Ωμή βία, διαμελισμένα σώματα, πυροβολισμοί εν ψυχρώ, στρατόπεδα συγκέντρωσης, άγριες διαδηλώσεις και ακραίες σεξουαλικές φαντασιώσεις. Καλώς ήρθατε στον θαυμαστό νέο κόσμο των βιντεοκλίπ του 2013

Ωμή βία, διαμελισμένα σώματα, πυροβολισμοί εν ψυχρώ, στρατόπεδα συγκέντρωσης, άγριες διαδηλώσεις και ακραίες σεξουαλικές φαντασιώσεις. Καλώς ήρθατε στον θαυμαστό νέο κόσμο των βιντεοκλίπ του 2013

«Προσοχή, οι εικόνες που ακολουθούν μπορεί να σας σοκάρουν». Ένα προειδοποιητικό μήνυμα που εμφανίζεται όλο και πιο συχνά στα μουσικά βιντεοκλίπ τα τελευταία χρόνια. Τυχαίο; Καθόλου, θα λέγαμε. Στις μέρες μας οι αποκρουστικές σκηνές ωμής βίας και σεξ κυριαρχούν στα βιντεοκλίπ και είναι πιο έντονες από ποτέ, σε τέτοιο σημείο μάλιστα που οι απαγορεύσεις από τη δημοφιλή ιστοσελίδα YouTube να διαδέχονται η μία την άλλη και να αποτελούν πλέον συνηθισμένο φαινόμενο. Οι εποχές αλλάζουν, το ίδιο και τα βιντεοκλίπ.
Πίσω στη δεκαετία του ’80, η πρωταθλήτρια στις απαγορεύσεις Μαντόνα ξεσήκωσε αντιδράσεις με το αιρετικό για την εποχή του βίντεο του «Like a prayer» με τους φλεγόμενους σταυρούς και τον μαύρο Χριστό, που δεν προβλήθηκε ποτέ από τη συχνότητα του MTV. Σήμερα το διάσημο γαλλικό ροκ συγκρότημα Indochine δεν διστάζει να δείξει τη σταύρωση ενός μαθητή στο νέο βίντεο του «College boy» που σόκαρε τους Γάλλους. «Σου ανακατεύει το στομάχι για 6 λεπτά» έγραψε γνωστή τηλεπαρουσιάστρια στο Twitter. Και από σεξ και γυμνό, άλλο τίποτα. Ακόμη και το απαγορευμένο βίντεο του «If i could turn back time» του 1989, που έδειχνε τη Σερ να χορεύει έχοντας καλύψει τα επίμαχα σημεία του σώματός της μόνο με μαύρες κορδέλες, μοιάζει σαν αστείο μπροστά στα σημερινά βίντεο των ποπ σταρ, όπως οι Lady Gaga, Μπρίτνεϊ Σπίαρς, Ριάνα και τόσοι άλλοι, που έχουν πετάξει κυριολεκτικά όλα τα ρούχα τους, όχι τόσο για να σοκάρουν, όσο για να πουλήσουν περισσότερους δίσκους.

Η βίαιη εποχή γεννά εικόνες βίας
Εύλογο το ερώτημα. Είναι τα μουσικά βιντεοκλίπ πιο βίαια από τις ταινίες του Χόλιγουντ που βλέπουμε καθημερινά; Την απάντηση δίνει ο ελληνικής καταγωγής σκηνοθέτης Ρομέν Γαβράς, γιος του σπουδαίου Κώστα Γαβρά, που έχει προκαλέσει θύελλα αντιδράσεων σχεδόν με όλα τα βιντεοκλίπ που έχει σκηνοθετήσει κατά καιρούς. «Νιώθω παράξενα όταν ο κόσμος μού λέει “Κάνεις μόνο βίαια βιντεοκλίπ”. Πιστεύω ότι είναι πραγματικά βίαιος ο κόσμος που ζούμε σήμερα. Καθημερινά αισθάνομαι περιτριγυρισμένος από βία. Αρκετά βίντεό μου έχουν απαγορευτεί από το YouTube, αλλά εκεί ακόμη μπορείς να δεις το κρέμασμα του Σαντάμ Χουσεΐν. Είμαστε εκτεθειμένοι καθημερινά σε απίστευτες εικόνες βίας, και είναι δύσκολο για μένα να μην το απεικονίζω στη δουλειά μου».
Λάδι στη φωτιά έριξε πρόσφατα και ο «λεπτός λευκός δούκας» Ντέιβιντ Μπάουι με το τελευταίο του βιντεοκλίπ για το τραγούδι «The next day» που κρίθηκε ιερόσυλο αμέσως μόλις προβλήθηκε. Στο βίντεο που σκηνοθέτησε η Φλόρια Σιγκισμόντι βλέπουμε τον Γκάρι Όλντμαν να υποδύεται έναν ιερέα, τη διάσημη Γαλλίδα ηθοποιό Μαριόν Κοτιγιάρ στον ρόλο μιας πόρνης που φέρει στα χέρια της ματωμένα στίγματα και τον 66χρονο Μπάουι ως «διασκεδαστή», με την εμφάνισή του να παραπέμπει στον Ιησού Χριστό. Όλα αρχίζουν όταν ο ιερέας εισέρχεται σε μια παμπ που θυμίζει εκκλησία και οίκο ανοχής και καταλήγει σε ένα λουτρό αίματος. Όπως αναμενόταν, το βίντεο που μιλάει για τη σχέση της εκκλησίας με τη σεξουαλικότητα και την πορνεία, προκάλεσε έντονες αντιδράσεις των πιστών της χριστιανικής Εκκλησίας. Πάνω από ένα εκατομμύριο χρήστες είδαν την προκλητική έκδοση στο YouTube, πριν αφαιρεθεί οριστικά.

