Η Λυρική Σκηνή  με τα πολλά χρέη όχι μόνο κατάφερε να αντέξει μέχρι εδώ, αλλά ετοιμάζεται για την επόμενη μέρα στις νέες εγκαταστάσεις του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος. Ο καλλιτεχνικός διευθυντής της Μύρων Μιχαηλίδης μας λέει πώς

Η Λυρική Σκηνή  με τα πολλά χρέη όχι μόνο κατάφερε να αντέξει μέχρι εδώ, αλλά ετοιμάζεται για την επόμενη μέρα στις νέες εγκαταστάσεις του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος. Ο καλλιτεχνικός διευθυντής της Μύρων Μιχαηλίδης μας λέει πώς

Η επόμενη μέρα της Λυρικής Σκηνής δεν είναι μακριά. Στο τέλος του 2015 το Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος παραδίδει πανέτοιμες τις νέες εγκαταστάσεις. Το πρώτο εξάμηνο του 2016 αρχίζει η δοκιμαστική περίοδος της ΕΛΣ στο Φάληρο, για την οποία προετοιμάζεται από τώρα. Αρκεί βεβαίως η πολιτεία να μην ανακόψει αυτή την προσπάθεια με περαιτέρω μειώσεις του προϋπολογισμού τορπιλίζοντας το όλο εγχείρημα εν τη γενέσει του. Ο Μύρων Μιχαηλίδης μας μίλησε για το τι συμβαίνει σήμερα με τα οικονομικά της ΕΛΣ, για τον νέο κανονισμό λειτουργίας της και για τους στόχους της επόμενης μέρας.

Το κόστος και η επιχορήγηση
«Η ΕΛΣ κατάφερε μέχρι και το τέλος του 2012 να μειώσει το χρέος κάτω από 7.000.000 (σ.σ.: ήταν 17.000.000 ευρώ) με ένα γενναίο haircut που ξεπέρασε τα 2.000.000 ευρώ και αποπληρώνοντας ένα μέρος του από το πλεόνασμα στη χρήση», μας λέει ο διευθυντής και τονίζει: «Τα δεδομένα αυτά θα διατηρηθούν αν ο τελικός προϋπολογισμός του 2013 θα είναι σε παρόμοια επίπεδα με πέρυσι. Κάνουμε προσπάθεια να δείξουμε στην πράξη ότι έχουμε κατανοήσει το μέγεθος της κρίσης, αλλά εδώ μιλάμε για ανελαστικά έξοδα. Το κόστος λειτουργίας της ΕΛΣ το 2009 ήταν 33.000.000 και το 2012 κατέβηκε στα 21.000.000 ευρώ. Πέρυσι καλύψαμε τον καλλιτεχνικό προγραμματισμό με έσοδα 3.010.000 έναντι εξόδων 3.360.000 ευρώ. Καμία όπερα στον κόσμο δεν έχει τελικό κόστος στις παραγωγές της 300.000 ευρώ». Διευκρινίζει επίσης ότι «αν ο οργανισμός συρρικνωθεί κι άλλο με περαιτέρω περικοπές θα πάψει πλέον να είναι πλέον όπερα και θα προσομοιάσει σε έναν ιδιωτικό θίασο με περιορισμένες δυνατότητες…», ενώ θεωρεί αυτονόητο ότι η μετάβαση στο Φάληρο θα πρέπει να εξυπηρετήσει μεγαλύτερες ανάγκες ενός θεάτρου ευρωπαϊκών προδιαγραφών, κάτι που είναι αδύνατον να γίνει, αν μειωθεί κι άλλο το προσωπικό και οι υπηρεσίες. Γεγονός παραμένει, πάντως, ότι η ΕΛΣ έχει να δει κρατικά χρήματα στα ταμεία της από τον περασμένο Δεκέμβριο και καλύπτει μόνη της μέχρι στιγμής τη μισθοδοσία από τα έσοδά της, χωρίς ούτε μια μέρα καθυστέρηση.

