Κάπου στα μέσα της άνοιξης, αλλά δίχως αμφιβολία από τις αρχές του καλοκαιριού, μετά και το ναυάγιο της ΔΕΠΑ, οι εκπρόσωποι των δανειστών αντιλήφθηκαν πια το αυτονόητο: η Ελλάδα και ο συγκεκριμένος κυβερνητικός της μηχανισμός δεν έχουν τη δυνατότητα να συγκεντρώσουν τα κεφάλαια που είχαν υποσχεθεί από τις αποκρατικοποιήσεις, ούτε στο μισό.

Κάπου στα μέσα της άνοιξης, αλλά δίχως αμφιβολία από τις αρχές του καλοκαιριού, μετά και το ναυάγιο της ΔΕΠΑ, οι εκπρόσωποι των δανειστών αντιλήφθηκαν πια το αυτονόητο: η Ελλάδα και ο συγκεκριμένος κυβερνητικός της μηχανισμός δεν έχουν τη δυνατότητα να συγκεντρώσουν τα κεφάλαια που είχαν υποσχεθεί από τις αποκρατικοποιήσεις, ούτε στο μισό. Και γι’ αυτό άρχισαν στους κυβερνητικούς την… προπόνηση για την «επόμενη μέρα» που προβλέπει και τα πρόσθετα μέτρα και την ανάληψη του ΤΑΙΠΕΔ από ξένους μάνατζερ.

Τόσο τα πρόσθετα (σ.σ.: ενώ ήδη εκκρεμούν άλλα νωρίτερα για να πάρουμε τη δόση) μέτρα όσο και η επιτροπεία, είναι βόμβες στα θεμέλια της συγκυβέρνησης. Πρώτον, γιατί συνιστούν άλλο ένα βήμα στην οικειοθελή παραχώρηση εθνικής κυριαρχίας. Δεύτερον, γιατί με την εφαρμογή, είτε του ενός είτε του άλλου (και πόσω μάλλον και των δύο), η κυβέρνηση δεν αντέχει πολιτικά. Και τρίτον, γιατί καταγράφουν επίσημα την αποτυχία ενός κράτους να πουλήσει με τις δικές του προϋποθέσεις αυτό που χρόνια «διαφήμιζε» ως εθνικό θησαυρό.

Το διαδικαστικό πρόβλημα που συνάντησαν οι Έλληνες αξιωματούχοι που συναντήθηκαν με τους τροϊκανούς την περασμένη εβδομάδα, ήταν ότι οι δανειστές δεν είχαν διάθεση για άλλα «παιχνίδια» και χάσιμο χρόνου. Άλλωστε το πακέτο της βοήθειας πηγαίνει προς το τέλος και σύντομα θα πρέπει να βγει και ο λογαριασμός.
Εξήγησαν στους Έλληνες συναδέλφους τους ότι εδώ και (πολλούς πια) μήνες βλέπουν καταλόγους με δισεκατομμύρια εισπράξεων να πηγαινοέρχονται, αλλά στην πράξη δεν υπάρχει κάτι πέραν των 70 εκατ. ευρώ που εισπράχθηκαν από τη μακροπρόθεσμη ενοικίαση του IBC στον Λάτση, και των σχεδόν 40 εκατ. ευρώ που θα προέλθουν από την πώληση των ακινήτων του Δημοσίου στο Λονδίνο και το Βελιγράδι. Και τους είπαν πως στην πλευρά των δανειστών είναι σχεδόν ειλημμένη η απόφαση για το επόμενο βήμα: δηλαδή τη λήψη των μέτρων και την ανάληψη του ΤΑΙΠΕΔ από ξένους συμβούλους. Το μόνο περιθώριο που θα δώσουν είναι ο χρόνος για να προετοιμαστούν οι της κυβέρνησης.

Κάπως έτσι άρχισε εδώ και δύο εβδομάδες αυτή η μάχη της επικοινωνιακής οπισθοφυλακής… Πρώτα με τη διορία έως τα τέλη Αυγούστου (σ.σ.: φαίνεται και οι ξένοι έμαθαν για το ελληνικό καλοκαίρι) από την πλευρά της τρόικας και ακολούθως με το παιχνίδι με τον ΟΠΑΠ, τα Λαχεία και τον ΔΕΣΦΑ από την πλευρά των… πωλητών.

