Κανένας άλλος σύγχρονος αρχηγός κράτους δεν έχει γίνει θέμα τόσων τραγουδιών, ταινιών, τηλεοπτικών εκπομπών όπως η Μάργκαρετ Θάτσερ, η οποία καυτηριάστηκε από τους καλλιτέχνες μέχρι… θανάτου

Κανένας άλλος σύγχρονος αρχηγός κράτους δεν έχει γίνει θέμα τόσων τραγουδιών, ταινιών, τηλεοπτικών εκπομπών όπως η Μάργκαρετ Θάτσερ, η οποία καυτηριάστηκε από τους καλλιτέχνες μέχρι… θανάτου

«Ντιν, ντον, η μάγισσα πέθανε»: Ο τίτλος του MP3 που έχει τις τελευταίες μέρες τις μεγαλύτερες πωλήσεις στο Amazon και τα περισσότερα κλικ στο YouTube. Το χαρούμενο αυτό τραγουδάκι το επιλέγουν κυρίως Άγγλοι και μερικές φορές το ερμηνεύουν δυνατά σε αυτοσχέδια πάρτι στους δρόμους. Είναι ένα κομμάτι από τον «Μάγο του Οζ» με την Τζούντι Γκάρλαντ, που τώρα όσοι το «ανεβάζουν» στους διαδικτυακούς τοίχους το αφιερώνουν στη Μάργκαρετ Θάτσερ. Φτιάχνουν μάλιστα και διάφορα βιντεάκια με σκηνές από τη ζωή της πρωθυπουργού, η οποία κηδεύτηκε χθες, για να το συνοδεύσουν.

Χωρίς ίχνος ανθρωπιάς

Μόλις έγινε πρωθυπουργός, άρχισαν τα… όργανα. Τα έπαιζαν δυνατά εναντίον της οι Gang of Four’s στο «Entertainment» (1979). Λίγους μήνες αργότερα οι Clash κυκλοφόρησαν το «Cost of Living», στο εξώφυλλο του οποίου ο αρχηγός τους, ο Τζο Στράμερ, παρά λίγο να βάλει μια φωτογραφία της πρωθυπουργού με μια σβάστικα στο μέτωπο. Ένας άλλος Βρετανός, ο Robyn Hitchcock, στο «Brenda’s Iron Sledge» (1981) φαντάστηκε την Αγγλία της Θάτσερ σαν κάποιον που ακολουθεί μια σουρεαλιστική πορεία προς το χάος. Το συγκρότημα Beat της ζητούσε να παραιτηθεί. Το ίδιο απαίτησαν και πολλοί άλλοι στη συνέχεια, όπως οι Angelic Upstarts στο«Brighton Bomb», Billy Bragg στο «Thatcherites», Specials στο«Maggie’s Farm», Crass’s στο «How Does It Feel (to be the mother of a thousand dead)?». Φυσικά, η Σιδηρά Κυρία ούτε που σκέφτηκε να ακολουθήσει τη συμβουλή τους.

Αφού λοιπόν δεν κατάφεραν όλοι αυτοί να διώξουν τη Θάτσερ από την Ντάουνιγνκ Στριτ, ο Μόρισεϊ και οι Σμιθς αποφάσισαν να σκληρύνουν την επίθεση εναντίον της. «Κάτι τύποι σαν εσένα / δεν αντέχονται / πότε θα πεθάνεις;» αναρωτιούνταν στο τραγούδι τους «Margaret on the Guillotine» (1988). Από αυτούς τη σκυτάλη πήρε ο Έλβις Κοστέλο. Στο «Tramp the Dirt Down» (1989) υπόσχεται: «όταν, επιτέλους, σε χώσουν στο χώμα / θα χοροπηδάω». Ο Μόρισεϊ τα «ευγενικά» του αισθήματα προς τη Θάτσερ τα διατηρεί ώς σήμερα. «Τρομοκράτη χωρίς ίχνος ανθρωπιάς» και «βάρβαρη» χαρακτήρισε τη βαρόνη σε δήλωσή του αμέσως μετά την ανακοίνωση του θανάτου της. «Κατέστρεψε την αγγλική βιομηχανία, μισούσε τους ανθρακωρύχους, τις τέχνες, τους φτωχούς».