Οι στόχοι της νέας εποχής
Όλη η πορεία της Λυρικής προς τις εγκαταστάσεις του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος στο Φάληρο έχει βασιστεί πάνω σε έναν στρατηγικό σχεδιασμό, μας λέει ο Μύρων Μιχαηλίδης. «Πέραν του γεγονότος ότι η Λυρική μπορεί πλέον να προσφέρει υψηλού επιπέδου παραγωγές και να ανεβάζει διαρκώς την απόδοση των συνόλων της, οφείλει και να στοχεύσει μέσα στην κοινωνία. Δηλαδή στα ευρύτερα κοινωνικά στρώματα, στην οικογένεια, στο διεθνές περιβάλλον και στην εκπαίδευση. Με αυτή τη μείξη μπορεί να αντλήσει τέτοια οφέλη, ώστε να γίνει ένα ζωντανό κύτταρο πολιτισμού», συμπληρώνει ο διευθυντής διευκρινίζοντας ότι «όλη η φιλοσοφία έχει στόχο να απλωθεί η ΕΛΣ σε όλο το κοινωνικό φάσμα και να μην θεωρηθεί ότι είναι προνόμιο μιας κάστας ή της ελίτ. Επιπλέον, σε λίγα χρόνια, με την ανάπτυξη που θα λάβει ο νότιος άξονας της Αττικής, θα είναι εντελώς διαφορετικά τα δεδομένα όσον αφορά τον προσανατολισμό της εξόδου των Αθηναίων. Το παραλιακό μέτωπο θα αλλάξει εντελώς. Ήδη από τώρα συνεργαζόμαστε με τους όμορους δήμους της Καλλιθέας, της Νέας Σμύρνης, του Φαλήρου, του Μοσχάτου, του Ρέντη. Επίσης, μέχρι να γίνει η προέκταση του Μετρό ώς την παραλία, έχει προβλεφθεί συνεχής συγκοινωνία από το Φιξ μέχρι τη Λυρική».

Ο νέος κανονισμός λειτουργίας
«Μήπως το κουστούμι της νέας όπερας είναι πολύ ακριβό;» αναρωτιούνται κάποιοι. Μήπως η ΕΛΣ εν μέσω κρίσης δεν κατορθώσει να βγει ασπροπρόσωπη τώρα που ο πήχης μπαίνει πολύ ψηλά; Ο Μύρων Μιχαηλίδης είναι κατηγορηματικός: «Η ΕΛΣ κάνει μεγάλες παραγωγές από τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο στο Ηρώδειο, στο Μέγαρο έχει παρουσία εδώ και 20 χρόνια. Τα τεχνικά προβλήματα είναι πολύ λιγότερα σε μια σύγχρονη σκηνή. Η ΕΛΣ έχει δείξει ότι σε ιδανικές καλλιτεχνικές προδιαγραφές μπορεί να παρουσιάσει υψηλού επιπέδου παραγωγές και δεν έχει να ζηλέψει τίποτα από ένα σοβαρό ευρωπαϊκό λυρικό θέατρο. Άρα λοιπόν με το νέο Κέντρο Πολιτισμού θα της δοθεί ένα εργαλείο με τεράστια δύναμη για να ξεδιπλώσει όλες τις αρετές της». Πέραν, όμως, του καλλιτεχνικού έργου υπάρχει το διοικητικό κομμάτι και η οργάνωση. Πώς ετοιμάζεται η Λυρική να αντιμετωπίσει τη σύγχρονη εποχή με νέους όρους; «Είναι δεδομένο ότι το θέατρο δεν θα μπορέσει να λειτουργήσει χωρίς ένα οργανόγραμμα, έναν σύγχρονο κανονισμό λειτουργίας, ο οποίος έχει ήδη ολοκληρωθεί και έχει εγκριθεί από το Δ.Σ.», λέει ο διευθυντής. Είναι όμως αρκετός ο νέος κανονισμός για να λύσει όλες τις στρεβλώσεις του παρελθόντος, με δεδομένο ότι δεν υπάρχει ευελιξία στις εργασιακές σχέσεις; «Το μελλοντικό προσωπικό εξυπακούεται ότι θα είναι αξιοκρατικά ελεγμένο. Εμείς έχουμε θέσει ως όρο να υπάρχουν οι προδιαγραφές επάρκειας για την κάθε ειδικότητα και δεν θέλουμε να χάσει κανείς τη δουλειά του. Στον νέο οργανισμό προβλέπονται θέσεις (είτε προσωποπαγείς είτε οργανικές) για όλους, ώστε να μην μείνει κανείς άνεργος».