Χρεωμένοι για πάντα

Ένα παιχνίδι που στην καλύτερη περίπτωση θα αποφέρει κοντά στο 1 δισ. ευρώ για το κρατικό Ταμείο, εφόσον κλείσουν οριστικά οι συγκεκριμένες συμφωνίες. Και μόνο να σκεφτεί κανείς ότι το 1 δισ., που με τόσο «κόπο» μαζεύτηκε ύστερα από έναν χρόνο ξεπουλήματος, είναι μόλις το 1/8 της δόσης που θέλουμε να πάρουμε ως χώρα για να βγάλουμε το καλοκαίρι, αρκεί για να καταλάβουμε το μέγεθος της αυταπάτης: Ως λαός έχουμε πειστεί ότι κάναμε τα πάντα για να φέρουμε 1 δισ. στο ταμείο, αλλά το ποσό αυτό δεν αντιστοιχεί παρά σε ένα κλάσμα του ποσού που χρειαζόμαστε για να επιβιώσουμε μόνο το προσεχές δίμηνο. Και όλα αυτά τη στιγμή που, όταν τελειώσουν οι δόσεις θα χρωστάμε κοντά στα 300 δισ., εάν δεν «κουρευτούμε» ξανά…

Με την… μπακαλίστικη αυτή αριθμητική, πάντως, μπορεί να εξηγηθεί γιατί οι ξένοι έχασαν την υπομονή τους και δεν μπορούν πλέον να συζητούν για ποιους λόγους το περιβόητο πρόγραμμα που επί Μητρόπουλου θα απέδιδε 50 και πλέον δισ. ευρώ, και επί Αθανασόπουλου θα έφερνε 10+15 δισ. τη διετία που διανύουμε, αποδείχτηκε ο μεγαλύτερος… άνθρακας όλων των εποχών. Και σήμερα βρισκόμαστε στο 1+1 δισ., που αφορά την «υποσχετική» της κυβερνητικής πλευράς από την τιτλοποίηση μελλοντικών εσόδων από την πώληση των ακίνητων του Δημοσίου.

Η πρώτη γραμμή άμυνας, την περασμένη εβδομάδα ήταν η αναπροσαρμογή του στόχου των εισπράξεων στο 1 δισ. με ταυτόχρονη τιτλοποίηση εισπράξεων από μελλοντική αξιοποίηση κρατικών ακινήτων με στόχο άλλο 1 δισ., προκειμένου να κλείσει η τρύπα στα έσοδα του προγράμματος ιδιωτικοποιήσεων.

Η πραγματικότητα βέβαια είναι ότι ούτε τα ακίνητα του Δημοσίου μπορούν να φέρουν τόσο εύκολα και γρήγορα το 1 δισ. (άλλωστε τα περισσότερα αντιμετωπίζουν τα γνωστά νομικά προβλήματα που ακύρωσαν τον διαγωνισμό της Αφάντου και έχουν πρακτικά «παγώσει» το Ελληνικό) ούτε το 1 δισ. ευρώ που θεωρεί η κυβέρνηση «βέβαιο» από τα Λαχεία τον ΟΠΑΠ και τον ΔΕΣΦΑ μπορούν να θεωρηθούν σίγουρα. Ακόμη και με τη θετική έκβαση των πραγμάτων, η νέα στοχοθέτηση δεν έγινε δεκτή από την τρόικα. Παρά την καταρχήν πρόθεση για επαναπροσδιορισμό του στόχου στο 1,9 δισ. ευρώ, οι δανειστές βλέπουν πλέον ξεκάθαρα πως μόνο προβλήματα θα έχουν στη συνέχεια και καθόλου λύσεις.

