Ο μόλις εκλεγείς Πάπας είναι ο μόνος από τους 266 Πάπες που εξελέγησαν ώς τώρα που επέλεξε το όνομα του Αγίου Φραγκίσκου της Ασίζης, ο οποί­ος έχοντας απαρνηθεί πλήρως την πατρική περιου­σία, αφιέρωσε τη ζωή και τη δράση του υπέρ όλων των αδυνάτων, φτωχών, αρρώστων και αδικημένων. 

Της Αλίκης Γιωτοπούλου – Μαραγκοπούλου* I. Φραγκίσκος
 
Ο μόλις εκλεγείς Πάπας είναι ο μόνος από τους 266 Πάπες που εξελέγησαν ώς τώρα που επέλεξε το όνομα του Αγίου Φραγκίσκου της Ασίζης, ο οποί­ος έχοντας απαρνηθεί πλήρως την πατρική περιου­σία, αφιέρωσε τη ζωή και τη δράση του υπέρ όλων των αδυνάτων, φτωχών, αρρώστων και αδικημένων. Ανάλογη στάση τήρησε και ο νέος Πάπας στη μακρά σταδιοδρομία του μέχρι το αξίωμα του αρχιεπισκό­που Αργεντινής. Στάση ταπεινοφροσύνης άρχισε να εφαρμόζει και ως Ποντίφικας αμέσως μετά την εκλογή του.
 
II.Τα σοβαρότερα προβλήματα που πρέπει να λύσει
 
II, 1. Όσον αφορά το σοβαρό πρόβλημα της παι­δεραστίας, οφείλεται στην υποχρεωτική αγαμία του κλήρου. Ωστόσο, αυτή δεν τη ζητούσε ούτε ο απόστολος Παύλος προ 2.000 ετών. Ζητούσε μόνο ο πρεσβύτερος και ο επίσκοπος να «είναι και μιας γυναικός ανήρ» (προς Τιμόθεο 3,2 και προς Τίτο 1,5-10).
 
Η Καθολική Εκκλησία είναι η μόνη που εφαρμό­ζει ακόμη την υποχρεωτική αγαμία σε όλες τις βαθ­μίδες του κλήρου της. Οι Προτεσταντικές και η Αγ­γλικανική Εκκλησία την έχουν ήδη καταργήσει πλή­ρως. Οι δε Ορθόδοξες την έχουν διατηρήσει μόνο για τους υψηλούς αξιωματούχους, στους οποίους παρατηρούνται ποικίλα ανάλογα προβλήματα. Σή­μερα πλέον το δικαίωμα να συνέρχεται σε γάμο κά­θε ενήλικος άνθρωπος χωρίς εξαιρέσεις, και να το αποφασίζει μάλιστα ελεύθερα ο ίδιος, καθιερώνει το Σύμφωνο (Covenant) για τα οικονομικά, κοινωνι­κά και μορφωτικά δικαιώματα (άρθρο 23).
 
II, 2. Σοβαρό πρόβλημα αποτελεί η κοινή με τους νεοοθωμανιστές προσπάθεια κατάργησης του ήδη διεθνώς καθιερωμένου οικογενειακού προγραμμα­τισμού, δηλαδή της αρχής να αποφασίζει το ζεύγος ή και η γυναίκα μόνη αν θέλει παιδιά, πόσα και σε τι χρονικά διαστήματα μεταξύ τους. Το δικαίωμα αυ­τό αναγνώρισαν, μεταξύ άλλων, τα Συμπεράσματα της Παγκόσμιας Διάσκεψης του Πληθυσμού στο Κά­ιρο, 1994 (Αρχή 8, Κεφ. 2), το Πρόγραμμα Δράσης του Πεκίνου, 1995 (παρ. 94), και το σπουδαιότερο, η CEDAW στο άρθρο 16,1,ε, σύμβαση που αποτελεί πλέον διεθνές δίκαιο.
 
Ο οικογενειακός προγραμματισμός, για να πραγ­ματοποιηθεί, απαιτεί τη χρησιμοποίηση αντισυλλη­πτικών μεθόδων και άμβλωσης, τα οποία άλλωστε είναι και απαραίτητα για την αποφυγή μετάδοσης στον ερωτικό σύντροφο μολυσματικής ασθένειας (ιδίως AIDS ), αλλά και γέννησης μολυσμένου ή ανά­πηρου παιδιού.
 
