Το εμπόριο μπαταρίας… φορτίζει καταγγελίες για παρανομία με ανοχή της πολιτείας!

Το εμπόριο μπαταρίας… φορτίζει καταγγελίες για παρανομία με ανοχή της πολιτείας! Οι καταγγελίες αφορούν την εταιρεία Σύστημα Εναλλακτικής Διαχείρισης Συσσωρευτών (ΣΥΔΕΣΥΣ Α.Ε.), που διαχειρίζεται κατ’ αποκλειστικότητα το σύστημα εναλλακτικής διαχείρισης συσσωρευτών (μπαταρίες αυτοκινήτου), έχοντας λάβει άδεια λειτουργίας από το ΥΠΕΚΑ το 2004 με διάρκεια ισχύος έξι έτη, όπως ορίζει ο Νόμος 2939/2011. Όμως, αν και η άδεια λειτουργίας έληξε το 2010, ήδη εδώ και τρία χρόνια το ΣΥΔΕΣΥΣ λειτουργεί χωρίς αυτή η άδεια να έχει ανανεωθεί.

Στα εννέα χρόνια λειτουργίας του Συστήματος έχουν σωρευτεί πολλές καταγγελίες για παράνομη διακίνηση αποβλήτων και ένας ογκώδης φάκελος έχει κατατεθεί ήδη στον εισαγγελέα. Στο θέμα, μάλιστα, έχουν παρέμβει ζητώντας εξηγήσεις για τον τρόπο λειτουργίας του Συστήματος η Κεντρική Ένωση Δήμων Ελλάδος, η Κεντρική Ένωση Επιμελητηρίων Ελλάδος, το Βιοτεχνικό Επιμελητήριο Αθηνών και η ΓΣΕΕ.
Αλλά ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή. Η αρμοδιότητα του ΣΥΔΕΣΥΣ από τον νόμο είναι να καταγράφει τις διαδικασίες διαχείρισης αποβλήτων συσσωρευτών, όπως αποτυπώνονται στα Έντυπα Αναγνώρισης Επικίνδυνων Αποβλήτων (ΕΕΑΑ) που του αποστέλλουν οι νόμιμες, υποχρεωτικά συμβεβλημένες, ιδιωτικές επιχειρήσεις συλλεκτών και ανακυκλωτών μπαταριών (συμμετέχουν 70 μέτοχοι: εισαγωγείς, φορείς επισκευαστών και ανακυκλωτές).
Σκοπός του, να επιβλέπει και να καταγράφει τις διαδικασίες νόμιμης διαχείρισης των συσσωρευτών, όταν «πεθάνουν», από την πηγή που δημιουργείται το απόβλητο (π.χ. ηλεκτρολογεία αυτοκινήτων) μέχρι την ανακύκλωσή τους στις βιομηχανίες που κάνουν αυτήν τη δουλειά.
Σύμφωνα με τις καταγγελίες που έχουν φθάσει στην Επιτροπή Ανταγωνισμού, η οποία να σημειωθεί έχει επιβάλει δεκάδες πρόστιμα, το ΣΥΔΕΣΥΣ, αντί να παίξει τον ρόλο που εκ του νόμου έχει, διαχειρίζεται τη δύναμή του με κανόνες αθέμιτου ανταγωνισμού, καθώς παρεμβαίνει στην αγορά της πρώτης ύλης ή συναλλάσσεται με κρατικές υπηρεσίες με στόχο την προμήθεια χρησιμοποιημένων συσσωρευτών σε χαμηλό κόστος, τους οποίους στη συνέχεια, όπως έχει καταγγελθεί, προτίθεται να μεταπωλήσει στους ανακυκλωτές.
Ήδη με ενέργειες των θιγόμενων επιχειρήσεων οι υπηρεσίες του ΥΠΕΚΑ και ο αρμόδιος οργανισμός ΕΟΑΝ βρίσκονται υπό τον έλεγχο που διεξάγει ο Γενικός Επιθεωρητής Δημόσιας Διοίκησης Λέανδρος Ρακιντζής για τη λειτουργία του ΣΥΔΕΣΥΣ χωρίς άδεια εδώ και περίπου τρία χρόνια.