Η πραγματικότητα

Επιστρέφοντας στην πραγματικότητα, τις προσεχείς εβδομάδες λοιπόν θα εξελιχθεί ένα επικοινωνιακό παιχνίδι στο οποίο οι δανειστές θα απειλούν με τα νέα μέτρα και την ιδιωτικοποίηση του ΤΑΙΠΕΔ, ενώ η κυβερνητική πλευρά θα ζητεί μια ευέλικτη αναθεώρηση των στόχων και του τρόπου επίτευξής τους για να κερδίσει χρόνο.
Από την περασμένη Παρασκευή το παιχνίδι έγινε συγκεκριμένο: Οι δανειστές κατέβηκαν με άγριες διαθέσεις και απείλησαν με την ανάθεση των αποκρατικοποιήσεων σε ειδικές ομάδες ξένων συμβούλων. Δεν είχαν βέβαια άδικο, κοιτώντας τα πράγματα από την οπτική γωνία των συμφερόντων τους: Η εικόνα είναι τραγική. Το πρόγραμμα αποκρατικοποιήσεων (δηλαδή του ελληνικού ξεπουλήματος, προκειμένου οι δανειστές να εισπράξουν) βρίσκεται σχεδόν δύο χρόνια πίσω, το μεγαλύτερο τμήμα του έχει μπει σε νομικές περιπέτειες, ενώ οι εμβληματικές ιδιωτικοποιήσεις σκόνταψαν.

Στη ΔΕΠΑ η νύφη το… έσκασε. Στον ΟΠΑΠ (έστω και αν τα βρουν) οι μνηστήρες τσακώνονται ποιος θα δώσει τα λιγότερα. Στον ΔΕΣΦΑ περιμένουν να κλείσει ο αγωγός και στα ακίνητα πωλείται κοψοχρονιά, μόνο ό,τι είναι απολύτως «καθαρό» από νομικές περικοκλάδες.

Η ελληνική απάντηση θα είναι πως αν δεν καλυφθούν οι εισπρακτικοί στόχοι της χρονιάς θα καλυφθούν συνολικά οι στόχοι της διετίας 2013 – 2014. Δηλαδή ότι θα αλλάξει το κλίμα, και θα πάμε από επιτυχία σε επιτυχία ώστε μέχρι το τέλος του 2014, σε 18 μήνες από τώρα, θα έχουν μπει στα ταμεία, από τις ιδιωτικοποιήσεις, σχεδόν 4,5 δισ. ευρώ.

Το πρώτο δισ.

Κάτι πραγματικά αδύνατο να συμβεί. Και ας δούμε το γιατί:
Για να βρεθεί το πρώτο 1 δισ. ευρώ θα πρέπει καταρχάς να κλείσουν οι εκκρεμότητες από τις τελευταίες αστοχίες. Δηλαδή, να κλείσει η αγορά των Λαχείων από τον ΟΠΑΠ (190 εκατ. ευρώ προκαταβολή φέτος και άλλα 580 σε βάθος 12ετίας – που σημαίνει περί τα 48 τον χρόνο) και ακολούθως να υπογραφεί η σύμβαση για την αγορά του ΟΠΑΠ από την Emma Delta που θα φέρει στο ταμείο του Δημοσίου 652 εκατ. Εάν αυτά συνδυαστούν με μια καλή προσφορά για τον ΔΕΣΦΑ (δηλαδή πάνω από 300 εκατ. ευρώ) τότε περνάμε το 1 δισ. Αυτό είναι και το μόνο πιθανό να συμβεί.

Το δεύτερο (αναζητούμενο) δισεκατομμύριο αφορά την πρόταση για την τιτλοποίηση των μελλοντικών εσόδων από τα ακίνητα, για να μπορέσει να καταγράψει στα έσοδα έως και 1 δισ. Και πάλι όμως η πραγματικότητα δεν είναι πλέον με το μέρος της κυβέρνησης.

Έχοντας αντιμετωπίσει κάθε λογής «μπίζνες ελληνικού τύπου» (από το ελληνικό μέχρι τη ρήση του εμίρη του Κατάρ, ότι «στην Ελλάδα θέλετε μαζοχιστές», οι εκπρόσωποι της τρόικας ζήτησαν διαβούλευση με όλες τις αρχές που ασχολούνται με την αξιοποίηση της δημόσιας περιουσίας, ακόμη και εκτός συνόρων.
Υποστήριξαν μάλιστα ότι για τις περιπτώσεις των προς πώληση ακινήτων θα έπρεπε να υπάρχει συνεννόηση με το Συμβούλιο της Επικρατείας ώστε να επισπεύδει τις αποφάσεις όπου υπάρχουν προσφυγές σε βάρος των πωλήσεων, όπως συνέβη στην Αφάντου. Και επέμειναν ότι πρέπει να γίνει συνεννόηση σε κεντρικό επίπεδο και με την Επιτροπή (η οποία υποβάλλει τις ελληνικές αποκρατικοποιήσεις σε τριπλό έλεγχο) ώστε να απλοποιηθούν οι διαδικασίες. Κάτι που σημαίνει ότι αποκλείεται να δεχτούν να προσμετρηθεί ένα θεωρητικό δισ. στα αποτελέσματα.