II, 3. Σοβαρό πρόβλημα αποτελεί η σύμπραξη με τον νεοοθωμανισμό για την κατάργηση της βασικής αρχής ότι οι διεθνείς αρχές και κανόνες και οι νόμοι Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΔΑ) πρέπει να υπερι­σχύουν των εθιμικών παραδόσεων και πρακτικών που τους αντιστρατεύονται, δηλαδή μιας αρχής βά­σει της οποίας επετεύχθη ως σήμερα ο βαθμιαίος εξανθρωπισμός των ανθρωπίνων κοινωνιών με τη βαθμιαία εγκατάλειψη βάρβαρων μεταχειρίσεων αδύνατων κοινωνικών κατηγοριών. Δεν έχουμε πα­ρά να θυμηθούμε τις αφάνταστα βασανιστικές θα­νατικές εκτελέσεις που άλλοτε αποτελούσαν τον κανόνα στο σωφρονιστικό δίκαιο των ευρωπαϊκών χωρών.
 
II, 4. Οι συμπράττοντες αντιπρόσωποι της Αγίας Έδρας και του νεοοθωμανισμού ζητούν συχνά τη λή­ψη αποφάσεως με παμψηφία – που δεν επιβάλλει κανένας κανόνας του ΟΗΕ – και εν συνεχεία μειοψηφώντας κατορθώνουν να σταματήσουν τη λήψη απόφασης που δεν τους αρέσει. Έτσι, εισάγεται η αντιδη­μοκρατική αρχή η γνώμη της μειο­ψηφίας να αποκλείει την επικράτηση της άποψης της πλειοψηφίας.
 
IΙΙ. Οι αρχές και οι κανόνες των ΔΑ ισχυρό στήριγμα των νέ­ων θέσεων της Εκκλησίας
Επιθυμούμε να τονίσουμε ότι οι αρ­χές των Εκκλησιών πρέπει πλέον να εναρμονίζονται με τις αρχές ΔΑ. Δεν μπορεί η Εκκλησία να εμφανίζεται ως εχθρός των αρχών ΔΑ που αποτελούν το ευγενέστερο κατόρθωμα της ανθρωπότη­τας ύστερα από σκληρούς και αιματηρούς αγώνες και την τελευταία πικρότατη εμπειρία του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου με τα 60 εκατομμύρια νεκρούς και καταστρο­φές ανυπολόγιστες.
 
ΙV. Διαβίωση, δράση και κηρύγμα­τα του νέου «Επισκόπου της Ρώ­μης»
 
Ο Φραγκίσκος, κατά την ανακήρυξή του, εμφα­νίσθηκε φέρων απέριττη ενδυμασία και σιδερένιο, αντί χρυσού, σταυρό. Φέρει τον τίτλο «Επίσκοπος Ρώμης» και δεν κατοικεί στο παπικό ανάκτορο του Βατικανού, αλλά σ’ ένα μικρό διαμέρισμα, ξενώνα του Βατικανού, συντρώγει δε κάθε μεσημέρι με όλο το προσωπικό. Στην πόλη της Ρώμης κυκλοφορεί με το λεωφορείο.
 
Πρέπει να σημειωθεί, ωστόσο, ότι η συμπεριφορά του δείχνει επιπλέον και πολιτικότητα αξιόλογη. Έτσι, τους κυβερνώντες τους λαούς του κόσμου   υποδέχθηκε   καθισμέ­νος σε παπική υπερυψωμένη πολυθρόνα, ενώ τους εκπροσώ­πους των διαφόρων Εκκλησιών υπο­δέχθηκε μετατεθείς σε πολυθρόνα ιδίου επιπέδου με τις δικές τους. Αυτός ο χειρισμός σημαίνει ότι η θρησκευτική ηγεσία είναι υπεράνω της πολιτικής εξουσίας, ενώ οι Εκ­κλησίες όλων των θρησκευμάτων και δογμάτων πρέπει να είναι ισότιμες και να συνεργάζονται, δηλαδή καταργεί την αλαζονική μισαλλοδοξία του καθολικισμού.
 
