή τα κέντρα αυτά, ώστε δημιουργήθηκε ολόκληρη επιχείρηση εμπορίας των λυρικών καλλιτεχνίδων, οι οποίες μεταφέρονταν από το Παρίσι με ειδικά πρακτορεία, τα οποία στρατολογούσαν μέσω δελεαστικών αγγελιών νεαρές κοπέλες με έφεση στο θέατρο, τη μουσική και τον χορό. Αυτή η πρακτική είχε ως συνέπεια να σκανδαλιστεί η κοινή γνώμη, η οποία άρχισε να αντιδρά στην εμπορία των τραγουδιστριών. Ορισμένοι, μάλιστα, κατήγγειλαν ότι πρόκειται για ωμή σωματεμπορία. Η «Ουμανιτέ» του 1906 γράφει χαρακτηριστικά: «Με μισθό που ποικίλλει μεταξύ του 1 και των 5 φράγκων, οι δύστυχες τραγουδίστριες είναι αναγκασμένες να στεγάζονται και να τρέφονται στο μαγαζί με τιμές που ορίζει κατά βούληση το αφεντικό. Οι τραγουδίστριες είναι υποχρεωμένες να δειπνούν με τον πελάτη που το επιθυμεί, διαφορετικά το συμβόλαιό τους ακυρώνεται αμέσως χωρίς καμιά αποζημίωση. (…) Η Διεθνής Ένωση Κομμουνιστών αποφάσισε να καλέσει τις εθνικές επιτροπές να απαιτήσουν από τις δημόσιες αρχές την επιτήρηση και περιστολή των ένοχων πράξεων των θεατρικών και μουσικών πρακτορείων…». Ωστόσο, τα καφωδεία συνέχιζαν να γεμίζουν ασφυκτικά κάθε βράδυ, τροφοδοτούμενα με κοπέλες, οι οποίες προηγουμένως τριγύριζαν στους χορούς. Στους δημόσιους χορούς, η είσοδος κόστιζε από 3 έως 5 φράγκα και σε αυτές τις συναθροίσεις γινόταν μια ολοζώντανη έκθεση του εμπορεύματος, όπου οι τιμές ανεβοκατέβαιναν όπως στα παζάρια. Σε αυτούς του χορούς συμμετείχαν συνήθως ευυπόληπτοι πολίτες. Είναι γνωστό ότι οι αδελφοί Γκονκούρ σύχναζαν στους κραιπαλώδεις χορούς αναζητώντας έντονες συγκινήσεις.
Τι είναι πορνεία όμως σύμφωνα με τα γαλλικά ήθη του 19ου αιώνα; Προφανώς δεν είναι πεπρωμένο, όπως άφηναν να εννοηθεί αρκετά μυθιστορήματα της εποχής. Επίσης, δεν είναι κληρονομικό αμάρτημα το οποίο μεταφέρεται από μάνα σε κόρη – κάτι σαν κατάρα –, όπως υποστήριζαν οι εγκληματολόγοι. Για τον Φρεζιέ, διευθυντή της αστυνομίας του Παρισιού το 1840, η πορνεία είναι: «…ένα ελάττωμα που γεννιέται από ένα από τα πιο επιτακτικά πάθη του ανθρώπου και για το οποίο η πρόοδος του πολιτισμού δεν μπόρεσε να αντιτάξει κανένα αποτελεσματικό φάρμακο». Ο γιατρός Παράν – Ντυσετλέ ήταν ξεκάθαρος πάνω στο ζήτημα: «Οι πόρνες είναι το ίδιο αναπόφευκτες σε μια μεγάλη συνάθροιση ανδρών όσο και οι υπόνομοι, οι οχετοί και οι αποθήκες σκουπιδιών. Η συμπεριφορά των αρχών οφείλει να είναι η ίδια ως προς τους μεν και τις δε». Το Λεξικό της Ακαδημίας, που δημοσιεύτηκε το 1855, λιγότερο δεικτικό, ορίζει την πόρνη «ως παραδομένη στην ακολασία».
Ωστόσο, ανάμεσα σε όλες αυτές τις απόψεις, θα εμφανιστούν εκ παραλλήλου κι εκείνες που θα χαρακτηρίζουν την πορνεία ως απομεινάρι της δουλείας στον πολιτισμό μας. Ο Βίκτωρ Ουγκώ θα ισχυριστεί: «Λένε ότι η δουλεία εξαφανίστηκε απ’ τον πολιτισμό. Είναι σφάλμα. Υπάρχει πάντα και βαραίνει τη γυναίκα». Ο Προυντόν, από την πλευρά του, θα κάνει λόγο για τη «θυσία της ανθρώπινης αξιοπρέπειας στον εγωισμό, στην πλεονεξία, στην υπεροψία, στην απόλαυση – σε όλες στις κατώτερες ηδονές». Αλλά και ο ίδιος ο Μαρξ πιστεύει ότι η πορνεία είναι μόνο μια ιδιαίτερη έκφραση της εκμετάλλευσης των γυναικών.

google_news_icon

Ακολουθήστε το topontiki.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.

Δείτε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, τη στιγμή που συμβαίνουν.

ΡΟΗ ΕΙΔΗΣΕΩΝ

ΕΙΔΗΣΕΙΣ ΔΗΜΟΦΙΛΗ

Το topontiki.gr σέβεται όλες τις απόψεις, αλλά διατηρεί το δικαίωμά του να μην αναρτά υβριστικά σχόλια και διαφημίσεις. Οι χρήστες που παραβιάζουν τους κανόνες συμπεριφοράς θα αποκλείονται. Τα σχόλια απηχούν αποκλειστικά τις απόψεις των αναγνωστών.

ΠΕΜΠΤΗ 28.03.2024 10:49