Επίσης, ο αρμόδιος υπουργός Αθανάσιος Σκορδάς με πρόσφατη απόφασή του (Ιανουάριος 2013) παρέπεμψε το θέμα στην Επιτροπή Ανταγωνισμού και ζητάει απ’ αυτήν «να εξετάσει τα αναφερόμενα στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων της, με το άρθρο 11 του Ν. 3959/2011», γεγονός που δημιουργεί αυξημένες ευθύνες στην Επιτροπή και θέτει προθεσμία για την περαίωση της έρευνας εντός ενενήντα ημερών.
Στο θέμα έχουν παρέμβει θεσμικές και κοινωνικές οργανώσεις, πολλές εκ των οποίων εκπροσωπούνται στο Δ.Σ. του ΕΟΑΝ, με αναφορές προς την πολιτική ηγεσία του ΥΠΕΚΑ, από την οποία ζητούν «την αυστηρή εφαρμογή του νόμου και την τιμωρία των ενόχων».
Συγκεκριμένα, έχουν παρέμβει ζητώντας εξηγήσεις για τον τρόπο λειτουργίας του Συστήματος η Κεντρική Ένωση Δήμων Ελλάδος, η Κεντρική Ένωση Επιμελητηρίων Ελλάδος, το Βιοτεχνικό Επιμελητήριο Αθηνών και άλλοι φορείς που διατυπώνουν σκληρότατες αιχμές για τους αρμόδιους. Προσφάτως, στους φορείς που αναζητούν επιτακτικά απαντήσεις και λύσεις προστέθηκε και η ΓΣΕΕ με στόχο την προστασία των θέσεων εργασίας στον χώρο των ιδιωτικών επιχειρήσεων. Αναφερόμενη, μάλιστα, η ΓΣΕΕ ειδικά στο ΣΥΔΕΣΥΣ ζητάει από τον υπουργό ΠΕΚΑ: «να εξαντλήσετε τα υπάρχοντα περιθώρια παρέμβασης για την εφαρμογή του νόμου που διέπει την αδειοδότηση και λειτουργία των Συστημάτων Εναλλακτικής Διαχείρισης στις μπαταρίες».

Απούσα η πολιτεία…
Το Σύστημα, σύμφωνα με τα διαθέσιμα στοιχεία, εισπράττει από τον καταναλωτή που αλλάζει την μπαταρία του σταθερά περίπου πάνω από 1 εκατ. ευρώ τον χρόνο, για να κάνει την καταγραφή. Το περίεργο είναι, όπως λένε άνθρωποι που γνωρίζουν πρόσωπα και πράγματα, ότι ακόμα και στην περίοδο της απόλυτης οικονομικής κρίσης που βιώνει η χώρα, με τα χρήματα αυτά συνεχίζονται οι σπατάλες και οι προκλητικά παχυλοί μισθοί.
Το θέμα λαμβάνει άλλες διαστάσεις εάν αναλογιστεί κανείς ότι οι πόροι χρηματοδότησης των δραστηριοτήτων του ΣΥΔΕΣΥΣ είναι θεσμοθετημένοι κοινωνικοί πόροι που καταβάλλονται υποχρεωτικά από τον πολίτη – καταναλωτή όταν αγοράζει νέα μπαταρία για το αυτοκίνητό του.
Από την άλλη πλευρά, οι ιδιωτικές επιχειρήσεις συλλεκτών και ανακυκλωτών, που για να ασκήσουν νόμιμα το επάγγελμά τους πρέπει υποχρεωτικά να είναι συμβεβλημένες με το ΣΥΔΕΣΥΣ Α.Ε., καταγγέλλουν επί χρόνια στους αρμόδιους τον τρόπο λειτουργίας του Συστήματος, χωρίς η πολιτεία να παίρνει τα μέτρα που ο νόμος ορίζει. Πρέπει να σημειωθεί ότι το ΣΥΔΕΣΥΣ επί περίπου οκτώ χρόνια ήταν το μονοπώλιο του εθνικού χώρου αφού η πολιτεία, για άγνωστο λόγο, δεν αδειοδοτούσε άλλο ανάλογο Σύστημα και οι επιχειρήσεις του χώρου ήταν υποχρεωτικά συμβεβλημένες με το υπάρχον.
