Λαμπερός και αυτοκαταστροφικός, εμβριθής παρατηρητής της αμερικανικής κοινωνίας, ο Αμερικανός συγγραφέας, Φράνσις Σκοτ Φιτζέραλντ, αιχμαλώτισε μέσα στις σελίδες των βιβλίων του την πλασματική λάμψη μιας εποχής που οδήγησε στο κραχ του ’29. Γοητευτικοί και καταραμένοι, οι ήρωες του Φιτζέραλντ ζουν τον μύθο μιας τρελής πραγματικότητας, όπου κάθε τι συμβατικό παρεκκλίνει από τη συνήθη πορεία του.

Λαμπερός και αυτοκαταστροφικός, εμβριθής παρατηρητής της αμερικανικής κοινωνίας, ο Αμερικανός συγγραφέας, Φράνσις Σκοτ Φιτζέραλντ, αιχμαλώτισε μέσα στις σελίδες των βιβλίων του την πλασματική λάμψη μιας εποχής που οδήγησε στο κραχ του ’29. Γοητευτικοί και καταραμένοι, οι ήρωες του Φιτζέραλντ ζουν τον μύθο μιας τρελής πραγματικότητας, όπου κάθε τι συμβατικό παρεκκλίνει από τη συνήθη πορεία του. Η αναζήτηση των υλικών απολαύσεων, η ψευδαίσθηση του έρωτα, η επίγνωση της τραγικότητας της ανθρώπινης φύσης σημαδεύουν τη «χαμένη γενιά» και αφήνουν το στίγμα τους στον πιο λαμπρό εκπρόσωπό της, τον Φράνσις Σκοτ Φιτζέραλντ. Ανάμεσά τους σέρνεται η αλήθεια των γεγονότων εμποτισμένη με τους ήχους της τζαζ, το πνεύμα της ανεμελιάς, των εκπλήξεων, των ανατροπών, των αναιρέσεων και του πολέμου που έρχεται.

Πάρτι μέχρι τελικής πτώσης

«Όλοι οι θεοί έχουν πεθάνει, όλοι οι πόλεμοι έχουν γίνει, κάθε πίστη στον άνθρωπο έχει κλονιστεί» θα γράψει ο Φιτζέραλντ στον δικό του επικήδειο. Είναι η εξομολόγηση ενός ανθρώπου που κατάφερε να αποκτήσει τα πάντα και τα έχασε όλα. Γιος ενός πωλητή σε μανάβικο, ο Φιτζέραλντ φοίτησε στο Πανεπιστήμιο του Πρίνστον, το οποίο παράτησε για να καταταγεί στον στρατό κατά την περίοδο του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου. Βρισκόμαστε στην αυγή της δεκαετίας του ’20. Είναι η εποχή των θαυμάτων, της τέχνης, της υπερβολής, της ψευδαίσθησης, του έρωτα που μπορεί να διαρκέσει για πάντα. Με το σχεδόν αυτοβιογραφικό βιβλίο του «Η εδώ πλευρά του Παραδείσου», που εκδόθηκε τον Μάρτιο του 1920, ο Φιτζέραλντ θα γίνει πλούσιος και διάσημος. Λίγο αργότερα θα παντρευτεί τη Ζέλντα, την όμορφη καλλονή του Νότου. Είναι ο αναμφισβήτητος ήρωας της «χαμένης γενιάς», ο συγγραφέας που μορφοποίησε την εποχή της ποτοαπαγόρευσης, της τζαζ, της τελικής αποσύνθεσης και της πτώσης.

Από το 1922 ώς το 1924 ο Φράνσις Σκοτ Φιτζέραλντ και η Ζέλντα Σέιερ έζησαν στη μυθική μονοκατοικία στο Great Neck της Νέας Υόρκης, δίνοντας εξωφρενικά πάρτι με εκατοντάδες καλεσμένους. Οι ορχήστρες τζαζ έπαιζαν ώς την αυγή και άφθονη γαλλική σαμπάνια έρρεε στους εκλεπτυσμένους ουρανίσκους των καλεσμένων τους. Εκείνη την περίοδο το σπίτι του Σκοτ και της Ζέλντα έγινε το θερμοκήπιο της τζαζ, όταν ακόμη η τζαζ αποτελούσε διέξοδο πολλαπλών χρήσεων. Το ξενύχτι, το ποτό, ο έρωτας, η εγκατάλειψη στον ήχο του σαξόφωνου ήταν η τρικλοποδιά στο κυρίαρχο σύστημα.