Ομοφοβία, σταυρώσεις και bullying
Την ίδια ώρα, ένα ακόμη βίντεο, σεξουαλικό αυτήν τη φορά, απαγορεύτηκε με το που «ανέβηκε» στην ίδια ιστοσελίδα. Πρόκειται για το βίντεο του «Dancing anymore», του νέου τραγουδιού του λονδρέζικου ροκ γκρουπ Is Tropical. Το υπογράφει η ανατρεπτική γαλλική κολεκτίβα Megaforce, που συνδυάζει στις δουλειές της τις ρεαλιστικές εικόνες με τα κινούμενα σχέδια και αντιμετωπίζει τα πάντα με χιούμορ. Επί πέντε λεπτά παρακολουθούμε τις σεξουαλικές φαντασιώσεις ενός πιτσιρικά που μένει μόνος στο σπίτι. Θα μπορούσαμε κάλλιστα να μιλάμε για μια πορνογραφική μικρού μήκους ταινία, αν οι γυμνές γυναίκες που εμφανίζονται στο βίντεο δεν ήταν animation. To ίδιο συνέβη και με το προηγούμενο βίντεο της ομάδας για το κομμάτι «The Greeks» των Is Tropical το 2011 που έδειχνε μικρά παιδιά στα προάστια του Παρισιού όχι να παίζουν στην αυλή με τα παιχνίδια τους, αλλά να προσποιούνται ότι σκοτώνουν το ένα το άλλο με ψεύτικα όπλα που έμοιαζαν αληθινά. «Πιστεύουμε ότι το βίντεο είναι πιο σοκαριστικό για τους ενήλικες, παρά για τα παιδιά. Είναι κρίμα που το YouTube το έκρινε ακατάλληλο. Υπάρχουν περισσότερα πράγματα που σε σοκάρουν στο site. Δείτε πόσο κακό έχει κάνει ο Τζάστιν Μπίμπερ στο μουσικό γούστο των παιδιών» λένε οι Megaforce.
Το child bullying και την ακατάσχετη οπλοχρησία ανάμεσα τους εφήβους θίγει το απαγορευμένο βίντεο του «College boy» των Indochine, που σκηνοθέτησε ο Ξαβιέ Ντολάν, γνωστός από τις ταινίες «Σκότωσα τη μητέρα μου», «Φανταστικές αγάπες» και «Λόρενς για πάντα». Το ασπρόμαυρο βιντεοκλίπ, διάρκειας έξι λεπτών, παρακολουθεί την καθημερινότητα ενός μαθητή που μετατρέπεται σε αληθινό κολαστήριο. Η σκηνή της σταύρωσης του μαθητή, όπου οι συμμαθητές του τον πυροβολούν έχοντας δεμένα τα μάτια, πραγματικά σοκάρει. Ωστόσο η πρόθεση του σκηνοθέτη δεν ήταν σε καμία περίπτωση να σοκάρει το κοινό. «Ο σκοπός μου ήταν να δείξω πως όλα είναι πιθανά όταν δεν υπάρχει κάτι για να τα σταματήσει. Η ερώτηση δεν είναι γιατί εγώ πήγα τόσο μακριά, αλλά τι θα εμποδίσει μια ομάδα εφήβων να φτάσει τόσο μακριά, όταν η οπλοχρησία στις ΗΠΑ είναι τόσο ισχυρή. Αυτή είναι η αντίληψή μου για τη Βόρεια Αμερική, αλλά τα ίδια πράγματα συμβαίνουν παντού. Η θέση πως το βίντεο ενθαρρύνει τη βία είναι τελείως ανόητη» δηλώνει. Από τη μεριά του, ο τραγουδιστής των Γάλλων Indochine είπε πως το συγκεκριμένο τραγούδι αφορά την ομοφοβία. «Το τραγούδι μιλάει για το κλίμα της ομοφοβίας που γίνεται όλο και πιο έντονο στη χώρα μας, γεγονός που μου προκαλεί τρόμο». Το βίντεο, λέει, στοχεύει στο να ευαισθητοποιήσει τον κόσμο. «Πολλά παιδιά οδηγούνται στην αυτοκτονία εξαιτίας της κατάστασης που επικρατεί στα σχολεία. Σκοπός μας είναι να δείξουμε μια πραγματικότητα και όχι να προκαλέσουμε σκάνδαλο» εξηγεί, την ώρα που τα γαλλικά τηλεοπτικά κανάλια απαγόρευσαν την προβολή του.