Δύο χρόνια… φαγούρα
 
Εδώ και δυο χρόνια, το μόνο που έχουν προσφέρει οι μνη-μονιακές κυβερνήσεις είναι οι αλλαγές των στόχων. Παρα­θέτουμε αυτούσιο το ρεπορτάζ του «Π» από τον Ιούνιο του 2011, για να υπάρχει μια εικόνα τού πώς «πουλούσαν» τότε το θέμα:
 
«Έτσι η Ελλάδα θα πρέπει να συγκεντρώσει έσοδα 22 δισ. ευρώ μέχρι το 2013 αντί του προηγούμενου στόχου για 17 δισ. ευρώ. Προκειμένου να μπορεί να γίνει αυτό, στο κα­λάθι των αποκρατικοποιήσεων προστέθηκαν τα ΕΛ.ΠΕ. (Ελ­ληνικά Πετρέλαια), η αμυντική βιομηχανία ΕΛΒΟ και ο δια­χειριστής του φυσικού αερίου ΔΕΣΦΑ, ενώ μεταφέρθηκαν πιo γρήγορα για πώληση ο ΟΠΑΠ και η Αγροτική Τράπεζα.

Επίσης για να “βγουν” τα νούμερα που ζητάει η τρόικα, με­γαλώνει το ποσοστό που πρέπει να πουληθεί από τη ΔΕΠΑ (από 32% σε 55%), ενώ για τα λιμάνια Πειραιά (ΟΛΠ) καιΘεσσαλονίκης (ΟΛΘ) φαίνεται πως θα προτιμηθεί η λύση της τιτλοποίησης εσόδων (23,1% και 23,3% αντίστοιχα), αντί της πώλησης έως του 75% που είχε αρχικά σχεδιαστεί. Πιο σφικτοί στόχοι μπήκαν και για το τρέχον έτος, αφού το κυβερνητικό επιτελείο θα πρέπει να βρει 5 δισ. ευρώ (αντί για 3,5-4), οπότε επισπεύδονται για τώρα οι διαδικασίες για την ΕΛΒΟ (πώληση 72,6%), τον ΔΕΣΦΑ (πώληση 31%), αλλά και για τον ΟΠΑΠ (πώληση 43%) που αρχικά προβλεπόταν για το 2012.
 
Επίσης, το 2011 θα προσφερθούν τα μικρά ποσοστά που κατέχει το Δημόσιο στην Εθνική Τράπεζα (1,2%) και στην Alpha Bank (0,6%).
 
Για το 2012, το αναθεωρημένο σχέδιο προβλέπει είσπρα­ξη 10 δισ. ευρώ, αντί (έως) 6 δισ. ευρώ που ήταν το αρχι­κό σχέδιο. Έτσι, μπαίνουν στο καλάθι η πώληση του 35,5% των Ελληνικών Πετρελαίων, η διάθεση του 1,3% της Τρά­πεζας Πειραιώς και η τιτλοποίηση εσόδων από τα ορυχεία Τον ίδιο χρόνο (έναν χρόνο νωρίτερα από το αρχικό σχέδιο) θα διατεθεί και το 38,6% της Αγροτικής Τράπεζας, Εδώ ο αρ­χικός σχεδιασμός μιλούσε για πώληση έως 25% .
 
Το 2013 προβλέπονται έσοδα 7 δισ. ευρώ, και στην αρ­χική λίστα προστέθηκαν τιτλοποιήσεις μελλοντικών εσόδων από την ΕΥΔΑΠ, από μεταλλευτικά δικαιώματα και έσοδα από το υποθαλάσσιο κοίτασμα φυσικού αερίου «Ν. Καβά­λα». Το 2014 προβλέπονται έσοδα 13 δισ. ενώ άλλα 15 δισ. γράφτηκαν για το 2015, με έμφαση πλέον στην αξιοποίηση ακίνητης περιουσίας και τιτλοποιήσεις εσόδων από τους αυ­τοκινητοδρόμους».