Πρόσφατα μάλιστα έλαβε και το θάρρος καθαρών παρεμβάσεων και παραινέσεων για ειρηνικές και δίκαιες λύσεις και σε διεθνή προβλήματα αποδοκιμάζων τη βία και την εκμετάλ­λευση των αδύνατων λαών και μάλιστα με πολεμι­κές δραστηριότητες που δικαιολογούνται με υπο­κριτικές προφάσεις. Τη δε Μεγάλη Πέμπτη των Κα­θολικών πήγε σε μια φυλακή και έπλυνε τα πόδια παιδιών και γυναικών – εκ των οποίων μάλιστα η μία Οθωμανή.
 
Στη γραμμή των καινοτομιών, ο Πάπας μόλις ανα­κοίνωσε και μια άλλη απόφαση δημοκρατικοποίη­σης της Καθολικής Εκκλησίας, δηλαδή τη σύσταση οκταμελούς Συμβουλευτικού Συμβουλίου που θα απαρτίζεται, μεταξύ άλλων, από τους αρχιεπισκό­πους του Σαντιάγο της Χιλής, του Μονάχου, της Βο-στώνης, της Ονδούρας και μόνο έναν Ιταλό καρδι­νάλιο.
 
Ο τονισμός, κατά την πασχαλινή ομιλία του, του σοβαρότατου ρόλου των γυναικών στη θεμελίωση του χριστιανισμού είναι πιθανό να έχει ως συνέπεια τη χρησιμοποίησή τους ουσιαστικότερα στο πλαίσιο της Εκκλησίας – π.χ. με τη χειροτονία και γυναικών ιερωμένων. Ο νέος ηγέτης της Καθολικής Εκκλησίας βρίσκεται, βέβαια, στην ευχάριστη θέση να έχει διε­θνώς και παγκοσμίως αναγνωριστεί πλέον η ισότητα των φύλων. Ο Πάπας Φραγκίσκος ρητά εγκαταλεί­πει και αντικρούει τις παλιές αντιλήψεις του καθολι­κισμού αφενός με τις βασικές γραμμές της ζωής και της δράσης του και αφετέρου με τη ρητή συμβουλή του προς τους πιστούς να μη φοβούνται τους νεω­τερισμούς.
 
V. Εναρμόνιση αρχών Εκκλησίας και ΔΑ
 
Γενικά, θεωρούμε ότι η εποχή μας πρέπει να εί­ναι εποχή που οι χριστιανικές Εκκλησίες και ειδικά η Καθολική οφείλουν να εναρμονίσουν τις αρχές τους με τα ΔΑ. Χριστιανική Εκκλησία και ΔΑ δεν επιτρέπε­ται στην εποχή μας να εμφανίζονται ως αντίπαλοι. Ο Πάπας αυτήν τη στιγμή εμφανίζεται ως φορέας ιδε­ών πραγματικά χριστιανικών, που μπορούν να εναρ­μονιστούν με τα ΔΑ. Ο Φραγκίσκος Α’ μέχρι τώρα εμφανίζεται ως ο ιστορικός μεταρρυθμιστής προς αυτήν την κατεύθυνση.
 
Αυτό θα ενισχύσει και τις δυο πλευρές, δηλαδή και τις εκκλησιαστικές μεταρρυθμίσεις από τους σκεπτικιστές και ορθολογιστές, των οποίων εύλογο είναι να μειώσει την αντίδραση, όταν κάθε προτει­νόμενη αλλαγή του στηρίζεται και σε συγκεκριμέ­νο κανόνα ΔΑ. Θα ενισχύσει δε και τη διάδοση και εφαρμογή στην πράξη των κανόνων των ΔΑ αφού ευρείες λαϊκές μάζες προσαρμόζονται στις εκκλη­σιαστικές υποδείξεις, ιδίως εάν η Εκκλησία τους τις έχει πείσει για την αγάπη της και την προστασία των δικαίων τους.
 
Πιστεύω – αν και ελεύθερος στοχαστής – ότι αυ­τή η εναρμόνιση θ’ αποτελέσει γεγονός συντελε­στικό στην ανύψωση του γενικού κοινωνικο-ηθικού επιπέδου.
 
*Όμ. καθηγήτρια του Παντείου Πανεπιστημίου,
πρόεδρος του Ιδρύματος Μαραγκοπούλου
για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου

Ακολουθήστε το topontiki.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.

Δείτε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, τη στιγμή που συμβαίνουν.