Η σκοτεινή νύχτα της ψυχής

Στο δωμάτιο πάνω από το γκαράζ της επιβλητικής κατοικίας, ο Αμερικανός συγγραφέας άρχισε να γράφει τα πρώτα κεφάλαια του «Μεγάλου Γκάτσμπι». Είναι η χρυσή εποχή που ο Φιτζέραλντ βρίσκεται στο απόγειο της επιτυχίας του και μοιάζει να μη φοβάται την ελευθερία του, τολμώντας να την κάνει τέχνη. Η παραμυθένια ζωή του συνεχίζεται στη Γαλλική Ριβιέρα. Τότε που τα «flappergirls» χόρευαν στον ρυθμό της τζαζ και η Κοκό Σανέλ μεσουρανούσε στο Παρίσι. Το σκηνικό της καθημερινότητάς του είναι βγαλμένο, θαρρείς, από τα εμβληματικά μυθιστορήματά του. Σουίτες στο μυθικό «Ριτζ», βίλες στη Ριβιέρα, πανάκριβα αυτοκίνητα και ένας στρατός από δημοσιογράφους που αποτύπωνε κάθε βήμα του διάσημου συγγραφέα. Όμως, ξαφνικά, κάτι ραγίζει μέσα του. «Ένα απόγευμα του Μαρτίου είχα την εντύπωση πως έχασα κάθε πράγμα που ήθελα» εξομολογείται ο Φιτζέραλντ, ο οποίος εκείνη την εποχή καταναλώνει δυο μπουκάλια τζιν ώς το μεσημέρι. Κάτω από τη φρεσκοβαμμένη επιφάνεια υπάρχει η γκρίζα ζώνη. Ακόμη και στις ονειροπολήσεις των ηρώων του κρύβεται η απογοήτευση, η τραγικότητα της ανθρώπινης ύπαρξης.

Το μεγάλο κραχ του 1929 είναι η αρχή του τέλους για τον δημιουργό του «Μεγάλου Γκάτσμπι». Το μυθιστόρημα «Τρυφερή είναι η νύχτα» πούλησε όλα κι όλα 13.000 αντίτυπα. Ο Σκοτ είναι ήδη αλκοολικός και η Ζέλντα με την εύθραυστη προσωπικότητά της οδηγείται σε κλινικές της Ελβετίας. Όμως το Χόλιγουντ δεν συγχωρεί τους «καταραμένους». Έπειτα από δυο αποτυχίες στη Μέκκα του σινεμά, ο Φιτζέραλντ πήγε να δουλέψει το 1937 στην MGM. Ήταν η τελευταία απόπειρα να τα καταφέρει ως σεναριογράφος με μισθό 1.000 δολάρια την εβδομάδα. Κουρασμένος ψυχικά, πίνοντας Gordon’s, καπνίζοντας ασταμάτητα Raleigh τσιγάρα με φίλτρο, ο σπουδαίος Αμερικανός συγγραφέας οδηγείται στο αναμενόμενο πρόωρο τέλος.

Μια προσευχή για τους καταραμένους

Σε τρία άρθρα του που δημοσιεύτηκαν στο περιοδικό «Esquire» μεταξύ του Απριλίου του1935 και του Φεβρουαρίου του 1936, ο Φιτζέραλντ αφηγήθηκε τη διαδικασία της αποσύνθεσης. Με την παγερή ακρίβεια ενός χειρουργού, θα βυθίσει το μαχαίρι στην πληγή και με εξομολογητική διάθεση θα σοκάρει τους αναγνώστες, αποκαλύπτοντας τις μύχιες σκέψεις του, τα ξαφνικά χτυπήματα που έρχονται από έξω. Τα τρία κείμενα που απαρτίζουν το «Σπάσιμο» είναι μια προσπάθεια «κάθαρσης», μια προσευχή για όλους τους καταραμένους, που ανακαλύπτουν στα σαράντα τους ότι «το καπέλο του ταχυδακτυλουργού ήταν άδειο»…  Αναπόφευκτα, ο Φράνσις Σκοτ Φιτζέραλντ θα μας θυμίζει για πάντα εκείνη τη γοητευτική περίοδο της ζωής, τη γεμάτη θαύματα, που αγνοεί τα όρια ανάμεσα στην πραγματικότητα και τη φαντασία, την ενοχή και την απόλαυση, τη ζωή και τον θάνατο.