Αν λάβουμε στα σοβαρά υπόψη μας τα όσα έχει γράψει μετά την αμερικανική νίκη στον Ψυχρό Πόλεμο στο βιβλίο του «Η μεγάλη σκακιέρα» ο πρώην σύμβουλος Εθνικής Ασφάλειας του Λευκού Οίκου δρ Ζμπίγκνιου Μπρζεζίνσκι περί των Ευρωπαίων..

Αν λάβουμε στα σοβαρά υπόψη μας τα όσα έχει γράψει μετά την αμερικανική νίκη στον Ψυχρό Πόλεμο στο βιβλίο του «Η μεγάλη σκακιέρα» ο πρώην σύμβουλος Εθνικής Ασφάλειας του Λευκού Οίκου δρ Ζμπίγκνιου Μπρζεζίνσκι περί των Ευρωπαίων που στο σύνολό τους είναι «υποτελείς ή φόρου υποτελείς των ΗΠΑ», τότε ίσως μπορέσουμε να δούμε με άλλο μάτι την υπόθεση Σνόουντεν, η οποία συνταράσσει αυτές τις μέρες τις ευρωατλαντικές (κυρίως τις αμερικανογερμανικές) σχέσεις. Μπορούμε, δηλαδή, να διακρίνουμε την επέκταση της αμερικανογερμανικής σύγκρουσης από την οικονομία στη σφαίρα της πολιτικής.

Με μια πρώτη ματιά φαντάζει ακατανόητο οι Αμερικανοί να παρακολουθούν τους συμμάχους τους και μάλιστα τους σημαντικότερους από αυτούς. Ωστόσο, η υπερδύναμη προφανώς θεωρεί ότι από την εμπιστοσύνη καλύτερος είναι ο έλεγχος. Ας μην ξεχνούμε ότι ακόμη και σήμερα, μισό αιώνα από το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, εκατοντάδες (!) αμερικανικές στρατιωτικές βάσεις (κατοχής) στη Γερμανία είναι ενεργές.
Καλό επίσης είναι να μην μας διαφεύγει ότι η οικονομικά πανίσχυρη και ενωμένη Γερμανία βλέπει μια ευκαιρία να αποδεσμευτεί από την ασφυκτική αμερικανική αγκάλη. Άξιο προσοχής ακόμη είναι ότι το Βερολίνο (όλα τα κόμματα και ο Τύπος) δεν προσπάθησε να διαχειριστεί αυτήν την ευαίσθητη υπόθεση των παρακολουθήσεων της γερμανικής ηγεσίας από τις αμερικανικές υπηρεσίες με κομψό τρόπο. Αντίθετα, οι Γερμανοί την αξιοποιούν και εμφανίζονται αποφασισμένοι να διαρρήξουν τους δεσμούς υποτέλειας με την Ουάσιγκτον.
Το αν θα το καταφέρουν είναι κάτι που κανείς δεν γνωρίζει, όπως δεν γνωρίζει και το αποτέλεσμα του οικονομικού πολέμου που βρίσκεται σε εξέλιξη με Αμερικανούς και Γερμανούς να βρίσκονται σε διαφορετικά στρατόπεδα.

Σενάριο για Χόλιγουντ
Κατά τα λοιπά, όλη αυτή η ιστορία Σνόουντεν προσφέρει ένα εξαιρετικό σενάριο που φανταζόμαστε ότι σύντομα θα αξιοποιηθεί από το Χόλιγουντ. Οι πρωταγωνιστές (Αμερικανοί, Γερμανοί, Γάλλοι, Ρώσοι και λοιποί) εμφανίζονται με μπερδεμένα μπούτια να μην μπορούν να ξεχωρίσουν πια τον «φίλο» από τον «εχθρό». Ή μήπως μας δουλεύουν ψιλό γαζί;
Οι Ευρωπαίοι είναι «έξω φρενών» με τους Αμερικανούς επειδή τους «κατασκόπευαν». Οι Γερμανοί και οι Γάλλοι μάλιστα σκέφτονται να κινηθούν δικαστικά. Ας προσπεράσουμε, αρχικά, για χάρη της συζήτησης, την κατά τα άλλα βαθιά υποκριτική «ηθικο-μπουρδολογία» των ευρωπαϊκών ηγεσιών περί «παραβίασης» των δικαιωμάτων των πολιτών τους, τους οποίους οι ίδιοι, φυσικά, δεν έχουν απολύτως κανέναν ενδοιασμό να παρακολουθούν (ξεχειλώνοντας κατά περίπτωση τις δήθεν κόκκινες γραμμές των εκάστοτε εθνικών νομοθεσιών και κοτσάροντας, όπου μπορούν, τα περί «εθνικής ασφάλειας»). Ας προσπεράσουμε, επίσης, το γεγονός ότι αυτοί που σήμερα φωνασκούν τάχα «σοκαρισμένοι» από το θράσος των ΗΠΑ έχουν εξουσιοδοτήσει τις δικές τους υπηρεσίες πληροφοριών να παρακολουθούν χιλιάδες τηλεφωνικές και διαδικτυακές συνδέσεις τρίτων χωρών (σύμφωνα με πρόσφατο δημοσίευμα του «Spiegel», μάλιστα, η γερμανική κυβέρνηση σκοπεύει στο αμέσως επόμενο διάστημα να διευρύνει τη δικαιοδοσία των μυστικών υπηρεσιών της σε ό,τι αφορά τις διεθνείς παρακολουθήσεις). Ας σταθούμε, όμως, σε αυτό που ενόχλησε κατά κύριο λόγο και τους ίδιους τους Ευρωπαίους ηγέτες και στις κορώνες αγανάκτησης του Βερολίνου, το οποίο, καθώς φαίνεται, αποτελούσε προνομιακό «στόχο» της NSA: δηλαδή αυτό που τους έχει πειράξει περισσότερο δεν είναι ότι τους παρακολουθούσαν γενικά – και αυτούς και τους πολίτες των χωρών τους –, αλλά ότι πίσω από αυτή την ενέργεια κρυβόταν ένας «σύμμαχος», ένας «εταίρος», ένας «φίλος». Σοβαρά;