Όπως καταγγέλλουν παράγοντες της αγοράς, το ΣΥΔΕΣΥΣ προσπάθησε, χρησιμοποιώντας το πλούσιο αποθεματικό του, να επιβάλει το μονοπώλιό του στην αγορά της μπαταρίας προσφέροντας υψηλότατες και δελεαστικές τιμές, τις οποίες θεωρητικά δεν μπορούσαν να αντέξουν οι νόμιμες ιδιωτικές επιχειρήσεις του κλάδου. Όμως αυτές άντεξαν και τώρα αντεπιτίθενται καταλογίζοντας στο ΣΥΔΕΣΥΣ ότι το διαχρονικό σχέδιό του ήταν και είναι να γίνει εθνικός συλλέκτης και εθνικός ανακυκλωτής μπαταρίας.
Προϋπόθεση όμως για την επιτυχία αυτού του στόχου ήταν και είναι να κλείσουν οι ανταγωνιστικές εταιρείες. Αν συνεχίσουν να υπάρχουν, τότε δεν υπάρχει έδαφος για νέα βιομηχανία ανακύκλωσης συσσωρευτών, μια και η ετήσια παραγωγική ικανότητα ανακύκλωσης συσσωρευτών (60.000 tn) ξεπερνάει τον όγκο του αποβλήτου που παράγεται στη χώρα μας (30.000 tn).
Το ερώτημα από εδώ και πέρα είναι αν η πολιτεία είναι αποφασισμένη να ασκήσει έναν σοβαρό έλεγχο στη σωρεία των καταγγελιών, οι οποίες μεταξύ άλλων αφορούν υποθέσεις παραεμπορίου και παράνομων εξαγωγών μπαταριών όταν η χώρα καταγράφει, υπό την αποκλειστική ευθύνη του ΣΥΔΕΣΥΣ, ότι το παράνομο εμπόριο στην μπαταρία ξεπερνάει το 60%-70% του αποβλήτου που παράγεται ετησίως, γεγονός που συνεπάγεται τεράστια οικονομική, φορολογική και περιβαλλοντική ζημιά.

Οι καταγγελίες κοινωνικών φορέων και επιχειρήσεων

Από το υλικό που έχουμε στα χέρια μας ξεχωρίζουμε τις πιο σοβαρές από τις καταγγελίες που διατυπώνονται για το Σύστημα Εναλλακτικής Διαχείρισης Συσσωρευτών (ΣΥΔΕΣΥΣ Α.Ε.):
1 Εδώ και περίπου έξι χρόνια, ιδίως μετά το 2008 και έντονα τα τελευταία έτη, έχουν διατυπωθεί δεκάδες καταγγελίες εναντίον του ΣΥΔΕΣΥΣ από δεκάδες ιδιωτικές επιχειρήσεις για σωρεία παραβάσεων του νόμου. Μία ξεχωριστή καταγγελία αφορά ωμή παρέμβαση του ΣΥΔΕΣΥΣ και κατάλυση των όρων του ελεύθερου ανταγωνισμού εναντίον των ιδιωτικών επιχειρήσεων, των υποχρεωτικά συμβεβλημένων με αυτό, στην αγορά του αποβλήτου συσσωρευτών.
Γενικότερα το ΣΥΔΕΣΥΣ έχει καταγγελθεί για σωρεία παραπτωμάτων που απάδουν από του σκοπού του και έχει «τιμωρηθεί» από το ΥΠΕΚΑ με την ποινή των «ειδικών όρων», όπως προβλέπεται από τη νομοθεσία, ήδη από το 2008. Σήμερα, τέσσερα χρόνια μετά, υπάρχουν αποφάσεις των αρμόδιων οργάνων του ΥΠΕΚΑ που διαπιστώνουν τη συνέχιση της παραβατικής συμπεριφοράς. Ήδη από το 2009 το ΣΥΔΕΣΥΣ έχει παραπεμφθεί από το ελληνικό Δημόσιο, το οποίο παρίσταται και ως πολιτικός ενάγων, στη Δικαιοσύνη για την εκδίκαση ποινικών αδικημάτων.
Πρόσφατα, με απόφαση του υφυπουργού Ανάπτυξης (υπ’ αριθμ. 1027/10.01.2013) το θέμα παραπέμπεται στην Επιτροπή Ανταγωνισμού σύμφωνα με το άρθρο 11 του Ν. 3959/2011. Επιπλέον, όλες οι μεγάλες συνδικαλιστικές και κοινωνικές οργανώσεις που σχετίζονται με τον χώρο έχουν εκδώσει σειρά αποφάσεων και έχουν αποστείλει σχετικά έγγραφα στο ΥΠΕΚΑ ζητώντας την εφαρμογή του νόμου και την τιμωρία κάθε υπεύθυνου.