Ο οργανοπαίχτης και η μαϊμού

Αναλόγου πάθους και οι πρόσφατες δηλώσεις του σκηνοθέτη Κεν Λόουτς: «Ήταν η πιο διχαστική και καταστροφική πρωθυπουργός. Η σημερινή άθλια κατάσταση οφείλεται στις πολιτικές που αυτή άρχισε. Τον βηματισμό της τον ακολούθησαν κι άλλοι πρωθυπουργοί, με πρώτο τον Τόνι Μπλερ. Εκείνη ήταν ο οργανοπαίχτης κι αυτός ήταν η μαϊμού που χόρευε. Θυμηθείτε τότε που αποκαλούσε τον Μαντέλα τρομοκράτη κι έπινε το τσάι της με τον βασανιστή και δολοφόνο Πινοσέτ. Να την τιμήσουμε όπως της αξίζει: Να ιδιωτικοποιήσουμε την κηδεία της. Να τη βγάλουμε σε δημοπρασία και να την αναθέσουμε στον φθηνότερο μειοδότη. Αυτό θα ήθελε και η ίδια».

Ο Κεν Λόουτς δεν έχει γυρίσει ταινία για τη Θάτσερ. «Τι έργο να γυρίσω για αυτήν; Υπάρχει ο “Ριχάρδος Γ’” του Σαίξπηρ που τα λέει όλα» είχε απαντήσει σε σχετική ερώτηση. Κατήγγειλε, όμως, τα αποτελέσματα της πολιτικής της Σιδηράς Κυρίας δίνοντας μια ζοφερή εικόνα της θατσερικής Αγγλίας σε κινηματογραφικές παραγωγές όπως το «Ματιές και χαμόγελα», το «Ladybird», το «Riff-Raff», το «Which side are you on». Παρόμοια εικόνα έδωσαν και ο Μάικ Λι στο «Γυμνός» και στο «Μεγάλες ελπίδες», ο Στίβεν Φρίαρς στο «Ωραίο μου πλυντήριο», ο Ντέρεκ Τζάκμαν στο «Last of England», ο Ντάνι Μπόιλ στο «Trainspotting» και άλλοι Βρετανοί. Μόνο οι Αμερικανοί, χρόνια μετά την αποχώρησή της από την πολιτική, την κολάκευσαν χαρίζοντάς της το πρόσωπο της Μέριλ Στριπ.

«Υπήρξε η αιτία για τη μεγαλύτερη κοινωνική, οικονομική, πνευματική καταστροφή της χώρας»: Με τη φράση αυτή ξεκίνησε την ομιλία της στο βρετανικό Κοινοβούλιο, κατά τη διάρκεια του πολιτικού μνημοσύνου της Θάτσερ, η βραβευμένη με Όσκαρ Γκλέντα Τζάκσον, η οποία τώρα είναι βουλευτής του Εργατικού Κόμματος.
Εξίσου… συμπαθής υπήρξε η πρώην Βρετανίδα πρωθυπουργός και σε συγγραφείς. «Τι ωραίο πλιάτσικο!» είναι ο τίτλος του επιτυχημένου μυθιστορήματος του Τζόναθαν Κόου για την εποχή της Σιδηράς Κυρίας, ενώ ο Σαλμάν Ρούσντι την κοροϊδεύει στους «Σατανικούς στίχους» του.

Όσα παίρνει ο άνεμος

Στον χώρο των εικαστικών το πρόσωπο της Μάργκαρετ Θάτσερ ζωγραφίστηκε εκατοντάδες φορές και κόσμησε πόστερ που κυκλοφόρησαν ευρύτατα σε πραγματικούς και διαδικτυακούς τοίχους. Ένα από αυτά ήταν παραλλαγή της αφίσας τού «Όσα παίρνει ο άνεμος», με τον Ρίγκαν να κρατάει αγκαλιά τη Θάτσερ ενώ πίσω τους καίγονται πόλεις. Άλλη έδειχνε τη Βρετανίδα πρωθυπουργό να κλέβει το πορτοφόλι μιας γυναίκας, άλλη σαν τον Χάρο που βγήκε παγανιά.

Στο θέατρο, η δεύτερη πράξη της διασκευής σε μιούζικαλ του γνωστού «Μπίλι Έλιοτ, γεννημένος χορευτής», η οποία παρουσιάζεται αυτήν την εποχή στο Λονδίνο, ξεκινά με ανθρακωρύχους να χορεύουν το «Merry Christmas, Maggie Thatcher», το οποίο έχει στίχους όπως «είμαστε πολύ χαρούμενοι γιατί βρισκόμαστε πιο κοντά στην ημέρα του θανάτου σου». Στις 8 Απριλίου, την πραγματική μέρα του θανάτου της Σιδηράς Κυρίας, οι συντελεστές της παράστασης κλήθηκαν να ψηφίσουν αν θα έπρεπε να ερμηνεύσουν, ειδικά εκείνο το βράδυ, το συγκεκριμένο τραγούδι. Η απόφαση ήταν ομόφωνη: Ναι!