Ο πιο μισητός σκηνοθέτης στη Γαλλία είναι Έλληνας
Αν υπάρχει κάποιος που έχει προκαλέσει το κοινό με τα βίαια βιντεοκλίπ, αυτός δεν είναι άλλος από τον προβοκάτορα Ρομέν Γαβρά. Ποιος μπορεί να ξεχάσει το απαγορευμένο και απόλυτα ρεαλιστικό βίντεο για το κομμάτι «Stress» των Justice το 2008 με πρωταγωνιστή μια συμμορία εφήβων στα υποβαθμισμένα προάστια του Παρισιού. Το βίντεο, που είδαν πάνω από 2 εκατομμύρια άνθρωποι τις τρεις πρώτες βδομάδες προβολής του, έδειχνε βανδαλισμούς σε υπόγειες διαβάσεις, παρενοχλήσεις γυναικών, πυροβολισμούς αυτοκινήτων και τον ξυλοδαρμό ενός κάμεραμαν. Και αυτό ήταν μόλις η αρχή. Με το επόμενο βίντεό του, για το «Born free» της εκκεντρικής τραγουδίστριας M.I.A., ο Ρομέν Γαβράς κέρδισε τον τίτλο του πιο μισητού σκηνοθέτη στη Γαλλία. Στο βίντεο, διάρκειας εννέα λεπτών, παρακολουθούμε ομάδες καταστολής να συλλαμβάνουν τους «διαφορετικούς» κοκκινομάλληδες και να τους οδηγούν σε ένα ναρκοπέδιο, όπου τους βάζουν να τρέχουν. Ανάμεσά τους και ένα παιδί, το οποίο πυροβολούν εν ψυχρώ στο κεφάλι. Τελευταία σκηνή, ένα διαμελισμένο σώμα από έκρηξη. Ωστόσο ο ίδιος ο σκηνοθέτης επιμένει σε δηλώσεις του ότι τα βίντεό του δεν είναι προκλητικά και επίμαχα. «Αν ήθελα πραγματικά να προκαλέσω, θα έβαζα στα βίντεό μου πόρνες και ναζί να βιάζουν παιδιά. Έχω λάβει αμέτρητα σχόλια μίσους από όλο τον κόσμο. Μου αρέσει, όμως, που ένα 16χρονο παιδί στη Σερβία κάθεται μπροστά στον υπολογιστή του και είναι εξοργισμένο για κάτι που έκανα». Και κάτι ακόμα, που σχετίζεται με την ελληνική καταγωγή του και όλα όσα «τρέχουν» αυτήν τη στιγμή στην Ελλάδα: Στο τελευταίο βίντεό του για το «No church in the world» των Αμερικανών ράπερ Jay-Z και Κάνιε Γουέστ, περνά το δικό του μήνυμα: στις άγριες μάχες ανάμεσα σε διαδηλωτές και αστυνομία μπορεί κανείς να διακρίνει – αν και με δυσκολία – στα περιβραχιόνια των αστυνομικών τα διακριτικά ΕΛ.ΑΣ.