Νέες προσλήψεις
Ο διευθυντής παραδέχεται ότι χρειάζεται μια ελαφρά ενίσχυση των καλλιτεχνικών συνόλων και συγκεκριμένων τομέων παραγωγής. Σύμφωνα με τον αριθμό των παραστάσεων που ανεβαίνουν, ορίζεται και ο τελικός αριθμός των θέσεων. «Θεωρούμε ότι για να μπορέσει να λειτουργήσει πλήρως το θέατρο οι θέσεις είναι μεταξύ 500 με 550 σύνολο. Αυτή τη στιγμή είναι 450. Σε σύγκριση με αντίστοιχου βεληνεκούς και προσφοράς λυρικά θέατρα του εξωτερικού είναι λιγότερες».

Ο νέος χώρος θα μειώσει το κόστος εγκαταστάσεων
Παρά το γενναίο συμμάζεμα, η Λυρική είναι διασπαρμένη σε πέντε χώρους με τα ανάλογα κόστη ενοικίων και συντήρησης. Σύμφωνα με τον διευθυντή, «οι μελέτες δείχνουν ότι με την επικέντρωση στον Χώρο του Πάρκου Πολιτισμού τα έξοδα συντήρησης των εγκαταστάσεων θα είναι λιγότερα από τα τωρινά. Οι δραστηριότητες στους χώρους των νέων εγκαταστάσεων και σε συνδυασμό με το πολυπληθές κοινό, το οποίο σήμερα συχνά δεν βρίσκει θέση στην αίθουσα του Θεάτρου Ολύμπια, θα συντελέσουν επιπλέον σε αύξηση της κερδοφορίας του οργανισμού και σε χάραξη μακροχρόνιου σχεδιασμού, αφού η ΕΛΣ θα μπορεί πλέον να προσφέρει μεγάλο αριθμό παραστάσεων εναλλασσόμενου ρεπερτορίου, δίπλα στις ποικίλες εξωστρεφείς καλλιτεχνικές δράσεις της».

Το κόστος των απεργιών
Οι μακρά απεργιακή κινητοποίηση Χριστουγέννων κόστισε στην ΕΛΣ περίπου 300.000 ευρώ. Το σημαντικότερο ήταν ότι ματαιώθηκαν παραστάσεις που ήταν κερδοφόρες. «Κανείς δεν μπορεί να παραβλέψει τον πόνο ή την οργή που αισθάνονται οι άνθρωποι που βλέπουν το εισόδημά τους να μειώνεται. Όμως είναι άλλο πράγμα η στάση εργασίας και άλλο να παρεμποδίζεις να γίνει η παράσταση», ξεκαθαρίζει ο διευθυντής. Όσο για την ουσία των επιχειρημάτων των τεχνικών που διεκδικούν ίση μεταχείριση με τους καλλιτέχνες, απαντά: «Οι τεχνικοί, οι βοηθητικοί και οι διοικητικοί εμπλέκονται και συμμετέχουν στη δημιουργία μιας παραγωγής, είναι άξιοι σεβασμού για την εργασία που προσφέρουν στην αλυσίδα της παραγωγής. Απλώς ο τρόπος και ο χρόνος να διεκδικήσεις κάτι έχει μεγάλη σημασία. Η τυφλή ή η άκαιρη διεκδίκηση ενδεχομένως να μην οδηγεί σε λύσεις και άρα πιθανόν να κάνει κακό σε όλους». Είναι αλήθεια πάντως που παραδέχονται πολλοί ότι χρειάζεται ξεκαθάρισμα στη σχέση εργασίας κάποιων υπαλλήλων με την ΕΛΣ, αφού υπάρχουν ζωγράφοι, γλύπτες, μακιγιέρ κ.λπ., οι οποίοι για διάφορους λόγους είχαν μπει στο σωματείο των τεχνικών… Επίσης, θα πρέπει να επισημανθεί ότι οι καλλιτέχνες εργάζονται σε 6ήμερη βάση και με σπαστό ωράριο, ενώ μεγάλο μέρος του λοιπού προσωπικού εργάζεται σε 5θήμερη βάση και με συνεχές ωράριο.