Πώς είπατε;
Το άλλο με τον Τοτό, το ξέρεις;
 
Ανέφικτοι στόχοι

Από την πλευρά κυβέρνησης – ΤΑΙΠΕΔ θα ξανασερβίρουν το πρόγραμμα της διετίας με πιο βολικό τρόπο, ώστε να φαίνεται ότι μπορούν να φέρουν έσοδα. Όμως:
* Η ΤΡΑΙΝΟΣΕ, που θα βγάλουν στη φόρα ίσως και την επόμενη εβδομάδα, δεν έχει λύσει τις νομικές εμπλοκές με την Κομισιόν και δεν έχει πάρει το οk του Μπαρόζο.
* Ο ΟΛΠ, που θέλουν να δώσουν στους Κινέζους, συναντά εμπόδια στο ΠΑΣΟΚ που δεν θέλει την πώληση του 51% και προτιμά την παραχώρηση δραστηριοτήτων του λιμανιού για μεγάλο διάστημα.
* Στον Αερολιμένα Ελ. Βενιζέλος γίνεται προσπάθεια να πουληθεί «πακέτο» στους Κινέζους, αλλά οι Καναδοί συνταξιούχοι που απέκτησαν τον περασμένο μήνα το 26,7% του μεριδίου της Hochtief Airports δεν είναι βέβαιο ότι θέλουν να πουλήσουν. Και εάν αυτό δεν γίνει, οι Κινέζοι δεν θα είναι τόσο «ζεστοί»…
* Στη ΛΑΡΚΟ, εν αναμονή των διευθετήσεων για την αγορά ενέργειας, υπάρχει στάση αναμονής χωρίς να έχουν επιλυθεί τα νομικά εμπόδια. Και μέχρι τότε η εταιρεία απειλείται με εξαφάνιση… 
 
Τι δεν έγινε

Με βάση τον αρχικό προγραμματισμό, μέχρι και το τέλος του πρώτου τριμήνου θα έπρεπε να έχουν ξεκινήσει οι διαγωνισμοί για τα δύο μεγάλα λιμάνια (OΛΠ, OΛΘ), τις δύο εταιρείες ύδρευσης (EYΔAΠ, EYAΘ), τα ΕΑΣ, τις συμβάσεις παραχώρησης για τις μαρίνες και τα περιφερειακά αεροδρόμια, τον OΔIE τα EΛ.TA., την TPAINOΣE, τη ΛAPKO την EΛBO και την παραχώρηση της Eγνατίας Oδού. Θα ακολουθούσαν τα ΕΛ.ΠΕ. και προς το τέλος του χρόνου η ΔΕΗ. Από αυτά, έχουν προχωρήσει η ΕΥΑΘ, ο ΟΔΙΕ, και τα μικρά αεροδρόμια. Στον αντίποδα…

Οι μαρίνες μπορεί να ξεκίνησαν, αλλά για να ολοκληρωθεί το πρόγραμμα θα πρέπει να προκηρυχθούν άλλοι οκτώ διαγωνισμοί.

Για την ΕΥΑΘ, πέραν του γαλλικού ενδιαφέροντος, δεν φαίνεται στον ορίζοντα άλλος υποψήφιος, ενώ για την ΕΥΔΑΠ το ενδιαφέρον είναι στάσιμο.
Για τις αμυντικές βιομηχανίες ΕΛΒΟ και ΕΑΣ, δεν φαίνεται κανένας ενδιαφερόμενος, μια και τα εξοπλιστικά έχουν τελειώσει για την Ελλάδα, ενώ ο εξαγωγικός τους χαρακτήρας είναι ανύπαρκτος.

Μικρό φαίνεται να είναι και το ενδιαφέρον για τα ΕΛ.ΤΑ., ενώ στα αεροδρόμια, ακόμη και να υπάρξει ανάδοχος, τα έργα υποδομής που θα απαιτηθούν για την αναβάθμιση των αεροσταθμών της επαρχίας θα ανεβάσουν τα τέλη χρήσης και τελικά τα εισιτήρια.

Για τα τρένα υπάρχει το θεωρητικό ενδιαφέρον Κινέζων και Ρώσων, αλλά οι χρόνοι για την αποκρατικοποίηση θα είναι πολύ πιο μακρινοί, ενώ ακόμη και σε εταιρείες που χαρακτηρίστηκαν «πολύφερνες νύφες» το ενδιαφέρον είναι περιορισμένο (όπως στα «νερά» και τα ταχυδρομεία).