2  Είναι εντυπωσιακό και δυσεξήγητο το ότι, ενώ συμβαίνουν όλα αυτά και η παράβαση του νόμου από το ΣΥΔΕΣΥΣ διαπιστώνεται από τις ίδιες τις δημόσιες αρχές που το εποπτεύουν, αυτό συνεχίζει τη λειτουργία του και εισπράττει τον κοινωνικό πόρο που οι πολίτες του αποδίδουν, ενώ ουδείς εξετάζει σοβαρά το ζήτημα ούτε θέτει το θέμα της άδειας λειτουργίας του, που έχει λήξει από το 2010.
Έτσι οι αποφάσεις των αρχών εναντίον του ερμηνεύονται από την αγορά ως «προκάλυμμα καπνού», αφού απλώς γράφονται, χωρίς να δημιουργούν καμία συνέπεια στη χρηματοδότηση και τις δραστηριότητες του ΣΥΔΕΣΥΣ.
3 Το παραγόμενο απόβλητο στη χώρα είναι περίπου 30.000 τόνοι ετησίως. Από αυτό ανακυκλώνονται νόμιμα περίπου 17.000 τόνοι. Αυτό είναι το… επίτευγμα του ΣΥΔΕΣΥΣ στα οκτώ χρόνια λειτουργίας του. Δηλαδή περίπου το 55% της θεσμοθετημένης υποχρέωσης. Η υπόλοιπη ποσότητα των 13.000 τόνων ανακυκλώνεται ή εξάγεται παράνομα, με τεράστιες περιβαλλοντικές, υγειονομικές και φορολογικές συνέπειες εις βάρος των πολιτών και του κράτους.
Οι έξι εταιρείες ανακύκλωσης έχουν δυνατότητα ανακύκλωσης 60.000 τόνων ετησίως, δηλαδή ποσότητας διπλάσιας της παραγόμενης στη χώρα. Εξ αυτού του λόγου η «πρώτη ύλη», το απόβλητο δηλαδή, είναι εξαιρετικά πολύτιμο για τη βιωσιμότητα αυτών των επιχειρήσεων, οι οποίες συχνά αναγκάζονται να διερευνούν τη δυνατότητα εισαγωγής αποβλήτων για να διατηρήσουν την παραγωγή τους και τις θέσεις εργασίας.
Ο οικονομικός κύκλος του αποβλήτου αγγίζει τα 40 εκατ. ευρώ ετησίως, ενώ πρέπει να απασχολούνται πάνω από 500 εργαζόμενοι σ’ αυτόν.
4 Στις αρμοδιότητες του ΣΥΔΕΣΥΣ ανήκει και η ευθύνη για τη συλλογή του αποβλήτου από δυσπρόσιτες, απομακρυσμένες νησιωτικές και ορεινές περιοχές (και μόνον). Δηλαδή οφείλει να χρηματοδοτεί τη συλλογή αυτού του αποβλήτου από τις περιοχές της χώρας όπου δεν λειτουργεί ο ανταγωνισμός (π.χ. Καστελόριζο, ορεινή Ευρυτανία κ.λπ.) και δεν προσέρχονται οι ιδιωτικές επιχειρήσεις συλλογής λόγω έλλειψης κερδοφορίας.
5 Οι πόροι χρηματοδότησης των δραστηριοτήτων του ΣΥΔΕΣΥΣ είναι θεσμοθετημένοι κοινωνικοί πόροι που καταβάλλονται υποχρεωτικά από τον πολίτη – καταναλωτή όταν αγοράζει νέα μπαταρία για το αυτοκίνητό του. Οι πόροι αυτοί δεν φορολογούνται, δεν διανέμονται (τα κέρδη) και δεν επιτρέπεται να χρησιμοποιούνται για άλλο σκοπό παρά μόνο για τον σκοπό που η άδεια λειτουργίας και ο νόμος ορίζουν. Τα ετήσια έσοδα του ΣΥΔΕΣΥΣ κυμαίνονται από 1 έως 1,5 εκατ. ευρώ.