Υπό το… Prism
Αυτό που συμβαίνει στην ουσία είναι ότι οι λεπτομέρειες που δημοσιεύονται γύρω από τη λειτουργία του προγράμματος Prism, την ύπαρξη του οποίου «διέρρευσε» ο Έντουαρντ Σνόουντεν, αποκαλύπτουν σε όλη του τη διάσταση και σε όλο τον κόσμο το πραγματικό πρόσωπο μιας σχέσης που μόνο «φιλία» δεν μπορείς να τη χαρακτηρίσεις.
Εν μέσω της σφοδρότερης οικονομικής κρίσης των τελευταίων δεκαετιών και ενώ χώρες όπως η Κίνα, η Ινδία και η Ρωσία ακονίζουν τα όπλα τους προκειμένου να καταλάβουν το κενό εξουσίας που διαμορφώνεται στην παγκόσμια σκακιέρα, θα περίμενε κανείς η Δύση να δημιουργήσει το δικό της ενιαίο μέτωπο «αντίστασης». Ναι, αλλά πριν από αυτό, θα πρέπει να «ξεκαθαριστεί» ποιος έχει την πρωτοκαθεδρία στο «μέτωπο»… και η Γερμανία – η οποία ενισχύει τα τελευταία χρόνια το ηγετικό προφίλ της στην Ευρώπη – φαίνεται πως φλερτάρει ολοένα και περισσότερο με μια ανοιχτή κόντρα με τις ΗΠΑ. Η Ουάσιγκτον, τουλάχιστον, έτσι δείχνει να το αντιλαμβάνεται. Και δεν είναι διατεθειμένη να κάτσει με σταυρωμένα τα χέρια.
Το μπρα ντε φερ ανάμεσα σε Βερολίνο και Ουάσιγκτον διεξάγεται, καθώς φαίνεται, σε πολλά επίπεδα και ο καθένας χρησιμοποιεί τα εργαλεία που διαθέτει. Η σφοδρή κόντρα ανάμεσα σε ΔΝΤ και Ε.Ε. για την αντιμετώπιση της κρίσης στην ευρωζώνη (αρχής γενομένης με τα όσα συμβαίνουν στη χώρα μας) είναι η κορυφή του παγόβουνου και οι πρόσφατες απειλές των Γερμανών (που παρακαλούσαν αρχικά να έρθει το ΔΝΤ) για την «αποβολή» του διεθνούς οργανισμού από τα ευρωπαϊκά προγράμματα δεν είναι παρά άλλη μια ένδειξη της κλιμάκωσης της έντασης ανάμεσα στις δύο πλευρές.
Ο τρόπος δε με τον οποίο φαίνεται να αντιμετωπίζουν οι αμερικανικές μυστικές υπηρεσίες τη Γερμανία αποτελεί την πλέον περίτρανη απόδειξη που έχουμε μέχρι σήμερα των εχθρικών διαθέσεων που αναπτύσσονται μεταξύ των δύο χωρών και που απειλούν ακόμη και με… σχίσμα το «δυτικό μπλοκ».
Τι μαθαίνουμε από τα δημοσιεύματα του γερμανικού, του βρετανικού και του αμερικανικού Τύπου, που είχαν πρόσβαση στις πληροφορίες του επ’ αόριστον εγκλωβισμένου στο αεροδρόμιο της Μόσχας πρώην τεχνικού της NSA; Ότι η Γερμανία αποτελεί για τις ΗΠΑ τον υπ. αριθμόν 1 στόχο παρακολούθησης στην Ευρώπη και ότι το εύρος κατασκοπείας εις βάρος της συγκρίνεται με αυτό της Βόρειας Κορέας, της Σαουδικής Αραβίας, του Ιράκ και της… Κίνας.

Για τους Αμερικάνους δεν υπάρχουν φίλοι, μόνο στόχοι…
Σύμφωνα με τις (ανεπιβεβαίωτες) πληροφορίες, το σύστημα «ταξινόμησης» στόχων προς παρακολούθηση των αμερικανικών Υπηρεσιών Πληροφοριών έχει ως εξής: Οι χώρες χωρίζονται αρχικά σε «φίλους» και «στόχους». Στην κατηγορία «φίλοι» είναι μόνο οι «εταίροι δεύτερης τάξης» (ο Καναδάς, η Αυστραλία, η Νέα Ζηλανδία και η Βρετανία). Όλοι οι υπόλοιποι αποτελούν εν δυνάμει στόχους προς παρακολούθηση. Σε αυτήν την τεράστια κατηγορία γίνεται και νέος διαχωρισμός, ανάμεσα σε χώρες που είναι «εταίροι τρίτης τάξης» και σε τελείως εχθρικές χώρες. Ως «εταίροι τρίτης τάξης» χαρακτηρίζονται όλα τα κράτη της Ε.Ε. – πλην Βρετανίας –, η ένταση όμως με την οποία παρακολουθούνται έχει τεράστιες διαφορές.
Στον χάρτη της NSA, που είδε το φως της δημοσιότητας, τα κράτη διαχωρίζονται με «χρώματα». Με πράσινο (χώρες όπου η παρακολούθηση κινείται σε χαμηλά επίπεδα), κίτρινο, έπειτα πορτοκαλί και στο τέλος κόκκινο. Η Γαλλία, εν προκειμένω, είναι «κίτρινη», με αποτέλεσμα να παρακολουθούνται περί τα δυο εκατ. τηλεφωνικές και διαδικτυακές συνδέσεις τον μήνα. Η Γερμανία, όμως, είναι πορτοκαλί (!), κάτι που αντιστοιχεί στην παρακολούθηση περισσότερων από 500 εκατ. συνδέσεων, μηνυμάτων κ.λπ. τον μήνα!
Βέβαια, η υπόθεση Prism δεν έχει ανατρέψει μόνο την εικόνα που πλασάρουν για τη σχέση τους Αμερικανοί και Γερμανοί. Εκτός από μια σειρά διπλωματικές αναταράξεις που αναμένεται να επιφέρουν τα στοιχεία που δημοσιοποιούνται ανάμεσα σε πλήθος κυβερνήσεων και θεσμών από τη μία και τις ΗΠΑ από την άλλη, η τύχη του ίδιου του Σνόουντεν προκαλεί εξίσου «εντυπωσιακές» (με την πρώτη ματιά) καραμπόλες.
Ο πρώην τεχνικός που αποφάσισε να… βγάλει στη φόρα τα άπλυτα της Ουάσιγκτον, επικαλούμενος το δικαίωμα του πλανήτη «να γνωρίζει» όσα γίνονται πίσω από την πλάτη του κόσμου έχει μετατραπεί σε «εργαλείο» άσκησης εξωτερικής πολιτικής με εμφανείς και… κρυφές πτυχές. Πέραν του ότι έχει υποβάλει αίτηση ασύλου σε πάνω από 20 χώρες, οι οποίες υποχρεώνονται να αντιμετωπίσουν τις ασφυκτικές πιέσεις των ΗΠΑ (με αποτέλεσμα στις περισσότερες περιπτώσεις να πέφτουν οι «μάσκες» της δήθεν ανεξαρτησίας τους), η πολυήμερη ομηρία του στο αεροδρόμιο της Μόσχας οδήγησε το Κρεμλίνο σε μια τουλάχιστον… περίεργη στάση.
Η Ρωσία, λέει, θα δεχτεί την αίτηση ασύλου του Σνόουντεν με την προϋπόθεση ότι ο τελευταίος θα σταματήσει κάθε ενέργεια που βλάπτει τα συμφέροντα των «Αμερικανών φίλων». Τι κρύβεται πίσω από αυτήν την ανακοίνωση; Κατάφερε το Κρεμλίνο να διασφαλίσει ανταλλάγματα προκειμένου να αναλάβει τη «φίμωση» του Σνόουντεν, διασώζοντας παράλληλα και την «εικόνα» του που θα τσαλαπατούνταν εάν αποδεχόταν την παράδοση του τεχνικού στις αμερικανικές αρχές; Ή μήπως πρόκειται για «υποχώρηση» του Κρεμλίνου έναντι κάποιου είδους εκβιασμού από την πλευρά των ΗΠΑ, που προμηνύει την αρχή του τέλους για τον Σνόουντεν;